Wetenschap in de Klassieke Oudheid

Van Wikipedia

Achtergrond
Wetenschaps geschiedenis

Theorie/sociologie
Geschiedschrijving
Pseudowetenschap
Per tijdvak
Vroege culturen
De Klassiek Oudheid
De Middeleeuwen
De Renaissance
Wetenschappelijke revolutie
Per onderwerp
Exacte wetenschappen
Aardrijkskunde
Astronomie
Bestuurskunde
Biologie
Natuurkunde
Scheikunde
Wiskunde
Geneeskunde
Sociale wetenschappen
Economie
Geschiedenis
Politicologie
Psychologie
Sociologie
Taalkunde
Technologie
Computer
Landbouwkunde
Materiaalkunde
Scheepvaart
Navigatie pagina's
Tijdlijnen
Portaal
Categorieën

Wetenschap in de Klassieke Oudheid richtte zich op het verklaren van de werking van de kosmos, de natuurfilosofie en de klassieke filosofie. Meer praktische kanten waren de geneeskunde, het met behulp van astronomie opstellen van kalenders of het beoefenen van astrologie om de toekomst te voorspellen.

De wetenschappers van de Oudheid zullen zichzelf niet als zodanig hebben gezien, eerder zullen ze zich als natuurfilosofen, vaklieden (artsen of onderwijzers) of priesters (astrologen of geneeskundigen) hebben beschouwd.

[bewerk] Griekse wetenschap

De Griekse natuurwetenschap was eigenlijk vooral natuurfilosofie. Er werd vooral nagedacht over hoe de natuur in elkaar zou moeten steken, en er werden veelal natuurfilosofische discussies gehouden. Er werden weinig experimenten uitgevoerd om te controleren of de gevonden beweringen op waarheid berustten, in tegenstelling tot later in de West-Europese ontwikkeling van de wetenschap, waar dit testen aan de werkelijkheid standaard zou worden. Aan deze aversie tegen het praktische en empirische werk lagen wellicht ten grondslag dat de Grieken die konden lezen en schrijven sowieso weinig ophadden met handenwerk, aangezien dat werd geassocieerd met slavenwerk. Verder bestond het idee dat de natuur een evenwicht was, en dat bevindingen die je deed wanneer je de natuur uit haar evenwicht bracht, niet noodzakelijkerwijs ook zouden gelden wanneer de natuur in evenwicht zou zijn gebleven.

Door het filosoferen en puur waarnemen van wat er gebeurde, ontstonden echter wel een aantal theorieën over hoe de natuur in elkaar zou steken. Zo werd er veelvuldig nagedacht over het begrip materie (ondeelbaar klein of niet), waaruit deze zou bestaan (Thales dacht bijvoorbeeld water, Anaximandros dacht aan het onbepaalde, apeiron, anderen dachten weer aan vier elementen zoals (Empedokles) water, vuur, aarde en lucht). Maar ook in de astronomie werd belangwekkende vooruitgang geboekt, zo was Thales van Milete in 585 v.C. al in staat om een zonsverduistering te voorspellen. Democritus was de eerste die met een soort van atoomtheorie aankwam, waarbij de structuur van de stof afhankelijk zou zijn van verschillen in de rangschikking, vorm en grootte van deze atomen. Maar omdat dit in strijd werd geacht met de religieuze overwegingen, zou dit idee pas bij de West-Europese ontwikkeling van de natuurwetenschappen een belangrijkere rol gaan spelen.

Belangrijke figuren in de ontwikkeling van de Griekse natuurwetenschappen waren Plato (427–ca. 347 v. Chr) en Aristoteles (384 - 322 v. Chr.). Plato stelde dat de natuur alleen onderzocht kan worden door rationeel denken, eventueel in combinatie met de wiskunde. Plato kwam zo ondermeer tot het model dat de hemellichamen zich bevonden op concentrische bollen (wiskundig perfecte vormen) die afzonderlijk van elkaar bewogen rond de aarde, wat de banen min of meer zou verklaren. De aarde zou zich in het centrum bevinden. Men vermoedt dat hij er zelf niet van uitging dat dit fysisch helemaal klopte, dit zou in de middeleeuwen echter wel als zodanig worden aangenomen.

Aristoteles stelde dat alles uit twee delen bestond: de vorm en de materie. hij zag deze twee als onafscheidelijk, en was van mening dat empirisch onderzoek geoorloofd was. Hierbij ging het dan vooral om waarnemingen, en geen experimenten.

De poging een kalender te maken werd het eerst gezien bij de dichter Hesiodus. In zijn Werken en Dagen beschreef hij een kalender.

Thales van Milete (624-546 v. Chr.)
Anaximenes van Milete (585-525 v. Chr.)
Heraclitus van Efese (535 - 475 v. Chr.)
Pythagoras ( 582 – 507 v. Chr.).
Hippokrates van Kos (460 - 377 v. Chr.)
Plato (ca. 427–ca. 347 v. Chr)
Aristoteles (384 - 322 v. Chr.).
Euclides van Alexandrië (3^e eeuw v. Chr.)

[bewerk] Hellenistische wetenschap

Na het overlijden van Alexander de Grote viel zijn rijk in stukken uiteen. De generaals verdeelden het rijk onderling, en de periode die volgt wordt de Hellenistische periode genoemd, naar de naam die de Grieken zelf aan Griekenland geven, Hellas. Rond de stad Alexandrië ontstaat wederom interesse in de natuurwetenschappen, en wordt onder anderen de Bibliotheek van Alexandrië opgericht, welke tegelijk diende als centrum voor literatuuronderzoek naar Griekse bronnen. Onder anderen was Claudius Ptolemaeus (87-150) een belangrijk figuur in deze periode. Hij schreef Almagest, een werk over de astronomie en kosmologie, welk voor vele eeuwen de toon zou zetten voor de wetenschap in die onderzoeksgebieden. Hierin beschreef hij de bewegingen van diverse hemellichamen, waarmee de beweging kon worden voorsteld tot op zekere hoogte.

Verder speelden Galenus (129-199), in de geneeskunde en biologie, en Heron van Alexandrië (10 - 70), een uitvinder, een belangrijke rol in de ontwikkeling van de natuurwetenschappen. Galenus combineerde, in tegenstelling tot veel van zijn voorgangers, de theoretische met de empirische kant van het onderzoeken. Heron was vooral van belang voor de landmeetkunde, en hij vond enkele apparaten uit die werkte op stoom- en waterdruk.

[bewerk] Romeinse wetenschap

In de tijd van het Romeinse Rijk maakten de natuurwetenschappen weinig ontwikkeling door. Het empirische onderzoek kwam vrijwel volledig stil te liggen; de ontwikkelingen vonden vooral plaats op het technische, praktische vlak. Een gedeelte van de literatuur van de Griekse natuurwetenschappers werd vertaald in het Latijn, maar dit waren dikwijls vooral uittreksels.