Czterdziestolatek

Z Wikipedii

Czterdziestolatek – serial produkowany przez Telewizję Polską od 1974 r. Pierwsze odcinki cieszyły się tak wielką popularnością widzów, że z powodzeniem kontynuowano serial i zrealizowano też film pełnometrażowy Motylem jestem czyli romans 40-latka oraz wielogodzinny telewizyjny program sylwestrowy "Sylwester z rodziną Czterdziestolatka" (1975). Przez wielu uważany za najlepszy polski serial komediowy.

Serial pokazywał losy warszawskiej rodziny inż. Stefana Karwowskiego, które idealnie wkomponowały się w rzeczywistość lat 70. i propagandy sukcesu (m.in. budowa dworca PKP Warszawa Centralna, Trasy Łazienkowskiej czy Trasy Toruńskiej). Równocześnie- zgodnie z założeniami autorów, którzy sami w okresie pracy nad serialem przekroczyli 40 rok życia- serial eksponował wątki związane z tym przełomem w życiu mężczyzny: romans na boku, próby rzucenia palenia, obsesja na punkcie utraty włosów, próba zadbania o kondycję fizyczną, duma z dorobku życiowego i zawodowego, chęć samorealizacji przez działalność społeczną itd.

W latach 90. powstała druga seria zatytułowana Czterdziestolatek. 20 lat później. Do obsady dołączyli m.in.: Joanna Kurowska, Wojciech Mann i Wojciech Malajkat.

Zobacz też: Kobieta Pracująca.

Spis treści 1 Dane 2 Obsada 3 Odcinki 4 Samoparodie 5 Ciekawostki 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Dane

• data produkcji: 1974-1977
• producent: Telewizja Polska
• reżyseria: Jerzy Gruza
• scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz
• muzyka: Jerzy Matuszkiewicz
• zdjęcia: Mieczysław Jahoda
• ilość odcinków: 21
• piosenka Czterdzieści lat minęło z czołówki: słowa Jan Tadeusz Stanisławski, wykonanie Andrzej Rosiewicz

[edytuj] Obsada

• Andrzej Kopiczyński – inż. Stefan Karwowski
• Anna Seniuk – mgr Magda Karwowska, z domu Sławek, jego żona
• Irena Kwiatkowska – Kobieta Pracująca
• Jan Gałązka – przewodniczący komitetu blokowego Walendziak
• Roman Kłosowski – technik Roman Maliniak
• Janusz Kłosiński – dyrektor Wardowski, przełożony Stefana
• Leonard Pietraszak – doktor Karol Stelmach – przyjaciel
• Piotr Kąkolewski – Marek Karwowski, syn Stefana (rola grana w peruce)
• Grażyna Woźniak – Jagoda Karwowska, córka Stefana (do odcinka 13)
• Mirella Olczyk – Jagoda Karwowska (od odcinka 15 – w 14 postać nie występuje)
• Janusz Gajos – brat Madzi, Antek Sławek (odcinek 9)
• Władysław Hańcza – ojciec Madzi, emerytowany leśniczy (odcinek 9)
• Wojciech Pokora – inż. Mieczysław Gajny, przełożony Magdy
• Katarzyna Łaniewska – żona Maliniaka (odcinek 8)
• Zofia Czerwińska – pani Zosia Nowosielska, kreślarka z budowy
• Mieczysław Waśkowski – nauczyciel Marka
• Zdzisław Maklakiewicz – kolega szkolny Jodłowski
• Saturnin Żórawski – minister Zawodny
• Bohdan Ejmont – inż. Bek
• Ryszard Pietruski – dyrektor Mietek Powroźny (w odcinku 9 także jako mechanik samochodowy)
• Stefan Friedmann – robotnik na budowie
• Stanisław Tym – robotnik na budowie
• Wacław Kowalski – Popielak, robotnik na budowie
• Leon Niemczyk – inż. Małkiewicz, następca Stefana
• Grzegorz Warchoł – inż. Celej (w odcinku 8 także jako kelner Stasio w piwiarni nad Wisłą)
• Elżbieta Wieczorkowska – Ryszarda Puciata, starsza koleżanka Madzi z pracy
• Grażyna Lisiewska – Mariolka, koleżanka Madzi z pracy
• Bohdan Łazuka – różne role, m.in. pijany robotnik, pijany kierowca w komisariacie w odcinku 8, zniewieściały tancerz w Motylem jestem
• Jan Nowicki – prof. Zygmunt Koziełło (odcinek 10)
• Grażyna Szapołowska – inż. Nowowiejska, zastępca Stefana (odcinek 12)
• Alina Janowska – Celina, żona Powroźnego (odcinek 15)
• Bożena Dykiel – żona Walendziaka (odcinek 7)
• Edward Dziewoński – adwokat (odcinek 11)
• Piotr Fronczewski – 1. bywalec z kawiarni (odcinek 8)
• Tadeusz Pluciński – 3. bywalec z kawiarni (odcinek 8)
• Tu Minh-Chanh – profesor San-Oki, glacjolog z Laponii (odcinek 10)
• Lech Ordon (odcinek 8)
• Wojciech Pszoniak – transwestyta nazywąjacy Stefana dziwakiem w kawiarni (odcinek 3), aktor w telewizyjnej sztuce Romeo i Julia (odcinek 16), red. Oswald w Motylem jestem
• Jan Pietrzak - towarzysz Iwanicki z Wydziału Kadr (odcinki 14 i 15)
• Seweryn Butrym (odcinek 11)

