Obwód Wola
Z Wikipedii
Obwód III Wola – terytorialna jednostka organizacyjna okręgu warszawskiego Armii Krajowej działająca w okresie okupacji niemieckiej w Polsce. Oddziały wojskowe obwodu wzięły udział w powstaniu warszawskim.
Dowódcą obwodu był ppłk Jan Tarnowski ps. "Waligóra". Pod jego dowództwem oddziały obwodu walczyły na Woli od 1 do 6 sierpnia , kiedy przeważające siły niemieckie zmusiły je do wycofania się do Starego Miasta, Śródmieścia i do Puszczy Kampinoskiej.
[edytuj] Organizacja
Obwód "Wola" obejmował:
- Rejon I - dowódca por. Stanisław Gawryszewski ps. "Balbo-Wieczorek":
- 1. kompania - dowódca por. Kazimierz Wierzbicki ps. "Stanisław";
- 2. kompania – dowódca por. Kazimierz Młodnicki ps. "Mata".
- Rejon II – dowódca por. Stanisław Lubański ps. "Wit":
- 1. kompania - dowódca ppor. Władysław Kulaska ps. "Jaśmin";
- 2. kompania – dowódca ppor. Aleksander Połoński ps. "Gromada";
- 3. kompania – dowódca ppor. Romuald Podwysocki ps. "Ostoja";
- 4. kompania – dowódca ppor. "Prus" (imię i nazwisko nieustalone).
- Rejon III – dowódca kpt. Karol Kryński ps. "Waga".
[edytuj] Szlak bojowy
Punktem koncentracji I rejonu 1 sierpnia było Górce-Blizne. Oddziały nie mogły pobrać broni, zmagazynowanej na terenie ogrodów Ulricha, ponieważ dzień wcześniej pojawiły się tam niemieckie czołgi. Żołnierze przedostali się do Puszczy Kampinoskiej, otrzymali uzbrojenie i weszli w skład grupy "Kampinos". W natarciu z Żoliborza na Dworzec Gdański oddziały poniosły straty sięgające 80% stanu osobowego. Ci, którzy przeżyli zostali wcieleni do zgrupowania "Żaglowiec" i walczyli do momentu kapitulacji Żoliborza 30 września.
W II rejonie 1. kompania ppor. "Jaśmina" otrzymała zadanie opanowania zakładów naftowych na Kole. Natarcie zostało odwołane ponieważ saperzy nie zniszczyli murów ogrodzenia. Po wycofaniu się w rejon ulic: Obozowa – Wawryszewska – Św. Stanisława i rozpoznaniu sytuacji, kompania otrzymała zadanie zbudowania i obsadzenia barykad na zbiegu ul. Obozowej i Młynarskiej, Górczewskiej róg Działdowskiej oraz Wolskiej róg Działdowskiej.
W nocy z 3 na 4 sierpnia część żołnierzy skierowano w rejon cmentarza żydowskiego do odbioru zrzutów. W godzinach popołudniowych 5 sierpnia oddział wycofał się na ul. Gibalskiego. 6 sierpnia kompania przeszła na Stare Miasto i zajęła odcinek ul. Brzozowej od Kamiennych Schodków do Mostowej. Podjęto nieudane, okupione ciężkimi stratami, natarcie na Dworzec Gdański. Po przedostaniu się do Śródmieścia kompania broniła odcinka ul. Widok i barykady na rogu Brackiej i Al. Jerozolimskich.
2. kompania ppor. "Gromady" miała zdobyć budynek szkoły przy ul. Gurczewskiej. Ze względu na silny ogień nieprzyjaciela zmuszona była do wycofania się w rejon ul. Wawrzyszewskiej róg Obozowej, gdzie zajęła pozycje obronne ciągnące się do ul. Ostroroga. 4 sierpnia oddział wycofał się w okolice cmentarza ewangelickiego, 5 sierpnia na plac Kercelego, a następnie przeszedł na Stare Miasto. Oddział brał udział w walkach na Stawkach i uczestniczył w natarciu na Dworzec Gdański. Po wycofaniu się do Śródmieścia bronił ul. Książęcej.
3. kompania ppor. "Ostoi" miała za zadanie zamknięcie Niemcom drogi do Warszawy od strony Ulrichowa. Do wykonania zadania przystąpił pluton ppor. Franciszka Potockiego ps."Laos". Nieprzyjaciel obsadził wiadukt i panował nad okolicą prowadząc ogień z wież strażniczy rozmieszczonych wzdłuż torów. Natarcie załamało się. Było wielu rannych i 15 zabitych. Pluton pchor. Mariana Lewandowskiego ps. "Ryś", uzbrojony jedynie w granaty, opanował szkołę - koszary przy ul. Gostyńskiej i obsadził barykady na ul. Górczewskiej róg Płockiej i przy szpitalu na ul. Płockiej. W toku ciężkich walk zniszczono nieprzyjacielski czołg i zdobyto wiele sztuk broni. 4 sierpnia oddział wycofał się na Górczewską róg Działdowskiej, a następnie na ul. Grzybowską i Mariańską, gdzie zbierali się powstańcy wycofujący się z Woli. Oddziały wolskie zostały zorganizowane w Batalion im. gen. J. Sowińskiego, który walczył na ul. Komitetowej, Pańskiej, Ceglanej róg Żelaznej, Grzybowskiej, na terenie fabryki Norblina i browaru Haberbuscha. Przydzielony rejon został utrzymany do końca powstania.
Oddziały III rejonu po krótkich walkach na ul. Karolkowej i Dworskiej wycofały się do Śródmieścia oraz na Stare Miasto biorąc udział w walkach toczonych przez różne oddziały do zakończenia powstania.
