Ion Ghica

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ion Ghica

Ion Ghica (ur. 12 sierpnia 1816, zm. 7 maja 1897) – rumuński rewolucjonista, dyplomata i dwukrotnie premier Rumunii (w latach 1866-1867 i 1870-1871). Był również członkiem Akademii Rumuńskiej i jej czterokrotnym przewodniczącym (1876-1882, 1884-1887, 1890-1893 i 1894-1895).

[edytuj] Wczesne lata i rewolucja

Urodził się w Bukareszcie w prominentnej bojarskiej rodzinie o arumuńskich korzeniach. Był bratankiem Grigore Alexandru Ghicy (który został księciem Wołoszczyzny w latach 40. i 50. XIX wieku) i Ionem Câmpineanu radykała inspirowanego przez ruch karbonariuszy. Ion Ghica edukował się w Bukareszcie i w Zachodniej Europie, studiując inżynierię i matematykę we Francji od 1837 do 1840.

Po ukończeniu studiów w Paryżu, powrócił do Mołdawii i był zamieszany w nieudany spisek stowarzyszenia Frăţia ("Bractwo") w 1848, mający na celu zjednoczenie Wołoszczyzny i Mołdawii pod berłem rumuńskiego władcy, księcia Mihaila Sturdzy. Ion Ghica został wykładowcą matematyki na Akademii założonej przez Sturdzę w Iaşi (później przekształciła się ona w Uniwersytet w Iaşi).

Ghica przyłączył się do obozu rewolucji wołoskiej, a później w imieniu prowizorycznego rządu ustanowionego w Bukareszcie, udał się do Stambułu na spotkanie z władzami Imperium Osmańskiego. Ghica, Nicolae Bălcescu i generał Gheorghe Magheru brali także udział w mediacjach pomiędzy transylwańskim przywódcą Avramem Iancu i węgierskim rządem rewolucyjnym Lajosa Kossutha.

[edytuj] Na Samos i w Rumunii

Przebywając w Stambule, Ghica został mianowany bejem Samos. Sprawował tę funkcję w latach 1854-1859 podczas których dał się pozanać jako znakomity przywódca. Za sukces poczytywał sobie m.in. wytrzebienie lokalnych piratów. Został uhonorowany tytułem Księcia Samos przez sułtana Abdulmecida I w 1856.

W 1859, po utworzeniu unii Mołdawii i Wołoszczyzny, książę Aleksander Jan Cuza nakłonił Ghicę do powrotu. Później (w 1866 roku), pomimo zaufania Cuzy, Ghica wziął aktywny udział w pracach tajnej grupy dążącej do obalenia księcia. Ghica został pierwszym premierem pod rządami Karola I.

Ghica uważany jest także za jedną z pierwszych prominentnych figur na scenie politycznej Rumunii o orientacji liberalnej. Był jednym z pierwszych liderów Partii Liberalnej. Kiedy Karol I zwrócił się ku konserwatystom; Ghica przyłączył się do ruchu antymonarchistycznego. Jednak liberałowie około roku 1876 uspokoili swe antydynastyczne zapędy, kiedy to funkcję szefa rządu przez wyjątkowo długi czas pełnił Ion Brătianu. W 1881 roku Ghica został ambasadorem w Londynie i funkcję tę sprawował do 1889 roku. Zmarł w Ghergani w okręgu Dâmboviţa.

[edytuj] Prace

Poza uznaniem za działalność polityczną, Ghica był także znanym literatem. Rozgłos przyniosły mu jego "Listy", adresowane do Vasile Alecsandriego, długoletniego przyjaciela. Pisane w Londynie, stały się one opisem odchodzącego w niepamięć tradycyjnego społeczeństwa rumuńskiego.

Był również autorem "Amintiri din pribegie" ("Wspomnienia w wygnania") z 1848 roku i "Convorbiri Economice" ("Rozmowy o ekonomii"), zajmując się w nich głównymi zagadnieniami ekonomicznymi. Opowiadał się za propagowaniem lokalnych inicjatyw zamiast zagranicznych inwestycji w przemysł i handel – zostało to rozwinięte w formę protekcjonizmu (charakterystycznego dla rumuńskiej Partii Liberalnej aż di wybuchu II wojny światowej).