Kultura Olmeków
Z Wikipedii
Ślady osad ludzkich w Ameryce, szacowane na lata 1600-900 p.n.e., znalezione na obszarach Wyżyny Meksykańskiej, przylegających do Zatoki Meksykańskiej. Zamieszkiwały je plemiona indiańskie Olmeków, prowadzących pierwotnie na wpół koczowniczy tryb życia. Nie znali koła i nie używali zwierząt jucznych. Trudnili się rybołówstwem, myślistwem, także rolnictwem. Uprawiali dynie, bawełnę, a głównie kukurydzę, której początki uprawy w Ameryce szacuje się na ok. 2700 r. p.n.e. Posiadali też umiejętność tkactwa i garncarstwa.
[edytuj] Sztuka Olmeków
Początki sztuki olmeckiej datowane są na 1200 r. p.n.e., najważniejsze stanowiska archeologiczne związane z Olmekami to La Venta, Tres Zapotes, San Lorenzo oraz Cerro de las Mesas. Badania dowodzą, że nie są to ośrodki jednorodne etnicznie, ale cechą wspólną są pozostawione rzeźby twarzy ludzkich. Wszystkie, bez względu na użyty materiał (kamień, jadeit, glina) mają podobne, negroidalne rysy twarzy. Z kulturą olmecką związane są ogromne głowy wykonane w kamieniu (są to najprawdopodobniej wizerunki kapłanów Jaguara).
Z okresem rozwoju kultury olmeckiej związane jest powstanie religii wraz z panteonem bóstw przejętych później z różnymi modyfikacjami przez inne kultury Ameryki, narodziny państwa teokratycznego i hierarchizację społeczeństwa. Sądząc po ilości wyobrażeń ważną postacią związaną z mitologią olmecką był jaguar, najprawdopodobniej symbol sił natury. Przedstawiano go jako całą postać, głowę, paszczę lub człowieka z głową jaguara o ludzkiej twarzy. W La Venta odnaleziono maskę jaguara wykonaną jako mozaika z serpentynu. Zagadkowe jest ukrycie jej pod grubą warstwą cegieł (adobe). Pod cegłami natrafiono na warstwę 47 siekier z serpentynu ułożonych na krzyż, na mozaice. Wśród znalezisk olmeckich natrafiono także na drobne wyroby: biżuterię, posążki i figurki zwierząt wykonane w bazalcie, nefrycie, jadeicie oraz serpentynicie.
Z tego okresu pochodzą też najstarsze stele kamienne i ołtarze. Olmekowie wznosili też platformy i postumenty z ubitej ziemi, często zmieszanej z cegłami adobe, przykryte płytami kamiennymi. Najstarsza piramida schodkowa została odkryta w Cuicuilco (w Meksyku). Jest to budowla na planie koła o średnicy 135,0 m i wysokości 20,0 m, na szczycie stał ołtarz lub świątynia. Piramida schodkowa pobudowana została także w La Venta. Niezbyt dokładnie jest znana rola tych piramid. Wiązane są najczęściej z symbolem nieba – siedziby bogów. Jednak po odkryciu w latach 1949-1952, pod piramidą Świątyni Inskrypcji w Palenque grobowca pogląd ten nie może być uznawany za ostateczny. Z regionem Oaxaca (ok. 800 r. p.n.e.) wiąże się powstanie pisma "glificznego", jeszcze nie w pełni odczytanego. Stąd kultura Olmeków jest słabo rozpoznana.
Zanikła ok. 400 lat p.n.e. Na jej podstawach rozwinęły się późniejsze kultury tworzone przez mieszkańców Teotihuacanu, Zapoteków, Azteków, Tolteków i Majów.
Zobacz też:
