Koło sterowe

Z Wikipedii

Koło sterowe – uchwyt o kształcie dużej obręczy, za pomocą którego sternik porusza urządzeniem sterowym lub uruchamia maszynę sterową, a w konsekwencji kontroluje ustawienie płetwy sterowej. Koło sterowe jest o dość dużym promieniu, aby zapewnić odpowiednio duże przełożenie na przekładnię steru, czego ubocznym skutkiem jest konieczność wykonywania często nawet dużej liczby obrotów tym kołem. Rozwiązanie z kołem sterowym stosowane jest na większych jednostkach pływających w miejsce prostego, ale wymagającego większej siły do obsługi uchwytu w postaci rumpla, który jest połączony z płetwą sterową na sztywno. Ponadto w rozwiązaniu z kołem sterowym łatwiej zachować precyzję położenia płetwy sterowej.

Istnieją dwa rozwiązania przeniesienia ruchu koła sterowego na kolejne mechanizmy steru: cięgna zwane sterociągami, albo nagwintowany wałek zwany szturwałem.

Koło sterowe ma najczęściej kształt obręczy ze szprychami i zamocowane jest obrotowo na poziomej osi w kolumnie sterowej. Niegdyś szprychy były dłuższe od promienia koła sterowego, a ich wystające części nazywały się rumbami. Ułatwiały one zarówno obracanie koła, jak i zliczanie obrotów (i ich części). Dziś rumby są wycofane z powodu niebezpieczeństwa nadziania się na nie przez ludzi na pokładzie. Niemniej jednak klasyczne koło sterowe z rumbami jest do dziś jednym z najbardziej charakterystycznych motywów wizualnych związanych z tematyką żeglarską. Tradycyjne koła sterowe były wykonane z drewna i posiadały dodatkowe zdobienia. Często takie koło było wręcz wizytówką żaglowca i posiadało swój unikalny wygląd. Współczesne koła sterowe mają prostą formę z gładką obręczą, a wykonane są ze stali nierdzewnej lub, coraz częściej, z materiałów hi-tech - takich jak np. kevlar lub włókno węglowe.

Potocznie także samo koło sterowe nazywane jest szturwałem, aczkolwiek oba terminy, choć pokrewne, znaczą co innego.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu żeglarstwa.