Średzka Kolej Powiatowa
Z Wikipedii
Średzka Kolej Powiatowa – wąskotorowa linia kolejowa, łącząca pierwotnie Poznań z Środą Wielopolską zachowana po dziś dzień w szczątkowej postaci.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Historia Średzkiej Kolei Powiatowej rozpoczyna się w roku 1892, gdy rząd pruski wprowadził w życię ustawę o kolejach lokalnych. W jej wyniku stworzono liczne ułatwienia dla lokalnych przedsięwzięć kolejowych, co zaowocowało szeregiem podobnych inicjatyw.
W roku 1898 z inicjatywy właścicieli majątków ziemskich na trasie z Poznania do Środy rozpoczęto budowę łączącej te majątki linii kolejowej. W pierwszym etapie zbudowano 11 kilometrowy odcinek normalnotorowy ze stacji Poznań Główna (obecnie Poznań Wschód) do wsi Kobylepole (obecnie w granicach Poznania) która należała do jednych z inicjatorów budowy, rodu Mycielskich, gdzie zbudowano dworzec przeładunkowy z toru normalnego na wąski.
W roku 1902 ukończono budowę głównej linii wąskotorowej (o rozstawie szyn 1000 mm) na trasie Kobylepole – Środa Wielkopolska Miasto – Zaniemyśl. Długość linii głównej wyniosła 59 km. Zgodnie z założeniami kolej służyła przede wszystkim do przewozów płodów rolnych (głównie buraków cukrowych) z licznych majątków położonych wzdłuż trasy, do których pobudowano bocznice. Od początku utrzymywano również ruch osobowy.
Po wojnie kolej znajdowała się pod zarządem przymusowym PKP, a w roku 1949 została przez PKP przejęta. Utworzono wówczas Zarząd Średzkiej Kolei Wąskotorowej, który sprawował pieczę nad jej działalnością.
W 1952 roku, w ramach ujednolicania przejętych przez PKP kolei wąskotorowych rozpoczęto przekuwanie trasy na rozstaw 750 mm, którą ukończono (bez przerw w działalności) w roku 1954. W trakcie przebudowy zlikwidowano część bocznic i bocznych tras, m.in. linię Tulce – Szewce – Kruszewnia i Szewce – Gowarzewo.
W latach 60., w związku ze spadkiem przewozów, oraz negatywnym nastawieniem zarządu PKP do "przestarzałych kolejek" zaczęto się przymierzać do likwidacji kolejki. W roku 1968 wstrzymano ruch osobowy na trasie Kobylepole – Środa Miasto, a od roku 1973 rozpoczęto rozbiórkę bocznic.
Los głównej części linii przypieczętował się w roku 1976 gdy rozpoczęto rozbiórkę linii na trasie Kobylepole – Środa Miasto. Od tego czasu jedynym czynnym odcinkiem była linia Środa Miasto – Zaniemyśl, na której regularny ruch prowadzono do roku 2001, gdy PKP ostatecznie wstrzymała obsługę tej linii i rozpoczęła przymiarki do jej likwidacji.
W kolejnych latach doszło do przejęcia kolejki przez powiat średzki, co uratowało tą unikalną linię przed całkowitą likwidację. Obecnie utrzymywany jest na niej sezonowy ruch turystyczny.
[edytuj] Przebieg trasy
[edytuj] Linia główna
Linia główna przebiegała na trasie Poznań Kobylepole Wąsk. – Środa Miasto – Zaniemyśl.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Poznań Kobylepole Wąskotorowy |
| 3 | Poznań Franowo Wąskotorowy |
| 4 | Poznań Szczepankowo Wąskotorowe |
| 7 | Spławie Średzkie |
| 9 | Żerniki |
| 11 | Tulce |
| 13 | Komorniki Średzkie |
| 16 | Nagradowice |
| 19 | Krerowo |
| 21 | Markowice Wielkopolskie |
| 23 | Staniszewo |
| 25 | Pławce |
| 26 | Zdziechowice |
| 28 | Babin |
| 30 | Dębicz |
| 32 | Dębiczek |
| 34 | Ulejno |
| 36 | Połażejewo |
| 37 | Rumiejki |
| 39 | Chudzice |
| 41 | Szlachcin |
| 42 | Pierzchno Wąskotorowe |
| 44 | Olszewo Wąskotorowe |
| 45 | Środa Wielkopolska Miasto |
| 46 | Środa Wielkopolska Wąskotorowa |
| bd | Środa Wielkopolska Kipa |
| bd | Żabikowo |
| 51 | Słupia Wielka |
| 52 | Annopole Wąskotorowe |
| 54 | Płaczki |
| 55 | Śnieciska |
| 58 | Polwica Wielkopolska |
| 59 | Zaniemyśl |
[edytuj] Linie boczne
Linia Tulce – Kruszewnia, linia istniała do roku 1954 – nie została przekuta na 750 mm.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Tulce |
| 2 | Szewce |
| 4,7 | Kruszewnia |
Linia Szewce – Gowarzewo, linia istniała do roku 1954 – nie została przekuta na 750 mm.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Szewce |
| 1,4 | Gowarzewo |
Linia Krerowo – Klony.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Krerowo |
| 3 | Poklatki |
| 5 | Czerlejno |
| 8 | Klony |
Linia Krerowo – Kleszczewo.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Krerowo |
| 2 | Brzostki |
| 4,7 | Kleszczewo |
Linia Połażejewo – Mystki.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Połażejewo |
| 4 | Rusibórz |
| 5 | Kopaszyce |
| 7 | Zberki |
| 8 | Mystki |
Linia Żabikowo – Jaszkowo.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Żabikowo |
| 2,5 | Kosztuty |
| 6 | Jaszkowo |
Linia Annopole Wąskotorowe – Czarnotki.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Annopole Wąskotorowe |
| 4 | Strzeszki |
| 5 | Chwałkowo Wąskotorowe |
| 7 | Pigłowice |
| 9 | Wyszakowo |
| 11 | Czarnotki |
Linia Chwałkowo Wąskotorowe – Brodowo.
| km | stacja |
|---|---|
| 0 | Chwałkowo Wąskotorowe |
| 3 | Nadziejewo |
| 6 | Brodowo |
