Johann Jakob Froberger
Z Wikipedii
Johann Jakob Froberger (ur. 18 maja 1616 w Stuttgarcie, zm. 7 maja 1667 w Héricourt) - niemiecki kompozytor epoki baroku, wirtuoz instrumentów klawiszowych, organista. Uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów muzyki na instrumenty klawiszowe przed Bachem.
[edytuj] Twórczość
Johann Jacob Froberger był uczniem Frescobaldiego oraz organistą na dworze austriackim. Dzięki swoim podróżom nawiązał kontakty z włoskimi, angielskimi i francuskimi twórcami muzyki lutniowej i klawesynowej. W jego suitach mamy do czynienia z połączeniem stylu o swobodnym układzie i subtelnym agrements (charakterystycznego dla francuskich tańców)ze śmiałą harmoniką (charakterystyczną dla muzyki włoskiej).
Toccaty Frobergara wykazują związki stylistyczne z utworami Frescobaldiego,jednak różni je rozbudowana architektonika,pomysłowa chromatyka oraz fantazyjny,kanciasty rysunek figuracyjny toccat Frobergera. Cenił je szczególnie J.S.Bach,a także inni kompozytorzy dla których utwory te stanowiły wzór przez długi czas. Froberger tworzył również krótkie toccaty-alla levatione- które były przeznaczone na potrzeby liturgii i były pozbawione odcinków fugowanych(zwykle występujących w zakończeniu toccat klawesynowych).
Canzony i ricercary klawesynowe i organowe cechuje przejrzysta budowa formalna.Obserwujemy tu połączenie 2 nurtów: 1.rapsodycznego kształtowania canzony wariacyjnej(Frescobaldi) 2.duża 3- 4- lub 5-głosowa forma(ustalona przez Sweelincka) Utwory te cechuje równomiernie płynąca polifonia,która przyczyniła się do ujednolicenia kontrastujących części.Tematy zyskują wyrazisty kształt dzięki temu,że są utrzymane w stylu bel canto.Poszczególne części różnicują kontrasty metryczne,zaś wiąże w całość technika wariacyjna.Występują tu formy fugowane,charakterystyczne dla środkowego baroku.Frobeger w canzonach i ricercarach wprowadzał tematy żywe,zaś w capricciach i fantazjach tematy wokalne lub abstrakcyjne(heksachord).
Utwory taneczne na klawesyn i klawikord. Tu Froberger przejął swobodne wzory suity francuskiej(nie miała ona jeszcze ustalonej liczby i rodzajów tańców;gigue nie wchodziła w jej skład jako integralna część). Suity Frobergera miały 3podstawowe części:allemande,courante i sarabande.Niektóre z nich stanowiły zapowiedź późniejszej 4-częściowej formy,jednak następstwo części różniło się od późnobarokowej formy suity(jeśli u Frobergera występowała gigue,to była ona częścią środkową,a nie jak w późnym baroku częścią zamykającą cykl).W pośmiertnie wydanym cyklu(1693) gigue pojawia się jako część ostatnia w suicie.Froberger raczej stronił od komponowania suit wariacyjnych,dopuszczając modyfikacje rytmiczne w allemande i courante. Faktura suit klawesynowych Frobergera opiera się na stylu o swobodnym układzie głosowym,typowym dla francuskiej muzyki lutniowej-style brise.
