1 Dywizja Grenadierów

Z Wikipedii

1 Dywizja Grenadierów (fr. 1ère Division des Grenadiers) - polska dywizja piechoty utworzona na terenie Francji

Spis treści 1 Powstanie i organizacja 2 Obsada personalna 3 Działania bojowe 4 Działalność kombatantów 5 Zobacz też

[edytuj] Powstanie i organizacja

Formowanie 1 Dywizja Grenadierów pierwszej polskiej dywizji we Francji rozpoczęto już w połowie września 1939 roku w obozie ćwiczebnym w Camp de Coëtquidan. Wtedy to w uzgodnieniu z rządem francuskim ogłoszono pobór polskich obywateli mieszkających we Francji oraz zaciąg ochotniczy wśród emigracji pochodzenia polskiego.

W dniu 13 listopada 1939 roku Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał formalny rozkaz o sformowaniu 1 Dywizji Grenadierów. Początkowo jej organizacją zajmował się gen. Stanisław Maczek, ówczesny dowódca oddziałów polskich w Coëtquidan. W styczniu 1940 roku dowódcą 1 Dywizji Grenadierów zostaje mianowany płk. dypl. Bronisław Duch (od 3 maja 1940 roku – generał brygady), który był faktycznym organizatorem dywizji. Żołnierze 1 Dywizji Grenadierów złożyli przysięgę w dniu 25 maja 1940 roku już w strefie przyfrontowej na terenie Lotaryngii.

Dywizja była formowana według wzorów francuskich i składała się z:

• 1 Pułku Grenadierów Warszawy
• 2 Pułku Grenadierów Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego
• 3 Pułku Grenadierów Śląskich
• 1 Dywizjonu Rozpoznawczego im. Księcia Poniatowskiego (używał nazwy 8. Pułk Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego)
• 1 Wileńskiego Pułku Artylerii Lekkiej im. Gen. Bema
• 1 Pomorskiego Pułku Artylerii Ciężkiej
• 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki
• 1 Gdańskiego Batalionu Łączności
  

oraz oddziału przeciwpancernego i służb
Skład osobowy 1. Dywizja Grenadierów to:

• oficerów – 580
• podoficerów – 2600
• szeregowych – ok. 13 000
  

Sprzęt to:

• 12 000 karabinów
• 336 ręcznych karabinów maszynowych
• 176 ciężkich karabinów maszynowych
• 27 moździerzy kal. 60 mm
• 24 moździerze kal. 81 mm
• 54 działa przeciwpancerne kal. 25 mm
• 8 dział przeciwpancernych kal. 47 mm
• 36 armat kal. 75 mm
• 24 haubice kal. 155 mm.
• 560 samochodów
• 1600 wozów i biedek

[edytuj] Obsada personalna

• Dowódca dywizji - gen. bryg. Bronisław Duch
• Szef sztabu - ppłk dypl. Józef Skrzydlewski
• Dowódca piechoty dywizji - płk Grabowski
• Dowódca artylerii - gen. Niemira
• 1 Pułk Grenadierów Warszawy - płk Kocur
• 2 Pułk Grenadierów Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego - płk Ziętkiewicz
• 3 Pułk Grenadierów Śląskich - płk Wnuk
• 1 Dywizjon Rozpoznawczy im. Księcia Poniatowskiego - ppłk dypl. Włodzimierz Kasperski
• 1 Wileński Pułk Artylerii Lekkiej im. Gen. Bema - płk Brzeszczyński
• 1 Pomorski Pułk Artylerii Ciężkiej - ppłk Onacewicz

[edytuj] Działania bojowe

Pod koniec kwietnia 1940 roku dywizja została skierowana w rejon Colombey-les-Belles w Lotaryngii, a następnie w połowie maja Lunéville. W dniu 18 maja 1940 roku weszła w skład XX Korpusu armii francuskiej – składającego się z francuskiej 52 Dywizji Piechoty i grupy fortecznej Sarry, który znajdowała się w rejonie Sarry – jednego z odcinków linii Maginota. Początkowo poszczególne oddziały Dywizji zostały rozdzielone pomiędzy jednostki francuskie. Dopiero w dniu 14 czerwca 1940 roku, gdy Niemcy uderzyli na wojska francuskie – Dywizja wystąpiła jako całość, broniąc środkowego odcinka XX Korpusu. W dniu 15 czerwca 1940 roku Dywizja cały dzień broniła zajmowanego odcinka obrony, lecz z uwagi na wycofanie się francuskiej 52 Dywizji Piechoty, w nocy wycofała się w rejon Dieuze. Broniła się tam w dniu 16 czerwca, aby w nocy wycofać się na linię kanału Marna – Ren gdzie zajęła pozycje obronne pod Lagarde. Broni tam pozycji przez następne dwa dni, lecz wobec rozbicia francuskiej 52 Dywizji Piechoty i wycofania się grupy fortecznej Sarry, wycofuje się w rejon lasów pod Baccarat. Zajmuje tam pozycje obronne w rejonie miejscowości Meriller. W dniu 19 czerwca 1940 roku XX Korpus zostaje okrążony a wraz z nim 1 Dywizja Grenadierów. W tym dniu 1 Dywizja Grenadierów zajmuje swoją ostatnią pozycję obronną w rejonie Neureville. W dniu 21 czerwca 1940 roku gen. bryg. Bronisław Duch wobec niemożności prowadzenia dalszych walk oraz podjęciu rozmów w sprawie kapitulacji Francji podjął decyzję o rozwiązaniu Dywizji i przedzieraniu się żołnierzy na południe Francji lub do Szwajcarii. Tego dnia Dywizja przestaje istnieć. Części żołnierzy udaje się dostać do Wielkiej Brytanii, w tym dowódcy Dywizji gen. bryg. Bronisławowi Duch.

Straty 1 Dywizji Grenadierów w toku prowadzonych działań w trakcie kampanii francuskiej wyniosły 5200 żołnierzy.

[edytuj] Działalność kombatantów

W dniu 2 lipca 1943 roku Naczelny Wódz WP rozkazem nr 3 zatwierdził odznakę pamiątkową 1 Dywizji Grenadierów, którą otrzymanli wszyscy żołnierze dywizji. Odznaka przedstawia orła siedzącego na tarczy, na której znajduje się napis BÓG HONOR OJCZYZNA, w środkowej części tarczy znajduje się francuski znak grenadierski z napisem 1. DG od którego odchodzą promienie. Znak grenadierski umieszczony jest na krzyżu lotaryński, który częściowo wystaje poza tarczę. Odznaka wykonana była z jasnego metalu.

Po wojnie na terenie Wielkiej Brytanii działał Związek Grenadierów – organizacja kombatantów 1. Dywizji Grenadierów.

W 1970 roku w trzydziestą rocznicę walk 1 Dywizji Grenadierów pod Lagarde odsłonięty został pomnik poświęcony żołnierzom dywizji poległym w walkach na terenie Lotaryngii.

[edytuj] Zobacz też

• Bronisław Duch