Lokant
Z Wikipedii
Lokant w nomenklaturze chemicznej związków chemicznych to liczba porządkowa lub litera (często grecka) opisująca położenie określonego podstawnika lub grupy funkcyjnej, w stosunku do reszty szkieletu cząsteczki, którą stosuje się w nazwach systematycznych związków.
Lokanty tworzy się przez numerowanie kolejnych atomów występującyh w głównym szkielecie danej czastęczki, traktując pozostałe jej części jako grupy lub podstawniki. Przy bardzo złożonych cząsteczkach może się zdarzyć, że trzeba dla nich tworzyć więcej niż jeden zestaw numeracji lokantów. Główna numeracja tyczy się wtedy głównego szkieletu cząsteczki, zaś kolejne dotyczą przyłączonych do tego szkieletu ugrupowań bocznych.
Nazwy systematyczne związków powinny być tak konstruowane aby występowało w nich jak najmniej lokantów, a ich łączna suma była jak najniższa.
Wg najnowszych zaleceń IUPAC lokant pownien być umieszczany zawsze bezpośrednio przed nazwą grupy lub końcówki nazewniczej funkcji której dotyczy, nawet jeśli wymówienie takie nazwy jest bardzo uciążliwe. Zasada ta jest jednak często ignorowana ze względu na wygodę i dlatego w literaturze, katalogach odczynnikowych i bazach danych często spotyka się nazwy nie do końca poprawne, ale za to łatwiejsze do wymówienia.
Gdy istnieje konieczność zastosowania wielu lokantów do jednej grupy/funkcji oddziela się je od siebie przecinkiem. Lokanty od reszty składników nazwy systematycznej oddziela się dywizem (" - "). Kolejne zestawy lokantów opatruje się znakiem apostrofu (" ' "). Drugi zestaw opatruje się jednym apostrofem, trzeci dwoma apostrofami itd...
Przykłady:
- prosty związek z jedną grupą i jednym lokantem: 3-metyloheksan
- przykład zastosowania dwóch lokantów oddzielonych przecinkiem: 2,2-dimetylobutan
- przykład z dwoma podstawnikami i dwoma lokantami: 3-etylo-3-metylopentan
- przykład z dwoma zestawami lokantów: 4-cyjano-3'-metylobifenyl
- skomplikowany przykład z wieloma lokantami, ale tylko jednym ich zestawie: 2-etylo-3,3-dimetylopent-1-en-4-yn
