Okręty liniowe typu Kongo

Z Wikipedii

Kongō (金剛) - nazwa typu japońskich krążowników liniowych, od 1931 klasyfikowanych jako szybkie pancerniki, z okresu I i II wojny światowej, składającego się z 4 okrętów: "Kongō", "Hiei", "Kirishima" i "Haruna".

Spis treści 1 Historia 2 Modernizacje 2.1 Pierwsza rekonstrukcja 2.2 Druga rekonstrukcja 3 Służba podczas II wojny światowej (w skrócie) 4 Dane techniczne:

[edytuj] Historia

Począwszy od końca XIX wieku, japońska marynarka wojenna, pomimo ograniczonej liczebności, dążyła do posiadania jak najnowocześniejszych okrętów liniowych, które stanowiły wówczas o sile flot wojennych. Japonia pozostawała wóczas w bliskich stosunkach, potwierdzonych sojuszem z 1902 roku, z Wielką Brytanią, będącą wtedy największą potęgą morską. Skutkiem tego, Japonia początkowo zamawiała nowoczesne okręty w Wielkiej Brytanii (jak np. "Mikasa"), a następnie japoński przemysł okrętowy podjął bliską współpracę z przemysłem brytyjskim. Wkrótce po pojawieniu się nowej klasy okrętów - krążowników liniowych, w 1909 postanowiono w Japonii zaprojektować własne krążowniki liniowe, o wyporności 19 000 ton, z typowym wówczas uzbrojeniem w działa kalibru 305 mm. Jednakże, prace projektowe wstrzymano na wiadomość o rozpoczęciu prac w Wielkiej Brytanii nad nowymi krążownikami liniowymi typu Lion, uzbrojonymi w działa 343 mm. Następnie, w celu opracowania i budowy jak najnowocześniejszych okrętów tej klasy, w 1910 Japonia podpisała umowę o współpracy z brytyjską firmą Vickers.

Punktem wyjściowym do projektowania nowych okrętów był typ Lion, jednakże został on znacznie ulepszony we współpracy z morskim departamentem technicznym Japonii. Jako uzbrojenie główne zastosowano opracowane przez Vickersa działa perspektywicznego i niestosowanego do tej pory kalibru 356 mm (14 cali). Dzięki innemu rozmieszczeniu kotłowni, wieżę nr 3 artylerii głównej przesunięto ze śródokręcia w stronę rufy, co zapewniło lepszy kąt ostrzału. Zwiększono również kaliber artylerii pomocniczej ze 102 do 152 mm i liczbę wyrzutni torpedowych z 2 do 8. Siłownia pozostała zbliżona do Liona - turbiny parowe o mocy 64.000 KM, pozwalające na uzyskanie prędkości 27,5 w. Nieco jednak zmniejszono opancerzenie pionowe - pas burtowy 203 mm zamiast 229 mm, co było spowodowane zwiększeniem kalibru dział, pociągającym - według przewidywań - zwiększenie dystansu walki i przez to zmniejszenie liczby pocisków uderzających w pancerz pionowy. W górnej części pas pancerny miał grubość 152 mm, a na dziobie i rufie - 76 mm. W efekcie powstał projekt przewyższający Liona i będący w momencie powstania najnowocześniejszym krążownikiem liniowym świata. Projekt ten wywarł wpływ także na dalszy rozwój okrętów tej klasy w Wielkiej Brytanii - projekt HMS Tiger.

Główny okręt serii "Kongō" został zbudowany w Wielkiej Brytanii - zwodowany w 1912, wszedł do służby w 1913. Równolegle podjęto budowę trzech dalszych okrętów już w stoczniach japońskich. Przy budowie pierwszego "Hiei" jeszcze około 30% materiałów i mechanizmów było importowanych, lecz dwa ostatnie, rozpoczęte w 1912, budowane były już z materiałów japońskich.

Nazwa	rozpoczęcie budowy, stocznia	wodowanie	wejście do służby	los
Kongō (金剛)	17. 01. 1911, Vickers, Birmingham	18. 05. 1912	16. 08. 1913	zatopiony 21. 11. 1944
Hiei (比叡)	4. 11. 1911, Yokosuka	21. 11. 1912	20. 11. 1914	zatopiony 13. 11. 1942
Kirishima (霧島)	17. 03. 1912, Kawasaki, Kobe	1. 12. 1913	19. 4. 1915	zatopiony 15. 11. 1942
Haruna (榛名)	16. 03. 1912, Mitsubishi, Nagasaki	14. 12. 1913	19. 4. 1915	zatopiony 28. 7. 1945

[edytuj] Modernizacje

Po pierwszej wojnie światowej, okręty typu Kongo podlegały kiku daleko idącym modernizacjom, co spowodowane było ich dużą wartością bojową, a także ograniczeniami w budowie nowych okrętów liniowych, wprowadzonymi przez traktaty międzynarodowe. Już wkrótce po wojnie dodano na nich działa przeciwlotnicze kalibru 80 mm. W latach 1924 — 1927 na okrętach zwiększono kąt podniesienia dział artylerii głównej z 25° do 33°, co pozwoliło uzyskać większą donośność. Rozbudowano znacznie nadbudówki dziobowe, które przyjęły charakterystyczny dla japońskich modernizowanych pancerników kształt wysokiej wieży ("pagody").

