Nadwórna
Z Wikipedii
Nadwórna (ukr. Надвірна) – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie iwanofrankiwskim. 20,0 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). W II Rzeczypospolitej stolica powiatu w województwie stanisławowskim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Od roku 1591 prawa miejskie. Przez okres XVI-XVIII wieku pozostawała własnością Kuropatwów. Nazwa 'Nadwórna' pochodzi prawdopodobnie od osadzonej tutaj ludności służebnej obsługującej dwór zamku w Pniowie gdzie zachowały się ruiny murów, baszty oraz brama wjazdowa. Tutejszy pniowski zamek wzniósł w II poł. XVI wieku stolnik halicki, Paweł Kuropatwa, jako rezydencję dla swojej rodziny. Zamek choć nadwątlony przez okolicznych zbójników Hrynia Kardasza w 1621 r. oparł się Kozakom Chmielnickiego w 1648 r. oraz wojskom tureckim w 1676 r. W XVIII w. opuszczony stopniowo popadł w ruinę. Zamek pniowski miał ponoć podziemne połączenie z Nadwórną.
[edytuj] Judaica
Historia osiedlania się Żydów w Nadwórnej sięga roku 1765, miejscowość dobrze znana jest również dziś w środowisku pobożnych chasydów, a to dzięki kontynuatorom dynastii cadyków nadwórnieńskich żyjących obecnie w Izraelu. Wg spisu ludności z roku 1880, na ogólną liczbę 6552 mieszkańców, 4182 (tj. 64%) stanowili Żydzi. W roku 1890, na ogólną liczbę 7227 mieszkańców, 3618 (50%) Żydów, natomiast w roku 1921, na liczbę 6062 mieszkańców, było 2042 (34%) Żydów. Od roku 1942 rozpoczęły się na szeroką skalę morderstwa popełniane przez hitlerowców (różnej narodowości) na osobach narodowości żydowskiej, wielu Żydów trafiło wówczas do getta utworzonego w mieście, natomiast pozostali zostali zgładzeni w obozie koncentracyjnym Belzec.
[edytuj] Ciekawostki
Nadwórna jest miejscowością kojarzącą się z dziejami walk Polaków o wolność w czasie I wojny światowej. W tym miejscu zaczyna się szlak bojowy II Brygady Legionów Polskich zwanej Żelazną, lub Karpacką Brygadą (dowódcą 3. pułku tej brygady był ppłk Haller, późniejszy generał). Wiedzie on aż na Przełęcz Pantyrską. W zimie 1914 roku nowo sformowana polska brygada stawiała czoła armii carskiej, która po pokonaniu Austriaków planowała przełęczami karpackimi ruszyć na Węgry. Ramie w ramię z Polakami stanęli do walki także i Huculi – oddział kapitana Szerauca.
[edytuj] Osoby związane z miastem
- Manfred Sakel – polski neurolog i psychiatra
- Ludwik Kolankowski - polski historyk, rektor Uniwersytetu w Toruniu