Bitwa pod Hastenbeck
Z Wikipedii
| Bitwa pod Hastenbeck wojna siedmioletnia |
|||||||||||||||||
| Data | 26 lipca 1757 | ||||||||||||||||
| Miejsce | koło wioski Hastenbeck, na południowy wschód od Hameln | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo francuskie, prowadziła do zajęcia Elektoratu Hannoweru | ||||||||||||||||
| Terytorium | Dolna Saksonia, Niemcy | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Hastenbeck odbyła się podczas wojny siedmioletniej 26 lipca 1757 roku koło wioski Hastenbeck (koło Hameln). Sojusznicze siły zbrojne Elektoratu Hanoweru, Hesji i Brunszwiku zostały pokonane armię francuską, co w ostatecznym rozrachunku doprowadziło do Konwencji z Klosterzeven i okupacji Elektoratu.
Spis treści |
[edytuj] Preludium
Francuzi – sojusznicy Austrii, Rosji, Szwecji i Saksonii uderzyli na Niemcy w kwietniu 1757 roku, prowadząc 100 tys. armię. Mieli oni nadzieję odciągnąć uwagę Prusaków, którzy byli sprzymierzeni z Anglią i Hanowerem, od czeskiego teatru działań wojennych gdzie toczyły się ciężkie walki prusko-austriackie (bitwy pod Lovosicami, Pragą, Kolinem). Bitwa pod Hastenbeck jest jedną najbardziej niezwykłych bitew w historii, gdyż w pewnym momencie obydwaj głównodowodzący stwierdzili, iż przegrali bitwę i rozpoczęli odwrót.
Jedna z dwu francuskich armii, pod dowództwem księcia de Soubise pomaszerowała na centralne Niemcy. Połączyła się ona z Armią Rzeszy księcia von Hildburghausen. Ta koalicyjna armia poźniej poniosła klęskę w bitwie z Prusakami pod Rossbach 5 listopada 1757.
Inna francuska armia pod rozkazami marszałka Louisa Charles'a d'Estrées składająca się z około 50 000 piechoty, 10 000 kawalerii i 68 dział posuwała się w kierunku Elektoratu Hanoweru. Prusy związane przez Austrię, Rosję i Szwecję nie były zdolne wspomóc zachodniego frontu. To zadanie spadło na Hanowerską Armię Obserwacyjną, która miała niewielkie wsparcie wojsk pruskich – sześć batalionów. W skład Hanowerskiej Armii Obserwacyjnej, wychodziły kontyngenty z Hanoweru (około 60%) i Hesji (około 25%), dodatkowo siły zbrojne Brunszwiku i niewielki kontyngent pruski. Łącznie siły te liczyły około 40 tys. ludzi (źródła podają liczby między 36 i 47 tys. ludzi). Armia pozostawała pod rozkazami Williama Augustusa księcia Cumberland, który był synem króla Wielkiej Brytanii Jerzego II.
Siły hanowerskie zrezygnowały z obrony Renu i postanowiły bronić położonej dalej na wschód Wezery. To zmusiło Prusaków do rezygnacji z obrony twierdzy w Wesel i do oddania linii rzeki Lippe (rzeka w kwietniu. Głównym celem Cumberlanda było zapobieżenie francuskiej okupacji Elektoratu. Najpierw skupił on armię pod Bielefeld a potem po krótkim postoju Brackwede, Cumberland postanowił przekroczyć Wezerę na południe od Minden. Główną ideą było użycie Wezery jako naturalnej linii obronnej uniemożliwienie przekroczenia rzeki przez wojska francuskie. Książę Cumberland rozwinął główne siły pod Hameln, który jest kilka kilometrów na północny zachód od Hastenbeck i pozostawił pruskie bataliony w garnizonie Minden. Rozwinięto też małe patrole wdłuż całej Wezery. Tymczasem Francuzi posłali wydzielone oddziały na północ, które zajęły 3 lipca Emden, który był istotnym punktem komunikacji pomiędzy Brytanią a Niemcami. Póoźniej posyłano inny oddział na południe, który wziął 15 lipca Kassel.
Nocą 7 lipca czołówki francuskiei przekroczyły Wezerę koło miasteczka Beverungen. Normalnie Wezera jest ciężka do sforsowania, lecz podczas lata poziom wody obniża się od ok. 80 cm między Münden i Hameln, stwarzając przez to możliwy dla piechoty i kawalerii bród. Posuwając się na przód grupa ta udała się na północ i uworzyła przyczółek przy Höxter. Główne siły armii przekroczyły Wezerę 16 lipca nie pozostawiając księciu Cumberland żadnego wyboru jak tylko rozwinąć swe siły na południe od Hameln w celu przeciwstawienia się marszałkowi d'Estrées. Niefortunnie dla niego Fryderyk II przegrał tymczasem bitwę pod Kolinem z Austriakami i dlatego ściągnął wspierające dotychczas Cumberlanda bataliony pruskie.
