Francis Hutcheson
Z Wikipedii
Francis Hutcheson (ur. 8 sierpnia 1694 r. w Drumalig w Irlandii, zm. 8 sierpnia 1746 r. w Glasgow) – irlandzki filozof okresu oświecenia, związany głównie z oświeceniem szkockim, wczesny myśliciel utylitaryzmu.
[edytuj] Elementy biograficzne
Hutcheson urodził się w Północnej Irlandii w rodzinie szkockiej, studiował na uniwersytecie w Glasgow, a w 1716 otrzymał prawo do odprawiania nabożeństw w obrządku prezbiteriańskim. Irlandzkie pochodzenie przekreśliło jego szanse na zawodowe nauczanie religii na terenie Szkocji, wrócił więc do Irlandii i nauczał w Dublin Academy. Jednocześnie pisał swe Inquiry into the Origins of our Ideas of Beauty and Virtue (wydane w roku 1725).
[edytuj] Filozofia
Hutcheson sprzeciwiał się tezie Hobbesa – podjętej również przez Hume'a – według której nasze koncepcje zła i dobra są ufundowane na hedonizmie i rachunkach cierpień. Według Hutchesona, cnota co prawda często łączy się z przyjemnością, lecz nie skazuje nas to bynajmniej na przyjęcie tezy twierdzącej, że wszystkie nasze odruchy są motywowane egoizmem. W przeciwieństwie do swych poprzedników Hutcheson twierdził, że cnota i występek pojawiają się przed uczuciami przyjemności lub cierpienia – to cnota daje przjemność a nie przjemność tworzy cnotę. Czynienie dobra jest dla człowieka rzeczą naturalną, nie tylko wobec siebie, ale i wobec innych – maksymalizacja szczęścia innych jest więc przykazaniem naturalnym i staje się moralną podstawą utylitaryzmu.
[edytuj] Bibliografia
- Inquiry into the Origins of our Ideas of Beauty and Virtue, in Two Treatises, 1725.
- Reflections upon Laughter, 1725-6, Dublin Journal
- Remarks upon the Fable of the Bees, 1726, Dublin Journal
- Essay on the Nature and Conduct of the Passions and Affections, with Illustrations of the Moral Sense, 1728.
- Letters between the late Mr. G. Burnet and Mr. Hutcheson, 1728, London Journal
- Hutchesoni Oratio Inauguralis, 1730
- Considerations on Patronage Addressed to the Gentlemen of Scotland, 1735
- Metaphysicae Synopsis Ontologiam et Pneumatologiam complectens, 1742
- Philosophae Moralis Institutio Compendiaria, Ethices et Jurisprudentiae Naturalis Elementa continens, Libri III, 1742. (Transl. 1747 as A Short Introduction to Moral Philosophy in Three Books, containing the Elements of Ethics and the Law of Nature, Vol. 1, Vol. 2)
- A System of Moral Philosophy in Three Books, written by the late Frances Hutcheson, LL.D., Professor of Moral philosophy in the University of Glasgow, Vol. 1, Vol. 2, 1755.
- Logicae Compendium & c., 1756 (transl. 1971)
