Karol Emanuel III
Z Wikipedii
Karol Emanuel III (27 kwietnia 1701 - 20 lutego 1773) - książę Sabaudii i król Sardynii w latach 1730-1773.
Urodził się w Turynie jako syn Wiktora Amadeusza II i jego pierwszej żony - Marii Anny Orleańskiej (córki Filipa I, księcia Orleanu, i jego pierwszej żony Henrietty Anny Stuart).
3 września 1730 ojciec Karola Emanuela abdykował na jego korzyść. Wiktor Amadeusz nie kochał swojego syna i dlatego nie otrzymał on odpowiedniego wykształcenia. Zdobył jednak świetne wykształcenie wojskowe. Po jakimś czasie spędzonym w swojej rezydencji, w Chambéry, Wiktor Amadeusz zaczął ponownie wtrącać się do rządów. W lecie 1731, po wyleczeniu z jakiejś lekkiej choroby umysłowej, Wiktor Amadeusz powrócił na tron. Oskarżył swojego syna o niekompetencję i zamieszkał w Moncalieri. Karol Emanuel rozkazał jednak Radzie Koronnej aresztować króla, żeby przeszkodzić mu w zaatakowaniu Mediolanu, co spowodowałoby inwazję Piedmontu. Stary król został zamknięty w zamku Rivoli, gdzie później zmarł, nie szkodząc już swojemu synowi.
Spis treści |
[edytuj] Pierwsze konflikty
W czasie wojny o polską sukcesję Karol Emanuel opowiedział się po stronie Stanisława Leszczyńskiego, wspieranego również przez Francję. Był również zamieszany w wojnę o aurtiacką sukcesję, w której poparł Marię Teresę Habsburg, dzięki pomocy finansowej ze strony Anglii.
[edytuj] Wojna
Musiał stawić czoło francusko-hiszpańskiej inwazji na Sabaudię. Kiedy wroga armia wkroczyła do Piedmontu, w 1744 Karol Emanuel we własnej osobie bronił Cuneo przed oblegającymi Francuzami i Hiszpanami. W 1745 z około 20 000 ludźmi pobił dwie armie liczące razem około 60 000 ludzi. Ważne warownie, takie jak Alessandria, Asti i Casale padły. W 1746, po otrzymaniu pomocy od Austrii, udało mu się odbić z powrotem dwie pierwsze z nich. W 1747, w bitwie pod Assietta odniósł ogromne zwycięstwo nad wojskami francuskimi, i tym samym jego ziemie zostały ocalone. Front wojenny przeniósł się do Niderlandów.
Rezulataty pokoju w Aix-la-Chapelle pokazały również jego talent negocjatora. Odzyskał prowincję nicejską i sabaudzką, otrzymał Vigevano oraz ziemie w Pianura Padana.
[edytuj] Pokojowy król
Nie chciał uczestniczyć w wojnie 7-letniej (1756-1783), wolał bowiem zająć się potrzebnymi reformami administracyjnymi, utrzymywaniem dobrze zdyscyplinowaną armię i umacnianiem warowni. Aby usprawnić biedną, otrzymaną dopiero, Sardynię, ufundował uniwersytety w Sassari i Cagliari.
Zmarł w Turynie, w 1773. Został pochowany w bazylice, w Superga.
[edytuj] Żony i potomstwo
- Anna Krystyna Ludwika Bawarska (1704-1723), z rodziny Wittelsbachów. Zmarła kilka dni po urodzeniu syna: Wiktora Amadeusza (1723-1725).
- Wiktora Amadeusza III (1726-1796),
- Eleonorę Marię Teresę (1728-1781),
- Marię Luisę Gabriellę, zakonnicę (1729-1767),
- Marię Felicję (1730-1801),
- Emanuela Filiberta, księcia Aosty (1731-1735),
- Karola Franciszka Romualda, księcia Chablais (1733).
- Elżbieta Teresa Lotaryńska (1711-1741), młodsza siostra Franciszka I Lotaryńskiego, z którą miał 3 dzieci:
- Karola Franciszka Marię Augusta, księcia Aosty (1738-1745),
- Marię Wiktorię Margeritę (1740-1742).
- Benedykta Marię Maurycego (1741-1808), księcia Chablais i markiza Ivrea, męża Marii Anny Sabaudzkiej (1757-1824), córki swojego starszego przyrodniego brata Wiktora Amadeusza.
Wiktor Amadeusz II | Karol Emanuel III | Wiktor Amadeusz III | Karol Emanuel IV | Wiktor Emanuel I | Karol Feliks | Karol Albert | Wiktor Emanuel II
