Bitwa nad Little Big Horn
Z Wikipedii
| Bitwa nad Little Big Horn Wojna o Góry Czarne |
|||||||||||||||||
 Ruchy wojsk amerykańskich przed bitwą |
|||||||||||||||||
| Data | 25 czerwca 1876 | ||||||||||||||||
| Miejsce | W pobliżu Little Bighorn, Montana, Stany Zjednoczone Ameryki | ||||||||||||||||
| Wynik | Decydujące zwycięstwo Indian | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa nad Little Big Horn pomiędzy wojskami Stanów Zjednoczonych dowodzonymi przez ppłk. George'a A. Custera, a Indianami Północnoamerykańskimi, głównie Dakotami, pod wodzą Szalonego Konia, Siedzącego Byka i innych wodzów. Bitwa ta została przez Indian wygrana, przy czym wszyscy żołnierze czołowych kompanii 7. pułku kawalerii i towarzyszący im cywile zostali zabici.
Spis treści |
[edytuj] Przed bitwą - armie
W maju 1876 r. rząd Stanów Zjednoczonych wysłał przeciwko zbuntowanym Indianom zgromadzonym w wielkim obozie (około 10 000 ludzi), nad rzeką Little Big Horn trzy kolumny wojska. Pierwszą w sile 1316 żołnierzy dowodził gen. bryg. George Crook. Drugą liczącą 1200 ludzi dowodził gen. bryg. Alfred Terry. Główną siłą uderzeniową kolumny Terry'ego był 7. pułk kawalerii USA pod komendą podpułkownika George'a A. Custera[1]. Trzecią część ekspedycji stanowił liczący ponad 450 ludzi oddział pułkownika Johna Gibbona.
W końcu maja gen. Alfred Terry wraz z Custerem wyruszył z Fortu Lincoln w Dakocie Północnej i idąc na zachód dotarł do rzeki Yellowstone, gdzie spotkał się z oddziałem płk. Gibbona, który dotarł tu od zachodu z Fortu Ellis w Montanie. Według planu, Gibbon miał ruszyć w górę rzeki Yellowstone, aby następnie pójść w górę rzeki Big Horn. Ppłk Custer na czele 7. pułku kawalerii (620 żołnierzy oraz 50 cywilów i indiańskich zwiadowców) miał szerokim łukiem obejść przypuszczalne miejsce obozowania Indian i zawrócić po dojściu do rzeki Little Big Horn, aby spotkać się z kolumną Gibbona i wspólnie zaatakować wziętych w kleszcze Indian. Idąc w górę rzeki Rosebud Custer natknął się na ślady bitwy gen. Crooka i postanowił ruszyć na wroga bez oczekiwania na nadejście Gibbona. Dotarł nad Little Big Horn dwa dni wcześniej, niż przewidywał to plan kampanii, i - nieświadomy znacznej przewagi Indian - zaatakował mimo ostrzeżeń swoich zwiadowców z plemienia Wron.
Indianie dysponowali siłą od 1500 do 2500 wojowników. Około jedna trzecia posiadała broń palną, w tym ok. 200 wojowników miało nowoczesne wielostrzałowe winchestery, karabiny Henry'ego i Spencera, podczas gdy kawalerzyści 7. pułku byli uzbrojeni w jednostrzałowe karabiny Springfielda znacznie wolniejsze w akcji, łatwo przegrzewające się i niemożliwe do przeładowania podczas jazdy konnej. Indianie byli ponadto uzbrojeni w łuki, które w tej bitwie miały okazać się bronią decydującą.
[edytuj] Przebieg bitwy
Operacja przeciwko Indianom zgromadzonym nad Little Bighorn była właściwie ciągiem trzech starć. 17 czerwca 1876 roku Indianie dowodzeni przez Szalonego Konia zaskoczyli idącego z południa gen. Crooka wspieranego przez blisko 270 Indian z plemienia Wron i Szoszonów. Po całodniowej walce nad rzeką Rosebud Crook został zmuszony do odwrotu. Generał Terry nie dowiedział się w porę o skutkach tej bitwy i wysłał Custera oraz Gibbona w przeświadczeniu, że połączą się oni i wraz z Crookiem zaatakują Indian wspólnymi siłami trzech oddziałów.
25 czerwca nadciągnął Custer, który podzielił swoje siły na cztery części. Batalion majora Marcusa Reno (175 ludzi) miał uderzyć na obóz Indian od południa. Batalion dowodzony bezpośrednio przez Custera (225 ludzi) miał zaatakować nieco później z przeciwnej strony. Trzecią grupę stanowił batalion pod komendą kapitana Fredericka Benteena (125 ludzi). Wzmocniona kompania kapitana McDougalla (135 ludzi) stanowiła rezerwę i ochronę taboru jucznych mułów.
