Jeżycjada
Z Wikipedii
Jeżycjada – cykl książek dla młodzieży autorstwa Małgorzaty Musierowicz. Jego nazwa pochodzi od poznańskiej dzielnicy Jeżyce. Wymyślił ją profesor Zbigniew Raszewski, prywatnie wielbiciel serii i przyjaciel autorki, żartobliwie nawiązując do Iliady. Pierwsza część cyklu (Szósta klepka) została wydana w 1977, a najnowsza (Czarna polewka) w 2006. Planowana jest kontynuacja cyklu.
Akcja niemal wszystkich książek dzieje się w Poznaniu. Trzon Jeżycjady stanowi rodzina Borejków, zamieszkująca przedwojenną kamienicę przy ulicy Roosevelta. Każdy tom poświęcony jest jednej osobie, choć zwykle jest sporo nawiązań do innych postaci. Akcja książki zazwyczaj rozgrywa się w ciągu kilku dni lub tygodni. Jeżycjadę najlepiej czytać w porządku chronologicznym, bo wiele aluzji i odniesień trudno zrozumieć bez uprzedniego zaznajomienia się z poprzednimi tomami. Musierowicz nawiązuje do rzeczywistych miejsc (np. ul. Roosevelta), a także zdarzeń (robotnicze demonstracje w czerwcu 1956), co dodaje powieściom realizmu.
Noelka została uznana za książkę roku 1992 przez polską sekcję IBBY. Kwiat kalafiora został wpisany na Międzynarodową Listę Honorową im. H. Ch. Andersena. Książki z cyklu przetłumaczono ponadto na kilkanaście języków. Na podstawie Idy sierpniowej i Kwiatu kalafiora nakręcono film ESD. Powstała również filmowa adaptacja Kłamczuchy.
O Jeżycjadzie traktuje praca zbiorowa naukowców Uniwersytetu Śląskiego zatytułowana Między Bambolandią i Jeżycjadą: Małgorzaty Musierowicz makro- i mikrokosmos oraz książka Krzysztofa Biedrzyckiego Małgorzata Musierowicz i Borejkowie.
[edytuj] Tomy Jeżycjady
Dotychczas wydano:
- 1977 Szósta klepka
- 1979 Kłamczucha
- 1981 Kwiat kalafiora
- 1981 Ida sierpniowa
- 1986 Opium w rosole
- 1990 Brulion Bebe B.
- 1992 Noelka
- 1993 Pulpecja
- 1993 Dziecko piątku
- 1995 Nutria i Nerwus
- 1996 Córka Robrojka
- 1998 Imieniny
- 1999 Tygrys i Róża
- 2001 Kalamburka
- 2004 Język Trolli
- 2005 Żaba
- 2006 Czarna polewka
W przygotowaniu:
oraz
- Silva Rerum, czyli encyklopedia "Jeżycjady"
[edytuj] Postacie
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Rodzina Borejków:
- Ignacy Borejko
- senior rodu. Z wykształcenia filolog klasyczny i bibliotekoznawca. Podobnie jak cała Rodzina, jest zapalonym miłośnikiem książek. Cechuje go erudycja, często posługuje się zwrotami łacińskimi, krzewiąc w córkach i wnukach miłość do tego języka. Zwykle zatopiony w filozoficznych rozważaniach i niemal niezauważany, łagodny, dowcipny i spokojny. Stanowi wzór dla wszystkich członków Rodziny (i nie tylko).
- Melania (Mila) Borejko
- żona Ignacego. Z wykształcenia ekonomistka, na co dzień zajmuje się korektami dla wydawnictw. Energiczna, zdecydowana i nierzadko despotyczna, w rzeczywistości wrażliwa i troskliwa. Podpora dla całej Rodziny. Pisze sztukę wystawianą w teatrach pod pseudonimem Kal Amburka.
