Twentol-drama

Van Wikipedia

Het Twentol-drama is de gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog waarbij op 10 april 1945 zeven verzetsstrijders in Deventer om het leven kwamen. De verzetsbeweging in Deventer bestond voor een groot deel uit jonge studenten van de toenmalige Tropische landbouwschool. Acht van deze verzetsmensen hadden zich in het magazijn met olieproducten van de Twentol Smeerolie-Industrie verschanst met als doel één van de bruggen over de IJssel, die ter hoogte van de huidige noordelijke brug over de Prins Bernhardsluizen, te verdedigen. Er werd verondersteld dat de Canadezen die zouden gebruiken voor de bevrijding van Deventer. Achteraf is gebleken dat de Canadezen helemaal niet van plan waren om Deventer binnen te vallen.

In de nacht van 9 april op 10 april ontstond er een vuurgevecht tussen de verzetsstrijders in het magazijn en een groep Duitse soldaten bij de brug, waarbij er een hevige brand met sterke rookontwikkeling in het magazijn ontstond. Twee van de verzetsstrijders kwamen in de vuurzee om het leven, één wist er te ontsnappen en is gevlucht en vijf zijn er in de morgen door de soldaten afgevoerd. Op dezelfde dag, slechts een half uur voor de bevrijding van Deventer, zijn deze vijf op de Snippeling in Deventer gefusilleerd.

[bewerk] Oorlogsmonument

De zeven gesneuvelde verzetsstrijders zijn gezamenlijk begraven in het oorlogsmonument op de Algemene Begraafplaats Deventer aan de Raalterweg in Diepenveen. De tekst op het oorlogsmonument luidt (zonder de voornamen):

Voor de bevrijding van onze stad gaven op 10 april 1945 hun leven:

C. (Corry) van Baalen – Bosch (2-8-25)

J.W.W. (Jos Wesland) van Baalen (22-9-22)

J.J. (Jaap) Bennebroek Evertsz’ (8-9-23)

L.H.Z. (Zeger) baron van Boetzelaer (11-9-21)

D.J. (Derk Jan) Bruggeman (28-2-04)

H.E.R.O. (Harry) Engels (13-9-19)

J.H.L. (Jan) van Gennep Luhrs (14-6-20)

M. (Martinus) Woertman (25-7-24)

Uit dankbaarheid voor hun heldhaftig gedrag geschonken door de Deventer burgerij

De achtste verzetsstrijder die hier begraven ligt, Zeger van Boetzelaer, behoorde ook bij deze groep, maar was echter al eerder op 21 december 1944 in een vuurgevecht met een Duitse patrouille gesneuveld. Om hem bij zijn verzetsmaten te laten rusten, is hij in dit Oorlogsmonument herbegraven.

[bewerk] Twentolmonument

Ter nagedachtenis aan het Twentol-drama is het Twentolmonument aan de Snipperlingsdijk in Deventer opgericht. Op 20 april 2006 is het pleintje dat voor het Twentolmonument ligt, onthuld als het Twentolplein.

De tekst op het op de rode achtergrond van het monument luidt:

In memoriam

Cornélia van Baalen Bosch

J W W van Baalen

J J Bennebroek Evertsz

D J Bruggeman

H E R O Engels

J H L van Gennep Luhrs

M Woertman

Deventer 10 april 1945

Op de zwarte achtergrond (rechts) staat de tekst:

Op de dag van de bevrijding van Deventer, 10 april 1944, wilden jonge verzetsstrijders de bruggen over de IJssel en de havens voor de bevrijders veilig stellen. Twee van hen kwamen om in hun schuilplaats, het gebouw 'Twentol'. Vijf werden hierheen gevoerd en gefusilleerd. Dit monument en de treurwilg ernaast vormen een eerbiedige herinnering aan hun leven en sterven. Respect verdient eveneens de Duitser Ernst Gräwe, die weigerde aan de executie deel te nemen en wiens leven hier een geweldadig einde vond.