[edytuj] Pierwsza rekonstrukcja

Dużej modernizacji (rekonstrukcji) poddano w latach 1927-1931 trzy okręty: "Kongō", "Kirishima" i "Haruna". Zwiększono wówczas grubość poziomego opancerzenia - pokładu pancernego, nad siłownią do 80 mm i nad komorami amunicyjnymi do 120 mm, a także dachów wież i barbet, dodając ok. 3600 ton pancerza. W celu zwiększenia odporności przeciw wybuchom podwodnym, dodano na burtach dodatkowe przedziały przeciwtorpedowe - "bąble", zwiększające szerokość okrętów o ponad metr. Stare kotły w liczbie 36 zamieniono na 10 nowszych, o większej wydajności, co pociągnęło za sobą zlikwidowanie jednej kotłowni i dziobowego komina, zmniejszając liczbę kominów do dwóch. Nastąpiło przejście na opalanie kotłów w większym stopniu paliwem płynnym (pojemność zbiorników zwiększono do 3229 t., zmniejszając ilość węgla do 2661 t). Ponownie zwiększono kąt podniesienia dział do 43°, przez co zwiększono ich donośność z 29 000 m do 33 000 m. Wyporność standardowa okrętów wzrosła z 26 330 do 29 330 t, przy czym prędkość spadła w niewielkim stopniu, do 26 w. 30 maja 1931 roku okręty te również przeklasyfikowano z krążowników liniowych (która to klasa co do swoich założeń wygasła po I wojnie światowej) na pancerniki (określane też jako szybkie pancerniki).

"Hiei" nie podlegał opisanej dużej modernizacji, gdyż z powodu konieczności ograniczenia liczby pancerników do 9, przyjętego przez Japonię w traktacie londyńskim w 1930, przebudowano go na szkolny okręt artyleryjski. Wymagało to zdjęcia z niego rufowej wieży artylerii oraz burtowego pasa pancernego. Zmniejszono też liczbę kotłów i moc siłowni do 13 800 KM, co spowodowało spadek prędkości do 18 w i wyporności do 19 500 t.

W latach 1932 - 1933 okręty wyposażono w katapultę dla wodnosamolotów rozpoznawczych i wzmocniono uzbrojenie plot, zamieniając działa 80 mm na cztery podwójne stanowiska dział uniwersalnych 127 mm i cztery działka 40 mm.

[edytuj] Druga rekonstrukcja

W latach 1933-1940 wszystkie okręty poddano drugiej zasadniczej modernizacji, zamieniając ich stare siłownie na nowoczesne, o ponad dwukrotnie większej mocy - 136 000 KM przy podobnych rozmiarach i mniejszej masie. Kotły o opalaniu mieszanym zamieniono na 8 do 11 kotłów opalanych mazutem. W celu zwiększenia prędkości, oprócz większej mocy siłowni, zoptymalizowano kształt kadłuba, wydłużając rufę okrętów o 7,6 m. Działania te spowodowały przyrost prędkości do 30,5 w. Wzmocniono też nieco pancerz, głównie barbet artylerii, dodając 419 t. pancerza. Zwiększono również z 15° do 30° kąt podniesienia dział artylerii średniej umieszczonych w kazamatach i ich donośność, zmniejszając przy tym ich liczbę do 14. Przestarzałe działka plot 40 mm i wkmy 13,2 mm zamieniono na 10 podwójnie sprzężonych działek 25 mm Typ 96. Dalszej rozbudowie uległy dziobowe nadbudówki okrętów. W latach 1933-1934 przebudowie podlegała "Haruna", w latach 1934-1936 "Kirishima", w latach 1935-1937 "Kongō", a w końcu w latach 1936-1940 "Hiei", który ponownie stał się pełnowartościowym okrętem bojowym, doprowadzonym do standardu pozostałych.

"Kirishima" i "Hiei" nie przechodziły już dalszych modernizacji, natomiast na początku 1943 na istniejących jeszcze "Kongō" i "Haruna" wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze do 6 podwójnych stanowisk dział 127 mm i 17 podwójnych stanowisk działek 25 mm, zdejmując z nich jednocześnie po 6 dział 152 mm z kazamat. W lecie 1944 nastąpiło dalsze wzmocnienie lekkiej artylerii plot, do 94 działek 25 mm na "Kongō" i do 100, a następnie 117 na "Harunie" (30 potrójnych, 2 podwójne i 23 pojedyncze)

[edytuj] Służba podczas II wojny światowej (w skrócie)

Podczas II wojny światowej pancerniki typu Kongō służyły w 20. Dywizjonie. Używane były we wszystkich głównych początkowych operacjach ofensywnych floty japońskiej jako ochrona lotniskowców, nie biorąc jednak bezpośredniego udziału w walkach lotniczo-morskich. Bezpośrednio w walce zostały użyte dopiero w starciach o Guadalcanal na Wyspach Salomona, podczas których dwa zostały utracone.