- Gabriela (Gaba) Stryba (Pyziak z pierwszego małżeństwa)
- najstarsza córka Mili i Ignacego, była żona Janusza, obecnie żona Grzegorza. Ma trójkę dzieci: Różę i Laurę (Janusz) oraz Ignacego Grzegorza (Grzegorz). Wykłada na Wydziale Filologii Klasycznej. Gabriela jest pełna humoru, energiczna i silna psychicznie; wierzy w nieograniczoną moc ludzkiego dobra, jest życzliwa, pomocna i zdecydowana.
- Ida Pałys
- druga córka Ignacego i Mili. Żona Marka, mama Józefa i Łucji. Laryngolog. Charyzmatyczna i wybuchowa, ma skłonności do wyolbrzymiania problemów i histerii, znana z ciętego języka. Ma niezłomny charakter i niespożytą chęć niesienia pomocy.
- Natalia (Nutria) Rojek
- trzecia córka Ignacego i Mili. Żona Roberta , matka Szymona i Jędrzeja. Nauczycielka języka polskiego w liceum. Cicha, rozmarzona, zamknięta w sobie. Z pozoru wrażliwa i delikatna, potrafi wybuchnąć gniewem w najmniej spodziewanym momencie.
- Patrycja (Pulpecja) Górska
- najmłodsza córka Borejków. Żona Floriana (Bobcia), matka Anny i Nory. Nie zdała matury za pierwszym razem. Ukończyła Wydział Leśnictwa. Słodka, spokojna i pogodna, bez reszty zakochana w mężu.
- Róża (Pyza) Pyziak (wkrótce zapewne Schoppe)
- najstarsza wnuczka Ignacego i Mili, córka Gabrieli Borejko i Janusza Pyziaka, jej pierwszego męża. Mama małej Mili (Melanii), wkrótce żona Fryderyka Schoppe. Studiuje astrofizykę.
- Laura (Tygrysek) Pyziak
- młodsza córka Gabrieli z Borejków i Janusza Pyziaka. W dzieciństwie niesforna. Maturzystka. Zakochana w Wolfgangu Amadeuszu Schoppe. Zainteresowania: śpiew, literatura. Zamierza studiować zaocznie polonistykę.
- Ignacy Grzegorz Stryba
- syn Gabrieli i jej drugiego męża, Grzegorza Stryby. Młodociany intelektualista, sypie łacińskimi cytatami, szpieguje swoje siostry (i donosi dziadkowi), ponieważ w przyszłości chce założyć agencję detektywistyczną współpracujacą z CIA. Ma dziewczynę Dianę.
- Józef Pałys (Józinek, Pepe), syn Idy i Marka
- kapitan podwórkowej drużyny futbolowej. Małomówny, wnikliwy obserwator, poważny. Zakochany w Stanislawie (Staszce) Trolli. Denerwuje go kuzynek Ignacy Grzegorz.
- Łucja Pałys, córka Idy i Marka
- wykapana mamusia. Dziecko inteligentne i spostrzegawcze, zadające dużo ważnych pytań.
Pozostali:
- Robert (Robrojek) Rojek
- przyjaciel Gabrieli, ojciec Arabelli (z pierwszego małżeństwa, żona zmarła), mąż Natalii, ojciec Szymona i Jędrzeja. Charakteryzuje go pogodne usposobienie, poczucie humoru i pracowitość.
- Florian (Baltona, Bobek) Górski
- mąż Patrycji, ojciec Anny i Nory. W młodości miał oryginalny image i własną kwiaciarnię.
- Aniela (Kłamczucha) Żeromska (z domu Kowalik)
- żona Bernarda, matka bliźniaków: Piotra i Pawła. Aktorka Teatru Eksperymentalnego. Słynie z ciętego języka, skłonności do teatralnych gestów i przesady.
- Grzegorz Stryba
- matematyk, samotnik wychowujący dorastającą córkę Elkę, znajduje szczęście u boku Gabrysi, zostaje ojcem Ignacego Grzegorza.
- Janusz Pyziak
- nieodpowiedzialny pierwszy mąż Gabrysi, zostawia ją z dwójką dzieci, prawdopodobnie zaklada nową rodzinę w Australii. W "Czarnej Polewce" powraca, aby prosić rodzinę o wybaczenie.
