Ira Hayes
Z Wikipedii
Ira Hayes (ur. 12 stycznia 1923, Sacaton, Arizona - zm. 24 stycznia 1955, Bapchule, Arizona) - amerykański żołnierz z plemienia północnoamerykańskich Indian Pima, jeden z sześciu żołnierzy uwiecznionych podczas wznoszenia amerykańskiej flagi nad Suribachi, najwyższym szczytem wyspy Iwo Jima, podczas inwazji wojsk amerykańskich na wyspę 19 lutego 1945 roku. Indiański bohater II wojny światowej, zmarły tragicznie na skutek obciążenia uciążliwą wojenną sławą i powojennych problemów z przystosowaniem się do życia w ubogim rezerwacie.
[edytuj] Żołnierz - bohater
Ira Hayes pochodził z biednej rodziny indiańskich rolników z niewielkiego plemienia Pima z Arizony. Po wybuchu II wojny światowej, by wyrwać się z rezerwatu oraz pomóc rodzinie i krajowi, zgłosił się na ochotnika do marines i wziął udział w trzech dużych bitwach na Pacyfiku. Wojenne zdjęcie Joe Rosenthala, na które trafił w czasie bitwy na Iwo Jimie uhonorowane zostało Nagrodą Pulitzera i zamieszczone na amerykańskim znaczku pocztowym z 11 lipca 1945 roku. Gdy jako jeden z 5 zaledwie pozostałych przy życiu członków 45-osobowego plutonu Hayes został odwołany przez prezydenta Harry'ego Trumana do kraju i obwołany narodowym bohaterem, znalazł się w roli, w której - jako skromny i dumny raczej z poległych towarzyszy broni Indianin - odnajdywał się z trudem.
Próbował uciec od zgubnej sławy i nałogu, powracając do rodzinnego rezerwatu w Arizonie, ale i tam przybywali ludzie, którzy chcieli zobaczyć "Indianina, który zatknał flagę" - i zwykle także napić się z nim. Uhonorowany ponownie hucznym przyjęciem przez prezydenta Eisenhowera, krytycznie i z rezygnacją przyjmował nienależne mu - jego własnym zdaniem - zaszczyty. Z czasem jego wojenne zasługi zaczęły tracić na znaczeniu, a on sam musiał się zmierzyć z twardymi realiami życia w ubogiej społeczności tubylczych Amerykanów, otoczonej przez nieprzychylnych "indiańskim darmozjadom" białych sąsiadów. Nigdy nie ożenił się, coraz częściej zaś - jak wielu podobnych mu "zwykłych Indian" - trafiał do aresztu za pijaństwo w miejscach publicznych i włóczęgę. Pozbawiony pomocy kraju, za który walczył, bez stałej pracy i perspektyw, coraz bardziej pogrążał się w nałogu i beznadziei.
W 1954 roku Ira Hayes uczestniczył w ceremonii odsłonięcia zaprojektowanego przez Felixa de Weldona pomnika bohaterów Iwo Jimy na Narodowym Cmentarzu w Arlington pod Waszyngtonem. 10 miesięcy później pijany przewrócił się i zmarł w wyniku uderzenia się w głowę i uduszenia własnymi wymiocinami, nie ukończywszy 33 lat.
[edytuj] Ofiara - symbol
Po śmierci Ira Hayes stał się jednym z symboli pokolenia weteranów, które miewało problemy z odnalezieniem się w powojennej rzeczywistości oraz przykładem na tragiczny los wielu amerykańskich Indian, pozbawionych ekonomicznych perspektyw w rezerwatach, społecznego zrozumienia poza nimi i rządowego wsparcia w trudnej sytuacji.
W latach 60. XX w. indiański artysta muzyk Peter LaFarge poświęcił mu folkową balladę Ira Hayes - protest-song spopularyzowany później m.in. przez Boba Dylana. 1 listopada 1986 roku w pobliżu grobu Iry Hayesa na Cmentarzu Narodowym w Arlington odsłonięto pierwszy pomnik upamiętniający tubylczych weteranów amerykańskich sił zbrojnych, a przed marmurowym pomnikiem zasadzono pamiątkową żywą topolę i umieszczono brązową tablicę zadedykowaną "Indiańskim Wojownikom - Weteranom Ery Wietnamu - Tubylcy Ameryki".
