Dyskusja:Mary Rose
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Dopracować
Poniższe zostało przeniesione z hasła o nazwie "Mery Rose" - do integracji. Roo72 Dyskusja 20:29, 7 sty 2007 (CET)
Mery Rose – flagowy okręt floty wojennej króla Henryka VIII Tudora zbudowany w XVI wieku, zatonął na oczach króla oraz wielu świadków. Wojenny żaglowiec, którego wrak należy dziś do najcenniejszych znalezisk europejskich archeologii podwodnej
[edytuj] Historia żaglowca
Zbudowany między 1509 a 1511 rokiem początkowo pełnił funkcje jednostki handlowej. Kiedy na tron wstąpił król Henryk VIII, któremu nadano przydomek ojca królewskiej marynarki (zwiększył liczbe okrętów z 5 do 53), jednostka została przebudowana na okręt wojenny (tzw. man-of-war).
Konstruktorzy i szkutnicy przebudowali jednostkę tak, że stała się największym okrętem floty Henryka VIII. Był to jego ulubiony okręt. Imię Mery otrzymał od imienia ulubionej siostry króla, zaś róża to symbol królewskiej linii Tudorów.
Losy Mery Rose znane są dzięki przekazom historycznym i licznym dokumentom, które przetrwały do naszych czasów. Nie są znani konstruktorzy i szkutnicy, którzy przebudowali jednostkę, znanych jest kilka dokumentów konstruktorskich, które zawierają kilka cennych informacji o żaglowcu. W lipcu 1545 roku flota angielska toczyła bitwę z flotą francuską na redzie Portsmouth. Flota francuska liczyła 235 okrętów, którymi dowodził admirał d'Annebault. Francuskie okręty skoncentrowane u północno-wschodniego cypla wyspy Wight, przygotowywały się do ataku południowego wybrzeża Anglii.
Anglicy nie dysponując tak wielką potęgą, chcieli wciągnąć wielkie francuskie karaki na mielizny pobliskiej płycizny Solentu lub wprowadzić je w zasięg dział twierdzy Southsea Castel,w której przebywał i oglądał bitwę Henryk VIII.
Francuskie galery bojowe zaatakowały okret flagowy floty angielskiej Henry Grace a Dieu. Na jego pokładzie znajdował się głównodowodzący Wysoki Admirał Anglii, hrabia Lisle. Okręt Mery Rose, na pokładzie z wiceadmirałem sir George'em Carew, niespodziewanie zmienił kurs i zaczął zawracać do Portsmouth. Z lądu obserwowano jak okret w głębokim przechyle na prawą burtę płynie w kierunku portu. Nagle Mery Rose gwałtownie przewraca się i tonie. Mery Rose spoczęła na głebokości 14 metrów 19 lipca 1545 roku. Akcję ratowniczą podjeto zaraz po zakończeniu działań wojennych. Akcję ratowniczą ułatwiały maszty okrętu, które wystawały ponad powierzchnię wody. Kroniki podają, iż wydobyto wówczas działa o wartości 100 funtów, zaś siedemnastowieczne zapiski donoszą o wynurzonej lewej burcie wraka. Kadłub uległ powolnemu rozpadowi, pokryty gruba warstwą mułu i ruchomego piasku pozostał nietknięty do 1836 roku.
20 lipca 1545 roku Henryk VIII kazał powiesić konstruktorów i szkutników Mery Rose. Obwinił ich za klęske swojego ulubionego okrętu.
[edytuj] Dane techniczne
Mery Rose liczył 65 metrów długości, 700 ton wyporności. Posiadał 4 maszty i 91 dział. Był jednym z pierwszych okrętów wyposażonych w ciężkie działa pedreros. działa rozmieszczone były w kilku rzędach furt strzelniczych, które podczas zwykłej żeglugi były zamknięte, otwierane natomiast podczas bitwy stanowiły tajną broń anglików. Prawdopodobnie był to pierwszy okręt przystosowany do strzelania salwami burtowymi.
