Zweeds-Nederlandse oorlog
Van Wikipedia
| Zweeds-Nederlandse oorlog | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
| Strijdende partijen | |||||||
 Nederland
gesteund door: |
 Zweden
gesteund door: |
||||||
| Commandanten | |||||||
| Luitenant-Admiraal: Jacob van Wassenaer Obdam | -- | ||||||
De Zweeds-Nederlandse oorlog, 1658-1660, werd gevoerd tussen Zweden en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zweden probeerde controle te krijgen over de belangrijke handel in de Oostzee. Deze handel, met een traditie van eeuwen, was voor de Nederlanden erg belangrijk: de meeste omzet werd in dit gebied gemaakt, dat ook de bron was van vitale goederen zoals Zweeds staal en Pools graan en eikenhout. Nederland had Denemarken een verdrag afgedwongen waardoor de tol in de Sont voor de Nederlanders goedkoop was. Maar dit kwam in gevaar door het Zweedse streven de Oostzee tot een Zweedse binnenzee te maken: men bezat Finland, Estland en Lijfland al en probeerde ook de zuidkust te beheersen. De Zweeds-Nederlandse oorlog was een interventie in de Vierde Noordse Oorlog tussen Zweden en Denemarken.
De Zweedse koning Karel X Gustaaf kon zijn gezag in het door hem veroverde Polen niet handhaven omdat een Nederlandse vloot in 1656 de belegerde stad Danswijk (Danzig) ontzette, de belangrijkste handelspartner van de Republiek. Als gevolg richtte Karel X van Zweden zich op Denemarken, welk land hij eerst vanuit het zuiden aanviel uit Duitsland. Daarna verbrak hij verraderlijk de in 1658 met de Deense koning Frederik III gesloten Vrede van Roskilde en begon Kopenhagen, na een mislukte poging de stad bij verrassing in te nemen, te belegeren. Engeland en Frankrijk proberen te bemiddelen maar zijn in wezen pro-Zweeds. In 1658 stuurt Nederland, na lang delibereren, een vloot van 75 schepen, 3000 kanons en 15,000 troepen onder luitenant-admiraal Jacob van Wassenaer Obdam naar het gebied. In de Slag in de Sont weten de Nederlanders de Zweden te verslaan en Kopenhagen te ontzetten. In 1659 bevrijdde een tweede vloot onder Michiel Adriaanszoon de Ruyter de Deense eilanden. Na de dood van Karel X werd in 1660 de Vrede van Kopenhagen gesloten. Tot 1677 bleven de banden tussen de Republiek en Denemarken erg nauw: Volckert Schram en Frederick Stachouwer waren een tijd in Deense dienst; Koert Adelaer en Cornelis Tromp zelfs feitelijk opperbevelhebber van de Deense vloot.
[bewerk] Zie ook
- Nederlandse oorlogen
- Zweedse oorlogen