[edytuj] Odcinki

1. Toast czyli bliżej niż dalej (kobieta pracująca roznosicieklą mleka)
2. Walka z nałogiem czyli labirynt (kobieta pracująca specjalistką od uszczelniania okien taśmą metalową)
3. Wpadnij kiedy zechcesz czyli bodźce stępione (kobieta pracująca inkasentką elektrowni)
4. Portret czyli jak być kochanym (kobieta pracująca ajentką PZU)
5. Kondycja fizyczna czyli walka z metryką (kobieta pracująca sprzedaje cielęcinę)
6. Włosy Flory czyli labirynt (kobieta pracująca oferuje "domokrążne szycie spodni z materiałów powierzonych")
7. Judym czyli czyn społeczny (kobieta pracująca sprzątaczką w Instytucie Socjologii UW)
8. Otwarcie trasy czyli czas wolny (kobieta pracująca listonoszem i kontrolerką biletów)
9. Rodzina czyli obcy w domu (kobieta pracująca ekspertem samochodowym PZMOT-u, robi też prace zlecone dla spółdzielni "Dzianina")
10. Pocztówka ze Spitzbergenu czyli oczarowanie (kobieta pracująca wymienia uszczelki)
11. Cudze nieszczęście czyli świadek obrony (Stefan "inspektorem Clouseau", kobieta pracująca kominiarzem)
12. Nowy zastępca czyli meteor (kobieta pracująca sąsiadką z piętra)
13. Kozioł ofiarny czyli rotacja (kobieta pracująca pomocą domową z ogłoszenia)
14. Sprawa Małkiewicza czyli kamikadze (kobieta pracująca jednoosobową trójką szkolną)
15. Kosztowny drobiazg czyli rewizyta (kobieta pracująca sprzedawcą-rzeczoznawcą w DESIE)
16. Gdzie byłaś czyli Szekspir (kobieta pracująca nspektorem do walki z radio- i telepajęczarstwem)
17. Cwana bestia czyli kryształ (kobieta pracująca stewardessą)
18. Gra wojenna czyli na kwaterze (kobieta pracująca ochotniczka w Ochotniczym Komitecie Opieki nad Żonami Rezerwistów)
19. Z dala od ludzi czyli coś swojego (kobieta pracująca operatorem koparki)
20. W obronie własnej czyli polowanie (kobieta pracująca naganiaczem na polowaniu)
21. Smuga cienia czyli pierwsze poważne ostrzeżenie (kobieta pracująca ogrodnikiem w parku szpitalnym)

[edytuj] Samoparodie

• Ja na przykład oglądam tylko Dziennik, to znaczy Wicherka, 40-latka i jazdę figurową na lodzie (odcinek 2)
• Skąd pani wie? – Widziałam panią w 40-latku! (odcinek 9)
• Kto to [może być]? – Pewnie Kobieta Pracująca. – Nie, już była! [w tym odcinku] (odcinek 9)
• Operator zdjęć serialu, Mieczysław Jahoda, jest wymieniony w odcinku 16 przez dziewczyny obłudnie "zastanawiajace się" czy znają Jagodę Karwowską.

