Klejstenes
Z Wikipedii
Klejstenes (gr. Κλεισθένης Kleisthenes) – polityk ateński, żyjący na przełomie VI i V w. p.n.e. W 510 p.n.e. przyczynił się do obalenia tyranii w Atenach, a po wygraniu politycznej rywalizacji ze zwolennikiem tyranii Isagorasem przeprowadził w latach 508/507 p.n.e. reformy, będące kontynuacją reform Solona. Stały się one podstawą demokracji ateńskiej.
Klejstenes podzielił Attykę na 10 fyl (składających się z trzech części) rozrzuconych na terenie całego miasta-państwa (polis). Fyle były rodzajem dzielnic. Na obradach różnych organów zbierano się fylami, co wymieszało obywateli i przełamało układy plemienno-rodowe.
Po reformach Klejstenesa w Atenach istniały następujące organy władzy:
- zgromadzenie ludowe (eklezja) decydowało o ogóle spraw państwa, uczestniczyli w nim wszyscy obywatele
- rada 500 - zastąpiła dawną radę 400, w jej skład wchodziło 50 osób z każdej fyli. Była organem wykonawczym zgromadzenia ludowego, posiadała inicjatywę ustawodawczą i mogła występować z wnioskami obrad na eklezja
- areopag - rada starszych. Składał się z byłych archontów. Rozpatrywał sprawy o zabójstwo i przygotowywał wnioski na Zgromadzenie Ludowe
- sąd przysięgłych - badał zgodność projektów ustaw z prawem i rozpatrywał apelacje.
Urzędnikami w systemie Klejstenesa byli:
- archonci, pełniący swe obowiązki przez rok, sprawujący funkcje religijne i sądownicze. Było ich dziewięciu
- stratedzy - wybierani dowódcy wojskowi, po jednym z każdej fyli (razem dziesięciu).
Jednym z ciekawszych pomysłów Klejstenesa był ostracyzm (sąd skorupkowy), umożliwiający usunięcie na 10, potem na 5 lat obywatela, którego działalność polityczną demos uznawał za zagrożenie dla ludowładztwa.
