Trippenhuis
Van Wikipedia
Het Trippenhuis is een groot gebouw aan de Kloveniersburgwal 29 in Amsterdam. Sinds 1887 is het geheel in gebruik door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
[bewerk] Geschiedenis
Het huis is gebouwd in opdracht van de gebroeders Louys en Hendrick Trip. Zij noemden zichzelf "wapenhandelaren van de vrede" (Ex Bello Pax). Louys Trip is driemaal gekozen tot burgemeester van Amsterdam, in 1674, 1676 en 1679.
Louys Trip (1605-1684) en Hendrick Trip (1607-1666) handelden in ijzer, wapens en munitie. Ze arriveerden rond 1630 in Amsterdam. Louys was getrouwd met Emerentia Hoefslager (1614-1673); Hendrick met Johanna de Geer (1627-1691), een nichtje van hun grote concurrent Louis de Geer (1587-1652). De broers wilden het huis van Louis de Geer, het Huis met de Hoofden, in de schaduw stellen. Om dit te kunnen doen, sloegen zij in 1655 de handen ineen en lieten door Justus Vingboons (1620/21-1698) een burgerpaleis ontwerpen, bestaande uit twee volledige huizen achter een gemeenschappelijke voorgevel; de breedste grachtenhuisgevel van Amsterdam. Het Trippenhuis werd in 1660-1662 aan de Kloveniersburgwal gebouwd.
Justus Vingboons ontwierp een lijstgevel met een kolossale orde van acht corinthische pilasters, een van de meest indrukwekkende pilastergevels van Amsterdam, geheel in Bremer en Bentheimer zandsteen uitgevoerd. Het Trippenhuis is een van de laatste voorbeelden van het Hollands classicisme in Amsterdam. Een groot driehoekig fronton rust op vier pilasters. De twee pilasters aan weerszijden vormen een eveneens naar voren komend gedeelte, waardoor het karakter van een paleisgevel wordt verkregen. Het gebruik van corinthische pilasters bij een woonhuis werd aanvankelijk niet geschikt geacht voor burgerhuizen, zeker niet pilasters met voor Amsterdam unieke gecanneleerde schachten. Het Trippenhuis als burgerpaleis onderstreept het burgerlijk karakter van Amsterdam. Oorspronkelijk was het de bedoeling het gebouw te sieren met een koepeltorentje zoals op het stadhuis op de Dam maar dit is niet doorgegaan, waarschijnlijk omdat de toren op de scheidingsmuur tussen de twee huizen moest rusten.
Achter de voorgevel bevinden zich twee huizen; links het huis van Hendrick, rechts dat van Louys (waarschijnlijk hebben de broers geloot). De scheidingsmuur tussen de twee huizen bevindt zich precies in het midden van de gevel, achter de middelste rij ramen. Volgens de klassieke voorschriften mocht er geen pilaster in de as van het huis zitten: het aantal pilasters is dus even en daarom moesten er wel ramen in het midden zitten (oorspronkelijk waren deze middelste ramen geblindeerd).
De gevel is versierd met vruchtenslingers tussen de ramen, in het midden met olijf- en palmtakken (symbolen van de vrede). Op het dak staan hoekschoorstenen in de vorm van mortieren. In het timpaan zit het wapen van de familie Trip (drie tripklompjes) geflankeerd door vier kanonslopen en aan weerszijden een voorraad kanonskogels.
Dit grachtenpand is in Amsterdam een van de weinige met een monumentale achtergevel. Ook deze achtergevel heeft een timpaan met het familiewapen. Achter het huis ligt een mooie grote tuin, die helaas gedeeltelijk is volgebouwd.
In 1730 is het rechterhuis (van Louys) in Lodewijk XIV-stijl verbouwd, in opdracht van Elisabeth van Loon. Op de begane grond werd een gestucte gang gemaakt en het voorhuis werd gewijzigd. Overigens woonde Elisabeth van Loon maar kort in het Trippenhuis: van 1730 tot 1733. Het linkerhuis heeft meer van zijn oorspronkelijk interieur behouden.
Tot het begin van de negentiende eeuw bleef het Trippenhuis eigendom van de familie Trip. Vanaf 1812 was het Koninklijk Instituut van Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten (in 1808 opgericht door Lodewijk Napoleon hier gevestigd; de voorloper van de huidige Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Vanaf 1815 was ook het Rijksmuseum in het Trippenhuis gevestigd. Schilderijen, waaronder De Nachtwacht hingen in het Trippenhuis, tot in 1885 het door Pierre Cuypers ontworpen Rijksmuseum aan de Stadhouderskade werd geopend.
[bewerk] Externe links
| Bronnen en referenties: |
|