Wśród ekspertów nie ma zgody, co do przyczyn zatonięcia Mery Rose. jednak najczęściej wymieniane powody to niekompetentne dowództwo, przeładowanie statku, niedbalstwo żeglugi.
[edytuj] Badania archeologiczne
Poszukiwań położenia jednostki podejmowano bardzo dawno temu. W roku 1836 prawie całkowicie niewidoczny wrak odnaleziony przez pionierów nurkowania Johna Deane'a oraz williama Edwardsa. Dean posługując się pierwszym w historii hełmem nurka, wydobył z dna kilka dział oraz drewno. Wszystkie wydobyte artefakty przerobił na pamiątkowe kałamarze bądż laski. na długo potem zapomniano o Mery rose, który butwiał w morzu pod pokrywa mułu i wodorostów. Podwodnych badań na wraku podjął się Alexander McKee, który dzięki dziewiętnastowiecznej mapie zlokalizował i odkrył wrak.
W roku 1965 powstał projekt pod nazwą Solentships mający na celu znalezienie i eksplorację wraków ukrytych w wodach Solentu.W oracach wzięli udział płetwonurkowie z British Sub-Aqua Club. Pracami kierował Alexander McKee, który był równiez głównym sponsorem projektu. Początkowo prace badawcze finansowane były przez uczestników projektu. wiązało się to z ogromnymi ograniczeniami w sprzęcie potrzebnym do prac podwodnych. W roku 1967 Alekxander McKee wraz z Margaret Rule założyli komitet mający na celu zdobywanie funduszy na prowadzenie dalszych prac badawczych.W latach 1968 1971 na stanowisku pracowali amatorzy oraz woontariusze, którzy nazwali się Mad Mac's Marauders. Dopiero po zainetresowaniu się ogólnym przez władze oraz społeczeństwo ekipa badawcza uzyskała fundusze na specjalistyczny sprzęt. Za pomocą sonaru zlokalizowano i odkryto wrak w 1971 roku. zainteresowanie pracami było tak ogromne, że sam książę Karol dziesięciokrotnie nurkował przyglądając się pracom przy wydobyciu Mery Rose.
Podczas prac eksploracyjnych wydobyto około 17 tysięcy różengo rodzaju artefaktów. Odnaleziono jedno działo z kulą tkwiącą w lufie, szczątki uzbrojenia ówczesnej piechoty morskiej. Poznanie prowadzonego życia na pokładzie ułatwiło odnalezienie skrzyń z odzieżą oraz lekarstwami. Wydobyto również narzędzia ciesielskie, przyrządy nawigacyjne, monety, kieszonkowe zegarki słoneczne. Jednak jednym z cenniejszych znalezisk był hoboj, XVI-wieczny prototyp dzisiejszego oboja. Na powierzchnię wydobyto również około 200 szkieletów, które posłużyły do badań nad wyżywieniem i chorobami ówczesnych Anglików.
[edytuj] Wydobycie Mery Rose
[edytuj] Ciekawostki
- W momencie kiedy pierwsze belki kadłuba wynurzyły się zawyły syreny w pobliskim porcie oraz wystrzeliły na wiwat możdzierze.
- Szacuje się, że ok 60 mln. ludzi oglądało na żywo jak spod wody wyciągany jest szesnastowieczny wrak. Była to pierwsza podwodna transmisja na żywo jakiej kiedykolwiek dokonano.
- Zakonserwowany wrak oraz drogocenne przedmioty znalezione przy jednostce znajduja się na wystawie w angielskim mieście Portsmouth, w Muzeum Okrętów Tudorów.
- Szkielety wydobyte z wraka pochowano na specjalnie stworzonym cmentarzu.
[edytuj] Bibliografia
- A. Grobicki, Skarby na dnie morza Gdańsk 1990, s. 237-240
- Z. Skrok, Archeologia podwodna Warszawa 1991, s. 168-171