[edytuj] Atak majora Reno
Rankiem 25 czerwca od południowej strony obozu uderzył Reno, który otrzymał od Custera rozkaz do wcześniejszego ataku. Wojownicy indiańscy zażarcie bronili namiotów i oskrzydlili kawalerzystów. Z lewej strony, gdzie znajdowali się zwiadowcy z plemienia Arikara przypuszczono najsilniejszy szturm. Dakotowie rozproszyli Arikarów, po czym uderzyli na żołnierzy majora. Od kuli wroga zginął Krwawy Nóż, Arikara, ulubieniec Custera, znajdujący się teraz u boku majora Reno. Kawalerzyści i zwiadowcy byli spychani w kierunku rzeki, gdzie podczas przeprawy wielu z nich zginęło pod naporem Dakotów. Oddział majora Reno został odparty, tracąc ponad połowę ludzi w zabitych i rannych. Wkrótce nadciągnął Benteen i McDougall ze swoimi oddziałami, widząc jednak co się stało, dołączyli do resztek oddziału Reno i wspólnie okopali się na jednym z nadrzecznych wzgórz. Kilku oficerów z oddziału Benteena (w tym kapitanowie Weir i Godfrey), słysząc odgłosy bitwy nadchodzące z północy, próbowało przedostać się by pomóc Custerowi, musieli jednak zawrócić, nie mogąc się do niego przebić.
[edytuj] Szarża Custera
Około południa Custer, nieświadomy klęski Reno ruszył ze swoim batalionem z zamiarem przeprowadzenia szarży na obóz od północy. Ukryci w zaroślach piesi wojownicy powitali go salwą ognia, następnie konni Indianie ruszyli w pościg. Od południowego zachodu uderzył wódz Hunkpapów - Pizi, roznosząc szwadrony porucznika Calhouna i kapitana Keogha.
Custer rozkazał swoim ludziom się wycofać. Zajęli oni pozycje obronne na kilku okolicznych wzgórzach i przygotowali do obrony. Przeważający liczebnie i siłą ognia Indianie atakowali po kolei wzgórze po wzgórzu. Wojownicy z winchesterami podchodzili blisko pozycji wroga i miażdżyli go ogniem karabinowym. Konni Indianie szarżowali na wzgórza. Ostatnie broniło się wzgórze Custera, które nie miało już szans na obronę ponieważ od tyłu zaatakowały je oddziały Dakotów pod dowództwem wodza Deszcz w Twarzy. Bitwa z oddziałem Custera trwała 15 minut. Zginęli wszyscy spośród około 215 kawalerzystów.
Grupa Johna Gibbona, wraz z gen. Terrym nadciągnęła na pole bitwy dwa dni później. Indianie rozebrali obóz i przenieśli się w bezpieczniejsze miejsce. Na polu znaleziono martwych żołnierzy Custera i kilka ciężko rannych koni, które zostały dobite. Ocalał tylko jeden żywy, siedmiokrotnie ranny koń kapitana Keogha, Komancz, który po wyleczeniu z ran brał udział w paradach wojskowych. Ogólem straty po stronie amerykańskiej w bitwie nad Little Bighorn (a właściwie w dwóch toczonych oddzielnie bitwach) wyniosły około 265 zabitych i ponad 50 rannych. Indianie stracili prawdopodobnie około 100 ludzi.
[edytuj] Konsekwencje bitwy
W efekcie klęski w Stanach Zjednoczonych powstała antyindiańska histeria. Po kolejnych wyprawach wojsk amerykańskich Dakotowie zostali pokonani i zapędzeni do rezerwatów. Siedzący Byk musiał uciekać do Kanady.
[edytuj] Bibliografia
- Robert M. Utley, Cavalier in Buckskin, George Armstrong Custer and the Western Military Frontier, University of Oklahoma Press, 1988, ISBN 0-8061-2150-5
[edytuj] Przypisy
- ↑ W USA w tamtych czasach stopnie wojskowe nie były związane ani z wysługą, ani ze starszeństwem. Dlatego Custer, który w czasie wojny secesyjnej występował w stopniu generała, w okresie powojennych walk z Indianami mógł uzyskać wyłącznie przydział jako podpułkownik, co wiązało się - przede wszystkim - z gażą. Przypuszczalnie dowódcy 7. pułku nie przysługiwała gaża generalska. W historiografii Custer występuje jednak jako generał
