Gaston III de Fois-Bearn

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Gaston Fèbus que vadó Gaston III de Fois-Bearn, hilh de Gaston II de Fois-Bearn e d'Alienòr de Comenge, lo 23 de seteme de 1343 e que morí en 1391. Qu'èra comte de Fois, vescomte (puish senhor sobeiran) de Bearn, de Marsan, de Gavardan, de Nebosan, de Lautrèc e d'Albigés, cosenhor d'Andòrra. Senhor Bearnés qui s'escadó entà obtiéner la reconeishença e lo respècte de l'independéncia de Bearn peus reis de França e d'Anglatèrra e qui bastí un sistèma d'aliganças entà contrarotlar los escambis economics enter los dus costats deus Pirenèus.

Marca Febus Me Fe suu casteth de Montaner

[Modificar] Vita

Durant lo son regnat que hon famós : la soa victòria a Launac contra los Armanhacs, la soa ajuda balhada aus chivalièrs teutonics, lo sauvament de la daufina de França a Meaux e lo murtre deu son hilh legitim. Lo son regnat que ho entà Bearn un temps de patz (a l'empara de la guèrra de cent ans) e de grana pression fiscala (l'istorian Pèir Tucoo-Chala que solinha que Gaston Fèbus non s'estimava pas la pena capitau per'mor los morts non pagan pas cap impòsts) qui permetó la construction d'ua cadena de castèths e de hortalessas (mantuns que pòrtan enqüèra la mencion "Febus me fe" talhada en las loas pèiras); enter los castèths febusians que podem mentáver: Pau, Ortès (ne demora sonque la tor Montcada), Bèllòc, Morlana, Montaner e, en dehòra de Bearn, Lorda, Mauvesin, Masèra e Fois. La soa vita e l'esplendor de la soa cort que hon escrivudas en detalh e dab admiracion peu cronicaire picard Jean Froissart.

[Modificar] Òbra literària

Que ho tanben escrivan de lenga francesa e occitana (autor de poesias occitanas e de dus libes en francés: un libe de caça e un aute de pregària). Com mecènas que ho protector deus màgers compositors de musica deus sons temps e que li devem la comanda d'arreviradas de libes en occitan com, per exemple, lo tractat cirurgicau deu mètge arabi Albucassis.