[edytuj] Bitwa
Przeciwne armie w ostatecznym rozrachunku spotykały się rankiem 25 lipca koło wsi Hastenbeck. Dowódca francuskiego prawego skrzydła, generał François de Chevert, otrzymał rozkaz uderzenia na wojska hanowerskie koło wsi Voremberg, ale natarcie zostało powstrzymane. Ponieważ francuskie lewe skrzydło pod dowództwem generała Duc de Broglie wciąż przekraczało Wezerę niedaleko Hameln, d'Estrées postanowił odroczyć bitwę do czasu skoncentrowania całości swych sił.
Następnego dnia ujrzał on hanowerską armię trzymający linię od Hameln do Voremberga. Jej prawe skrzydło było oparte na rzece Hamel i potoku Hastenbach. Centrum hanowerskiego frontu było rozwinięte na północ od wioski Hastenbeck zaś baterie artylerii zostały rozmieszczone na wyniosłości za wioską. Hanowerskie lewe skrzydło obejmowało dwie okopane baterie oraz broniące je bataliony grenadierskie. Lewa flanka była chroniona przez wzgórze Obensburg. Książę Cumberland popełnił błąd w rozwinięciu przypuszczając, iż wzgórze to jest niemożliwe do przebycia przez kolumny przeciwnika i rozwinął na szczycie szczupłe siły w postaci zaledwie 3 kompanii strzelców. W ten sposób hanowerskie lewe skrzydło w praktyce zawisło w powietrzu.
Generał Chevert otrzymał rozkaz uderzenia na lewą flankę hanowerskich pozycji z czterema brygadami obejmującymi żołnierzy z Picardii, la Marne, Nawarry i Eu. O 09.00 siły te posuwały się w kierunku do Obensburgu w trzech kolumnach batalionowych i szybko zalały hanowerskich strzelców. Książę Cumberland, widzący możliwość zagrożenia swych pozycji od tyłu, rozkazał odwodom oraz batalionom grenadierskim broniącym dział odbić Obensburg. Użycie batalionów grenadierskich do przeciwataku na Obensburg spowodowało, iż były one nieobecne w momencie rozpoczęcia się głównego francuskiego uderzenia na centrum hanowerskie.
Francuskie główne uderzenie wykonywał generał d'Armentieres' atakując Voremberg siłami pięciu brygad piechoty wzmocnionych czterema pułkami spieszonych dragonów. W tym samym czasie, francuskie centrum pod dowództwem generała-porucznika Contandes zaatakowało hanowerskie baterie znajdujące się bezpośrednio na północ od niego. Hanowerskia główna bateria była w stanie odeprzeć kilka francuskich ataków ale ostatecznie działa zostały zdziesiątkowane. W momencie, gdy hanowerska rezerwowa piechota pułkownika Dachenhausena dotarła na Obensburg, zdołała ona chwilowo odwrócić obrót bitwy, ale ponieważ książę Cumberland rozpoczął odwrót, nie była ona w stanie utrzymać długo odizolowanej teraz pozycji. Podczas bitwy Hastenbeck zostało prawie zupełnie zniszczone, ocalały tylko kościół, plebania i dom rolnika.
[edytuj] Efekty
Po bitwie wojska Cumberlanda znalazły się w odwrocie. Francuzi, teraz pod dowództwem Richelieu, zdobyli umocnienia nad Wezerą oraz zajęli Brunszwik i miasto Hanower, zmuszający rząd do ewakuowacji do Stade. Książę Cumberland trzymał linię rzeki Aller by bronić Bremy. Richelieu bał się brytyjskiego lądowania w okolicach Emden albo Stade. Z tego to powodu oraz z obawy flankowego uderzenia nie ruszył on wraz z drugą armią francuską w kierunku Saksonii. Zamiast tego, nacierał on na Bremę, biorąc miasto zmusił Cumberlanda do wycofania się na półwysep ukształtowany przez Łabę i Wezerę, na końcu którego znajduje się Stade. Mimo, że Francuzi zatrzymali ofensywę, książę Cumberland podpisał poniżającą Konwencję z Klosterzeven, w której zgadzał się na ewakuację z Hanoweru. Kończyła ona jego udział w wojnie w Niemczech. Zaś Hanower znalazł się pod francuską okupacją.