- Bernard Żeromski
- artysta plastyk, mąż Anieli, ojciec Piotra i Pawła. Roztrzepany i wesoły filozof, potrafi jednak być męczącym towarzyszem i trudno się go pozbyć. Świetnie gotuje.
- Paweł Żeromski
- syn Barnarda i Anieli Zeromskich, brat Piotra (bliźniak jednojajowy). Chodzi w czarnym ubraniu i jest raczej małomówny, nie ma wesołego charakteru.
- Piotr Żeromski
- brat Pawła, od brata różni go gadatliwość i pogodne usposobienie, zakochany w Hildegardzie "Żabie" Schoppe.
- Celestyna (Cesia) Żak
- bohaterka pierwszej części cyklu, kuzynka Floriana, żona Jerzego Hajduka, przyjaciólka Anieli.
- Aurelia (Genowefa Pompke, Lompke, Bombke itp.) Bitner (z domu Jedwabińska)
- żona Konrada. Polonistka. Jako mała dziewczynka odwiedzała różne domy, przychodząc "na obiadek". W ten sposób zyskała sobie sympatię Borejków i innych mieszkańców Roosevelta. Szczególnie zaprzyjaźniona z Kreską. Cicha, wrażliwa i zamknięta w sobie. Kiedy miała kilkanaście lat, zmarła jej mama.
- Janina (Kreska) Ogorzałka (z domu Krechowicz)
- żona Macieja, matka Katarzyny, Marii i Magdaleny. Sympatyczna, wesoła i pomocna. Wychowywał ją dziadek - prof. Dmuchawiec.
- Beata (Bebe) Bitner, żona Damazego Kordiałka, córka aktorki Józefiny, siostra Konrada.
- Arabella (Bella) Rojek
- córka Roberta Rojka z pierwszego małżeństwa. Blondynka o trzeźwym i praktycznym spojrzeniu na świat. Dzięki ojcu ma zamiłowanie do majsterkowania. Żona Cezarego Majchrzaka. Poświęcony jest im tom "Córka Robrojka".
Inne postacie
- Maciej Ogorzałka - mąż Kreski, architekt.
- Piotr Ogorzałka - brat Maćka.
- Damazy (Dambo) Kordiałek - przyjaciel i uczeń Bernarda Żeromskiego, później mąż Beaty Bitner, nauczyciel historii w liceum.
- Konrad Bitner - brat Beaty Bitner, mąż Aurelii, scenograf.
- Mamert Kowalik - znany chirurg, stryj Anieli, ojciec Tomasza i Romy.
- Teofila (Tosia) Kowalik - żona Mamerta.
- Roma Kowalik - przyjaciółka Pulpecji z lat młodości, zakochana w Baltonie.
- Tomek Kowalik - mąż Elki, brat Romy.
- Elżbieta (Elka) Kowalik (z domu Stryba) - córka Grzegorza, żona Tomka.
- Jerzy Hajduk - mąż Cesi z Żaków, fizyk, dyrektor liceum nr XII.
- profesor Czeslaw Dmuchawiec - dziadek Kreski, nauczyciel polskiego.
- Marek Pałys - mąż Idy z Borejków, syn Moniki (przyjaciólki Mili).
- Jan Schoppe - ojciec Fryderyka, Wolfganga oraz Hildegardy. Nauczyciel fizyki.
- Alina Schoppe - matka Fryderyka, Wolfganga oraz Hildegardy. Z wykształcenia muzyk.
- Fryderyk Schoppe - narzeczony Róży Pyziak, wybitny student astrofizyki.
- Wolfgang Amadeusz Schoppe - ukochany Laury Pyziak.
- Hildegarda (Żaba) Schoppe - siostra Fryderyka i Wolfganga.
- Stanisława Trolla - przyjaciółka Józinka, pięknie śpiewa.
- Walenty Oracabessa - kumpel Józinka z drużyny piłkarskiej, siostrzeniec Trolli.
- Kalemba Gizela - przybrana matka Mili Borejko
- Czarek Majchrzak - chłopak Arabelli Rojek