"Hiei" został poważnie uszkodzony w nocnej bitwie pod Guadalcanalem z 12 na 13 listopada 1942 przez amerykańskie ciężkie i lekkie krążowniki i niszczyciele, otrzymując około 85 trafień, w tym ok. 50 pocisków kalibru 203 mm z małej odległości. Wprawdzie nie zagroziły one pływalności okrętu, nie przebijając pancerza, lecz spowodowały liczne pożary w nadbudówkach i utratę sterowności. W konsekwencji, 13 listopada 1942 w dzień został ciężko uszkodzony przez amerykańskie lotnictwo (trafiony 4 bombami i 4 torpedami) i wobec niemożności ewakuacji okrętu do bazy, został dobity torpedami przez japońskie niszczyciele.

"Kirishima" brał udział m.in. w pierwszej bitwie pod Guadalcanalem. Dwa dni później, w nocy z 14 na 15 listopada 1942, podczas II bitwy pod Guadalcanalem zdołał uszkodzić amerykański pancernik USS "South Dakota", lecz następnie został sam ciężko uszkodzony przez pancernik USS "Washington, otrzymując 9 trafień pociskami 406 mm i ok. 40 pociskami 127 mm. Utraciwszy sterowność i ogarnięty pożarami, został dobity 15 listopada 1942 torpedami przez japońskie niszczyciele.

"Kongō" został 21 listopada 1944 storpedowany przez amerykański okręt podwodny USS "Sealion" w Cieśninie Tajwańskiej, otrzymując trafienia (według różnych źródeł) od 1 do 3 torped, po czym zatonął.

"Haruna" 13 czerwca 1944 został uszkodzony przez amerykańskie lotnictwo pokładowe. Następnie, został zatopiony przez amerykańskie lotnictwo w bazie Kure, na płytkiej wodzie, na skutek nalotów 24 i 28 lipca 1945. Po wojnie złomowany.

[edytuj] Dane techniczne:

po zbudowaniu:

• wyporność:
  • standardowa: 26 330 t
  • pełna: 28 700 t
• wymiary:
  • długość: 214,9 m
  • szerokość: 28 m
  • zanurzenie: 8,4 m
• napęd: 4 turbiny parowe o mocy łącznej 64 000 KM, 36 kotłów parowych o mieszanym opalaniu, 4 śruby
• prędkość maksymalna: 27,5 w
• zasięg: 8000 mil morskich przy prędkości 14 w
• zapas paliwa: 4230 t (węgiel) i 1000 t (ropa)
• załoga: 1221

po modernizacji pod koniec lat 30.:

• wyporność:
  • standardowa: 31 720 ("Kongo") - 32 350 ("Hiei")
  • pełna: 38 200 - 38 900 t
• wymiary:
  • długość: 222 m
  • szerokość: 29,3 m
  • zanurzenie: 9,7 m
• napęd: 4 turbiny parowe o mocy łącznej 136 000 KM, 8 ("Kongo", "Kirishima") lub 11 ("Hiei", "Haruna") kotłów parowych, 4 śruby
• prędkość maksymalna: 30,3 w
• zasięg: 10 000 mil morskich przy prędkości 18 w
• zapas paliwa: 6330 t. (mazut)
• załoga: 1437

Uzbrojenie i wyposażenie:

• po wejściu do służby:
  • 8 dział 356 mm w wieżach dwudziałowych (4xII).
  • długość lufy L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna ? m, kąt podniesienia 25°, masa pocisku ? kg. .
  • 16 dział 152 mm w kazamatach
  • 4-8 dział przeciwlotniczych 80 mm (dodane ok. 1918)
  • 8 podwodnych wyrzutni torpedowych 533 mm

• po modernizacji pod koniec lat 30:
  • 8 dział 356 mm w wieżach dwudziałowych (4xII).
  • długość lufy L/45, donośność maksymalna 33.000 m, kąt podniesienia 43°, masa pocisku  ? kg.
  • 14 dział 152 mm w kazamatach
  • 8 dział uniwersalnych 127 mm (4xII)
  • 20 działek przeciwlotniczych 25 mm Typ 96 (10xII) (ilość zwiększana w latach 1943-44, maksymalnie do 94 - 117)
  • 3 wodnosamoloty, katapulta

Opancerzenie:

• pas burtowy: 203 - 76 mm
• wewnętrzny pokład pancerny: 120 - 80 mm (po modernizacji)
• wieże i barbety: do 229 mm
• kazamaty: 152 mm
• masa pancerza: 10 732 t. (po modernizacji)