Dekolonizacja
Z Wikipedii
Dekolonizacja to proces uniezależniania się krajów i narodów spod wpływów kolonialistów oraz tworzenie nowych państw na terenach dawnych kolonii.
[edytuj] Dekolonizacja terytoriów należących do Wielkiej Brytanii
Za cenę utrzymania korzystnych stosunków z nowymi państwami Wielka Brytania zrezygnowała z niektórych kolonii w Azji. Walka o wyzwolenie Indii, w której szczególną rolę odegrała taktyka biernego oporu propagowana przez Mahatmę Gandhiego, zakończyła się w sierpniu 1947 roku przyznaniem niepodległości Indiom, w których przeważali hindusi, oraz Pakistanowi, gdzie dominowali muzułmanie. W trakcie podziału na te dwa państwa doszło do krwawych walk między dwiema grupami religijnymi. Indie były krajem formalnie neutralnym, ale faktycznie sympatyzującym ze Związkiem Radzieckim, natomiast Pakistan przyjął orientację prozachodnią. Pełną niezależność uzyskał też w 1947 roku Nepal. W styczniu 1948 roku niepodległość przyznano Birmie, a w lutym tego roku Cejlonowi. W obu tych krajach Anglicy utrzymali poważne wpływy gospodarcze i wojskowe. Na Malajach Brytyjczycy utworzyli odrębną kolonię - Singapur (od 1965 roku niepodległe państwo), a resztę półwyspu zorganizowano w 1948 roku w formie Federacji Malajskiej, która w 1957 r. uzyskała niepodległość (od 1963 roku jako Malezja).
[edytuj] Dekolonizacja terytoriów należących do Francji
Francuska polityka wobec kolonii była mniej skuteczna niż brytyjska. Jeszcze w czasie II wojny światowej generał Charles de Gaulle zapowiedział powołanie Unii Francuskiej, obejmującej terytoria zależne od Francji, której członkowie mieli zachować dużą niezależność. Kiedy Unia powstała w 1946 roku Francja utrzymała dużą przewagę w jej Zgromadzeniu, a i w krajach członkowskich Francuzi zachowali przywileje wyborcze. W większości koloni siły niepodległościowe były słabe, natomiast w Algierii, Tunezji, Maroku i na Madagaskarze doszło do walk z administracją kolonialną. Przedstawiciele ludności miejscowej coraz silniej domagali się niepodległości. Jeszcze trudniejszą sytuację zastali Francuzi, gdy w październiku 1945 roku ich wojska powróciły do Indochin. Wietnam ogłosił niepodleglosć jeszcze pod rządami japońskimi, w marcu 1945 roku. We wrześniu 1945 roku rząd komunistyczny Ho Chi Minha proklamował w Hanoi powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu i rozbroił oddziały francuskie. Francuzi utrzymali się jedynie na południu Wietnamu.
[edytuj] Zobacz też
- kolonializm, postkolonializm
- kolonia
- metropolia
- terytorium zależne
- imperium kolonialne
- dekolonizacja Afryki