Dagsavisen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Dagsavisen Arbeiderbladet Social-Demokraten Vort Arbeide
{{{undertittel}}}
Type:	Dagsavis
Format:	Tabloid (frå 1990)
Språk:
Målform:	Målformnøytral (i all hovudsak bokmål)
Lokalavis for
Regionavis for
Riksdekkjande avis
(Kjerneområde: Oslo og omegn)
Eigarskap:	Stiftelsen Dagsavisen (100%)
Første trykk:	1884
Opphald i produksjonen:	1940 - 1945
Siste trykk:
Opplag:	33 830 (2005) 32 091 (sundagsutg.) (2005)
Politisk posisjon:
Redaksjonskontor:	Møllergata 39, PB 1183 Sentrum, 0107 Oslo
Ansvarleg redaktør:	Carsten Bleness (2005)
Politisk redaktør:
Nyhenderedaktør:
Kulturredaktør:
Feature-/magasinredaktør:
Produksjonsredaktør:
Debattredaktør:	{{{debattredaktør}}} ({{{debattredaktørår}}})
Administrasjonsredaktør:	{{{administrasjonsredaktør}}} ({{{administrasjonsredaktørår}}})
Utanriksredaktør:	{{{utanriksredaktør}}} ({{{utanriksredaktørår}}})
ISSN:
Pris i laussal:
Nettstad:	Dagsavisen.no

Dagsavisen (tidlegare Arbeiderbladet, Social-Demokraten og Vort Arbeide) er ei dagsavis, etablert i 1884 og frå 1887 organ for og eigd av Det norske Arbeidarpartiet. I 1991 blei avisa seld til A-pressen og sidan 1999 har avisa vore eigd av ei stifting.

Innhaldsliste 1 Partiavis 2 Blei nest største avis 3 Tapte på krigen 4 Lausare partiband 5 Eigd av stifting 6 Opplag 6.1 Kvardag 6.2 Sundag 7 Redaktørar 8 Eksterne lenkjer

[endre] Partiavis

Dagsavisen vart grunnlagd av faktor Christian Holtermann Knudsen i 1884. Knudsen var ihuga fagforeiningmann og sosialdemokrat, og avisa skulle vere eit organ for fagforeiningane i Oslo. Knudsens mål var at den nye avisa skulle samle den til då kløyvde arbeiarklassa. Avisa heitte først Vort arbeide, fram til 1885, da ho vart overtatt av Den socialdemokratiske forening som nettopp hadde vorte stifta. Namnet på bladet vart frå 1886 Social-Demokraten. I 1887 vart avisa overtatt av Arbeidarpartiet, og vart hovudorganet for partiet. I 1894 vart avisa dagsavis med eit opplag på vel 2000 eksemplarer.

Ved århundreskiftet var opplaget meir enn dobla til vel 5000 og avisa la om til eit meir moderne preg og avisa fekk eige trykkeri. Underskotet blei finansiert av partiet fram til 1904 da avisa fekk sitt første overskot.

Avisas kanskje mest markante redaktør starta i jobben i 1921. Trønderen Martin Tranmæl, som tidligare hadde gjort seg bemerka som journalist og redaktør av arbeidarrørsla i Trondheim si avis Ny Tid var kome til Oslo for å jobbe som partisekretær. Det var under Tranmæls ledelse avisa vokste seg til å bli landets nest største, og kanskje viktigaste avis.

Arbeidarpartiet slutta seg til den kommunistiske Tredje Internasjonalen i 1919, og frå 1920 vart det eit press for namneskifte på organisasjonar og aviser som var tilslutta Komintern, i og med dei 21 opptaksvilkåra som da vart vedtatt («Moskva-tesene»). Partia og avisene deira skulle ikkje lenger heite noko med sosialdemokratisk eller sosialistisk. Derfor vart namnet på avisa endra til Arbeiderbladet i 1923, og det vart ho heitande sjølv om DNA gjekk ut av Komintern seinare same året.

Avisa var frå 1934 i nye lokale i Folketeaterbygningen på Youngstorget i Oslo. I tillegg til hovudavisa ga Arbeiderbladet ut fleire bilag, blant anna landsutgava «Fram» tre gonger i veka, «Lørdagskvelden» og «Norsk idrett».

[endre] Blei nest største avis

Redaktør på 30-talet, Olav Larssen, moderniserte avisa innhaldsmessig og ved inngongen til den andre verdskrigen hadde avisa vokst til å bli landets nest største, etter Aftenposten.

I august 1940 ble avisa stansa av NS og den tyske okkupasjonsmakta. Avisas lokale på Youngstorget i Oslo blei overtekne av NS-avisa Fritt Folk. En del av abonnementsregisteret fann seinere vegen til konkurrenten Aftenposten.

