Kościół w Jaworkach
Z Wikipedii
Kościół w Jaworkach - kościół filialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Jest on dawną cerkwią grekokatolicką, która służyła chrześcijanom obrządku wschodniego podobnie jak cerkiew w sąsiedniej wsi Szlachtowej. Została zbudowana w 1680 roku. Po pożarze drewnianej świątyni wzniesiono murowaną cerkiew w roku 1798 która swym pięknem ubogaca tamte okolice do dnia dzisiejszego. Dominuje nad okolicą wieżą z gontowym hełmem. Styl budowli jest klasycystyczny, zawiera jednak elementy późnobarokowe, wymuszone przez austriackie prawo budowy. Kościół jest orientowany, z prezbiterium skierowanym na wschód w kierunku Jerozolimy. Aktualnie świątynia jest jednonawową, kamienną, otynkowaną budowlą, zadaszenie jest namiotowe kryte blachą. W jego wnętrzu dominuje tradycyjny, grekokatolicki ikonostas.
Spis treści |
[edytuj] Ikonostas
Patrząc na ikonostas od góry widać: Ukrzyżowanie - Grupę Pasyjną. U stóp Jezusa znajdują się dwie Płaczące Niewiasty. Po prawicy Jezusa zgodnie z kanonem znajduje się NMP i Jan Chrzciciel po Jego lewej stronie. W rokokowych ramach widoczne są wizerunki Patriarchów i Proroków Starego Testamentu m. in. Jakuba, Mojżesza. Pod ukrzyżowaniem widzimy wizerunek Chrystusa Pantokratora w uroczystym stroju z paliuszem na ramionach - Deesis. Prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma kulę ziemską symbolizującą władzę nad światem. W tej samej strefie widnieją wizerunki 12 Apostołów. Niżej Ostatnia Wieczerza, a pod nią Mandylion czyli wizerunek twarzy Jezusa "nie ludzką ręką malowany". Obok znajduje się szereg 12 małych ikonek zwanych Prazdnikami. W centrum znajdują się złote, Carskie Wrota. Przez nie mogą przechodzić tylko kapłani i biskupi w trakcie odprawiania liturgii i to nie we wszystkich jej częściach. Posiadają one dwuskrzydłowe odrzwia udekorowane 6 ikonami w formie medalionów. Do komunikacji między nawą główną, a prezbiterium służą boczne - Diakońskie Wrota. Cztery duże ikony to: ikona namiestna, Chrystus Nauczający, Matka Boża z Dzieciątkiem oraz św. Mikołaj Cudotwórca szczególnie czczony w pobliskiej okolicy.
[edytuj] Sklepienie
Sklepienie jest kolebkowe na gurtach (łukowate, wystające pasy - element konstrukcyjny wsparty na pilastrach, czyli półfilarach wyrastających ze ścian bocznych. Świątynia ta podzielona jest na trzy części na wzór świątyni jerozolimskiej. Przedsionek (kruchta) przeznaczony był dla katechumenów, nawa główna dla wiernych, a prezbiterium (sanktuarium) dla Boga i kapłana. Podział ten, stosowany nie tylko w świątyniach chrześcijańskich odzwierciedla etapy człowieczej drogi do zbawienia: oczyszczenie, oświecenie i zjednoczenie się z Bogiem.
[edytuj] Prezbiterium
W nim znajduje się: ołtarz, stół ofiarny oraz górne miejsce - podwyższenie na tron biskupi i krzesła celebransów. Ołtarz i stół ofiarny wykonane są w formie sześcianów przykrytych specjalnymi całunami. Wewnątrz ołtarza umieszczone są relikwie, natomiast na stole ofiarnym gromadzone są naczynia liturgiczne. W cerkwiach na ołtarzu umieszczane jest tabernakulum, wykonane w formie świątyni.
Obok ikonostasu znajduje się nieużywana ambona. Podobnie jak ramy ikonostasu została ona wykonana w stylu rokoko w końcu XVIII wieku.
[edytuj] Wnętrze
Pokryte jest polichromią (wielobarwność) wykonaną w 1926 roku przez Andrieja Demkowicza. Można podziwiać kolejno: Zwiastowanie, Pokłon Trzech Króli, Chrzest Jezusa oraz Zmartwychwstanie Pańskie. Na gurtach widnieją postacie czterech ewangelistów, których rozpoznać można po ich atrybutach. Warto również zauważyć, iż na chórze widoczny jest napis w języku starocerkiewno-słowiańskim, który znaczy: " Chwała na wysokości (Bogu) i na ziemi pokój".