[edytuj] Ciekawostki

Adres Karwowskich pada w serialu trzy razy. Na pewno jest to wieżowiec przy ulicy Pańskiej. W odc. VII Stefan podaje tylko numer mieszkania: 138, w odc. X Magda dyktuje adres: Pańska 92/161, w odc. XVII jest podany adres: Pańska 62/137. Karwowscy mieszkają na siódmym piętrze, ponieważ numer piętra widać kilka razy na ścianie klatki schodowej, lecz w odcinku 16 szukając Jagody mówi do sąsiadów, że mieszka na szóstym. W tym samym jednakże odcinku inżynier Karwowski, jadący windą razem z chorym na grypę sąsiadem, wysiada na ósmym piętrze (numer piętra na drzwiach windy).

Pies ojca Madzi wabi się Ugryź, pojawia się w odc. XX i gryzie Karwowskiego.

Rodzina Karwowskich mieszka w Makowie.

Kilka razy pada nazwisko Bronek Banach, jednak ta postać nie pojawia się w serialu. Był to dawny konkurent do ręki Madzi. Teść Karwowskiego lubi wypominać, że Stefan zawrócił Madzi w głowie i dlatego nie wyszła za Banacha.

Karwowscy nie mają w domu sejfu (odc. IX).

Ojciec Karwowskiego nie był inżynierem. Marek chce zostać inżynierem.

Karwowski to peerelowski światowiec: był w Budapeszcie (odc. XVII) oraz w NRD.

Karwowscy mają mały ale nowy samochód fiat 126p w kolorze czerwonym. Karwowski jest z niego bardzo zadowolony, ponieważ jest ekonomiczny. Rozbija go i naprawia w odc. VI.

Karwowski pali papierosy, na krótko rzucił w odc. II. Magda nie pali. Kwestia palenia pojawia się kilkakrotnie.

Nauczyciel Marka z zazdrości deprecjonuje wszelkie zawodowe osiągnięcia Karwowskiego.

Karwowski bardzo podoba się kobietom, m.in. w odc. III, XII, XV oraz pani Zosi.

Kierownik Mieczysław Gajny to drobny aferzysta. Kocha się w Madzi ale boi się Karwowskiego.

Karwowski jest podporucznikiem Ludowego Wojska Polskiego w rezerwie, doktor Stelmach kapitanem, "Dżuma" Jodłowski podporucznikiem (odc. XVIII).

Ulubionym strojem domowym Karwowskiego jest podkoszulek z długimi rękawami oraz spodnie na szelkach.

Madzia Karwowska przejmuje się swoją nadwagą. Czasem nosi perukę.

Ksywa Karwowskiego z lat szkolnych to "Matka".

Koniak armeński to ważny trunek, który pojawia się w kluczowych momentach.

Inż. Karwowski zostaje wybrany przez komputer dyrektorem i mianowany w odc. XIII. Od tej pory nieodłączną częścią jego garderoby staje się skórzany, dyrektorski neseser. Wszędzie, nawet na pływalni.

Karwowski jest łagodnego charakteru ale kilka razy odgraża się przy Magdzie, pobiciem Gajnego, raz kara go kolegium za pobicie przechodnia (odc. VIII) i raz sam obrywa od sąsiadów (odc. II).

Karwowscy mają trzy małe pokoje, jeszcze czarno-biały telewizor i jeden zielony aparat telefoniczny.

Reżyser serialu, Jerzy Gruza pojawia się w odc. XX jako pasażer na peronie dworca zaatakowany przez psa Ugryzia. Autor tekstu piosenki, Jan Tadeusz Stanisławski występuje w odc. VII jako mgr Kulesza.

Technik Roman Maliniak jest stale sfrustrowany brakiem możliwości awansu i koniecznością dokonywania nudnych pomiarów na budowie. Ma pulchną małżonkę, a w technikum gastronomicznym syna Romka. Uwielbia tańczyć, zwłaszcza z Madzią Karwowską.

Glacjolog z Laponii mówi jak puszczony na odwrót magnetofon (odcinek 10).

Łuk Karwowskiego – określenie, które weszło do potocznej polszczyzny. Oznacza modny w latach 70. i 80. element architektury wnętrz: półokrągły łuk nad otworem drzwiowym. Chętnie wykorzystywany w mieszkaniach – zarówno w domach jednorodzinnych jak i w blokach – jako jeden z prostszych sposobów na urozmaicenie monotonii standardowego budownictwa.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• 40-latek w bazie filmpolski.pl