[endre] Tapte på krigen

Etter krigen klarte avisa ikkje å gjenvinne sin posisjon, som dels var overteke av Morgenposten dels av Aftenposten som saman med Nationen var dei einaste Oslo-avisene som fekk kome ut gjennom heile krigen. Kommunistenes enorme popularitet etter krigen førte også til hard aviskonkurranse med NKP-organet Friheten. Arbeiderbladets trykkeri trykka båe avisene, og då Arbeiderbladet gjekk over frå å vere ettermiddags- til morgonavis hausten 1945 måtte Friheten endra fra morgon- til ettermiddagsavis noko ho tapte på. Arbeiderbladet kom seg imidlertid ikkje tilbake til gamle høgder. Krigen endra Oslobefolkningans avisvaner, og sjølv partifolk lot vere å vende tilbake til Arbeiderbladet da den kom tilbake.

Arbeiderbladet fikk utbetalt vel 1 million kroner i ulike erstatningar i avisoppgjøret etter krigen.

Særlig på annonsemarknaden hadde avisa tapt mykje ved å bli stansa. Men som det offisielle regjeringsorganet hjalp det heller ikkje at avisa ikkje åpna for partikritikk. Det var ein tidlegare Arbeiderblad-journalist, Sigurd Evensmo, som ble første redaktør av Orientering, der venstreopposisjonen i Arbeiderpartiet fekk utløp for sin kritikk. Den øvrge debatten om partiet skjedde alle andre stader enn i Arbeiderbladet.

Haldninga ble mer ope etter valnederlaget i 1965 da partiet kom i opposisjon, men da EF-kampen kom og avisa tok stilling for medlemskap, mendan medarbeidarane i hovedsak var mot, kom det til ope intern konflikt.

[endre] Lausare partiband

Det var klart for å kaste av seg noko av partiets kontroll, og i 1974 blei Einar Olsen ansatt som redaktør midt i landsmøteperioden og vert den første redaktør unnateke ein periode under den første verdskrigen som ikkje var landsmøtevalgt. Han blei avløyst av Per Brunvand i 1975 som også han blei ansatt. Arbeiderbladet fekk det for norske aviser uvanlege Berlinerformatet i 1976 samtidig som ein kjøpte ny presse og moderniserte sats og framstillingsmetode. Da var også opplaget på sitt høgste i nyare tid, 60 380 eksemplarar.

I 1990 byta avisa format til tabloid. I 1991 kjøpte Norsk Arbeiderpresse AS avisa av Arbeiderpartiet som solgte seg ut av ein avis med store økonomiske vaskar. Dette var og eit av mange skritt som fristilte avisa frå partiets meningar. Det endelege bruddet kom i 1997 da avisa skifta namn til Dagsavisen, samtidig som avisa etter 11 år på Hasle flytta tilbake til sentrum, men denne gongen til Møllergata. Avisa kom også med sundagsavis og eigen nettavis same år.

[endre] Eigd av stifting

I 1999 gjekk Dagsavisen ut av A-pressen ved at avisa blei overlete til Stiftelsen Dagsavisen. I stiftingas råd sit representantar oppnevnt av Norsk Presseforbund, Stiftelsen Fritt Ord, Institutt for samfunnsforskning, FAFO og APOR.

Avisa har i dei aller fleste år slitt med opplagsfall, noko som til en viss grad er stansa dei siste åra. Til dette kjem økonomiske problem og avisa har i mange år vore avhengig av pressestøtte for å kunne oppretthalde dagens veksemd.

Avisa har opna for at journalistane kan bruke nynorsk på redaksjonell plass, i motsetning til dei borgarlege avisene Aftenposten, VG og Dagbladet. Dette er ein opning eit par av journalistane i avisa nyttar seg av rett som det er.

Dagsavisen kaller seg ein moderne, uavhengig og samfunnskritisk kvalitetsavis (2006).

Stiftelsen Dagsavisen eig 30,5% av aksjane i Morgenbladet.

[endre] Opplag

[endre] Kvardag

• 2001: 35 413
• 2002: 33 816
• 2003: 32 706
• 2004: 32 920
• 2005: 33 830

[endre] Sundag

• 2001: 41 286
• 2002: 32 202
• 2003: 31 527
• 2004: 31 561
• 2005: 32 091

[endre] Redaktørar

Frå 1997 Dagsavisen:

• Carsten Bleness 2005-
• Arne Strand (kst.) 2004
• Hilde Haugsgjerd 2001-2004
• Steinar Hansson 1995-2001

Frå 1923 Arbeiderbladet:

• Arvid Jacobsen 1991-1995
• Per Brunvand 1975-1991
• Einar Olsen 1974-1975
• Reidar Hirsti 1963-1974
• Olav Larssen 1950-1963
• Martin Tranmæl 1921-1940 og 1945-1949

Frå 1886 Social-Demokraten:

• Olaf Scheflo 1918-1921
• Jacob Vidnes 1912-1918
• Carl Jeppesen 1906-1912
• Olav Kringen 1903-1906
• Anders Buen 1900-1903
• Ludvig Meyer 1898-1900
• Oscar Nissen 1894-1897
• Christian Holtermann Knudsen 1892-1893
• Carl Jeppesen 1887-1891

Vort Arbeide:

• Christian Holtermann Knudsen 1884-1886

[endre] Eksterne lenkjer

• Dagsavisen
• Medieregisteret.no: Dagsavisen (Medietilsynet)