Willem de Kooning
Van Wikipedia
Willem de Kooning (Rotterdam, 24 april 1904 – 19 maart 1997) was een Nederlands-Amerikaans abstract expressionistisch kunstschilder.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Willem de Kooning werd geboren in Rotterdam, op 24 april 1904. Zijn ouders waren Leendert de Kooning en Cornelia Nobel. Ze scheidden toen hij ongeveer 5 jaar oud was, en zijn moeder en stiefvader voedden hem op. In 1916 begon hij als een leerling bij een bedrijf commerciële artiesten en schilders, en begon hij met een avondcursus aan de Rotterdamse Academie. In 1920 ging hij werken voor een interieurontwerper van een groot warenhuis. In 1926 ging hij als verstekeling op een boot naar New York City, en ging wonen in Hoboken in New Jersey, waar hij werkte als huisschilder. In 1927 verhuisde hij naar een studio in Manhattan en werd beïnvloed door de artiest, kunstkenner en kunstcriticus John Graham en de schilder Arshile Gorky. Gorky werd ook een van zijn beste vrienden.
In oktober 1935 begon hij te werken aan het Works Progress Administration, een kunstproject van de overheid. Hij werkte voor dit programma tot juli 1937 toen hij ontslag moest nemen doordat hij geen Amerikaan was. Deze twee jaar gaf de artiest, die zichzelf in de vroege jaren van de Grote Depressie had weten te bedruipen door commercieel werk te doen, de eerste kans om zich volledig aan creatief werk te wijden.
Hij werkte zowel aan schilderijen als ook aan muurschilderingen, maar de muurschilderingen zijn nooit tot uitvoering gebracht. In 1938 maakte de Kooning, waarschijnlijk onder de invloed van Gorky, een serie verdrietige starende mannelijke figuren, zoals Two Men Standing, Man, en Seated Figure (Classic Male). Parallel hieraan maakte hij ook veelkleurige abstracte schilderijen zoals Landscape en Elegy. Deze combinatie van figuren en abstracties ging door tot in de jaren 40, met zijn geometrisch gemaakte Woman en Standing Man.
In 1946, te arm om schilderspullen te kopen, keerde hij zich naar zwart-witte huishoud emailles om een serie grote abstracties te schilderen; van deze werken zijn Light in August (1946) en Black Friday (1948) grotendeels zwart met witte elementen, terwijl Zurich (1947) en Mailbox (1947-48) wit met zwart zijn. Na zijn eerste show kwamen hieruit complexe, opgefokte abstracties voort, zoals Asheville (1948-49), Attic (1949), en Excavation (1950), die opnieuw kleur in zich hadden, en die met grote overtuigingskracht alle problemen van de vrije-associatie waar hij zolang mee had gevochten opsomden.
In 1938 ontmoette hij Elaine Fried, met wie hij in 1943 trouwde. Zij werd ook een bekend artieste. Tijdens de jaren 40 en daarna werd hij hoe langer des te meer geïndentificeerd met de Abstract Expressionistische stroming, en werd een van de aanvoerders ervan in het midden van de jaren 50. Hij had zijn eerste tentoonstelling met zijn zwart-witte emaille composities in de Charles Egan Gallery in New York in 1948. Hij gaf les aan het Black Mountain College met John Cage, Buckminster Fuller en Josef Albers in Noord-Carolina in 1948 In 1950-51 aan de Yale School of Art.
[bewerk] Volwassen werken
Vanaf 1950 schilderde hij alleen nog maar vrouwen, alhoewel hij voor deze tijd ook wel vrouwen had getekend. In de zomer van dat jaar begon hij aan “Woman I”, die veel verschillende vormen aannam voordat het in 1952 af werd gerond. In deze jaren maakte hij ook andere schilderijen van vrouwen. Een tentoonstelling van deze werken in 1953 deden stof opwaaien omdat zij figuratief waren waar zijn collegas in het Abstract Expressionisme abstract waren, en ook om de techniek en afbeelding. Het met ruwe hand toegepaste pigment en gebruik van kleur die op het doek lijken over te geven combineren om een vrouw te laten zien die de verbeelding lijkt van de seksuele angst van de moderne man. Zijn “Woman” schilderijen (II - VI) zijn allen varianten op dit thema, net als “Woman and Bicycle” en “Two Women in the Country”.
Van 1955 lijkt hij echter zich te hebben gekeerd naar het symbolische aspect van vrouwen, zoals gesuggereerd wordt door de titel van zijn “Woman as Landscape”, waarin de figuur bijna wordt opgeslokt door de abstracte achtergrond. Hierna volgt een serie landschappen zoals “Police Gazette”, “Gotham News”, “Backyard on Tenth Street” en “Rosy-Fingered Dawn at Louse Point”, die een evolutie weergeven van compositionele en kleurige complexiteit naar een breed geschilderde simpelheid.
In ongeveer 1963 verhuist de Kooning naar East Hampton, Long Island, en schildert opnieuw vrouwen in schilderijen als Pastorale en Clam Diggers. Deze schilderijen zijn opnieuw controversieel. In deze werken, die worden beschreven als een satirische aanval op de vrouwelijke anatomie, schildert de Kooning met een vloeiende, slipperige manier die op het onbeschaamde onderwerp van toepassing is. Zijn latere werk zoals “Whose Name Was Writ in Water” en “Untitled III”, glitteren met licht en reflecties op water. Hij houdt zich in deze jaren ook meer en meer bezig met kleisculpturen. In de jaren 80 werd bij hem dementie vastgesteld, en de kwaliteit van zijn latere werk werd minder, maar de waarde van zijn vroege werk steeg. In 1985 kreeg De Kooning de National Medal of Arts toegekend, dat is de hoogste kunstonderscheiding in de Verenigde Staten. In een veiling van Sotheby's werd “Pink Lady” (1944) verkocht voor $3.6 miljoen in 1987 en “Interchange” (1955) werd verkocht voor $20.6 miljoen in 1989. Op 16 november 2006 werd in het veilinghuis Christie's in New York het schilderij “Untitled XXV” voor 21.1 miljoen euro verkocht. Dit is een recordbedrag voor een schilderij van na de Tweede Wereldoorlog.
In 1997 overleed De Kooning.
[bewerk] Schilderstijl
De werken van Willem de Kooning behoren tot abstract expressionisme van de moderne kunst. Anderen in deze kunstbeweging die rond dezelfde tijd schilderde als hem waren Jackson Pollock, Mark Rothko, Barnett Newman en Clyfford Still. Vanaf ongeveer 1928 begon hij stillevens en figuren te schilderen die elementen van de Parijse School en Mexicaanse invloeden mixten. Aan het begin van de jaren 30 begon hij te experimenteren met abstracte vormen - een grote tegenstelling met de rest van zijn latere werk. Dit vroege werk bevat sterke invloeden van Graham en Gorky, en reflecteert ook de invloed die Pablo Picasso en surrealist Joan Miró op deze jonge artiesten hadden. Na de Tweede Wereldoorlog begon hij te schilderen in de stijl van het abstract expressionisme. Later experimenteerde hij ook met andere stijlen. In ongeveer 1945 voegen de twee stromingen zich samen in “Pink Angels”.
[bewerk] Schilderijen
 zie ook Lijst van duurst geveilde schilderijen |
- Woman, I 1950-52. Olie op canvas, 6' 3 7/8" x 58" (192.7 x 147.3 cm)
- Woman, II, 1952. Oil on canvas, 59 x 43" (149.9 x 109.3 cm)
- Two Men Standing
- Man
- Seated Figure (Classic Male)
- Landscape
- Elegy
- Standing Man
- Woman as Landscape (vrouw als landschap)
- Police Gazette
- Gotham News
- Backyard on Tenth Street
- Rosy-Fingered Dawn at Louse Point
- Pastorale
- Clam Diggers
- Whose Name Was Writ in Water
- Untitled III
- Untitled XXV (op 16.11.2006 verkocht voor 34,60 miljoen dollar); zie Lijst van duurst geveilde schilderijen
[bewerk] Musea
De schilderijen van Willem de Kooning hangen in diverse musea voor moderne kunst, onder andere in:
- Museum of Modern Art en Guggenheim Museum in New York City
- National Gallery of Art in Washington D.C.
- San Francisco Museum of Modern Art in San Francisco
