Polityka mieszkaniowa
Z Wikipedii
Polityka mieszkaniowa jest częścią polityki społecznej państwa. Jej zadaniem jest badanie, ocenianie problemu mieszkaniowego oraz wyrównywanie szans społecznych w dostępie do mieszkań.
Problem mieszkaniowy jest ważną kwestią społeczną gdyż mieszkanie jest podstawowym dobrem człowieka spełniającym funkcje: ekonomiczną, socjalizacyjną, społeczną.
Polityka mieszkaniowa – państwo ma za zadanie stworzyć warunki umożliwiające rodzinom pozyskiwanie samodzielnych mieszkań, dokonywanie zamiany mieszkań pozwalających na dostosowanie standardu mieszkań do możliwości finansowych rodzin i ich indywidualnych preferencji.
Sytuacja mieszkaniowa : a) W ujęciu statystycznym – charakterystyka zasobów mieszkaniowych i sposobu ich użytkowania. b) W ujęciu dynamicznym – zmiany i tendencje zachodzące w określonym czasie w stanie zasobów mieszkaniowych, stopniu ich wyposażenia, warunkach zamieszkiwania ludności itp.
Mierniki sytuacji mieszkaniowej: a) Stopień nasycenia mieszkaniami – oznacza liczbę mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców. 1950 – 235 mieszkań / 1000 ludności 1988 – 283 2002 – 303 b) Samodzielność zamieszkania – określa stosunek liczby gospodarstw domowych do liczby mieszkań. 1950 – 117,5 gospodarstw domowych / 100 mieszkań 1988 – 111,7 2002 – 113,4 c) Zaludnienie mieszkań – określa przeciętna liczbę osób przypadających na 1 izbę lub 1 mieszkanie. Izba – pomieszczenie w mieszkaniu oddzielone od innych pomieszczeń stałymi ścianami, o powierzchni co najmniej 4m2, z bezpośrednim oświetleniem dziennym. 1950 – 1,75 osób / 1 izbę 1988 – 1,02 2002 – 0,88 d) Wielkość mieszkania – mierzona liczbą izb w mieszkaniu lub powierzchnią użytkową mieszkania. 1988 – 17,1 m2 powierzchnia użytkowa mieszkania / 1 osobę 2002 – 21,0 m2 e) Standard mieszkania – mierzony stopniem wyposażenia w instalacje techniczno-sanitarne w mieszkaniu. Wyróżnia się pięć kategorii warunków mieszkaniowych ludności. (dane z 2002 roku): 1. bardzo dobre – kompletna instalacja mniej niż 1 osoba na izbę. (8,6% ludności) 2. dobre – instalacja wodociągowa, ustęp spłukiwany i łazienka, 1osoba na izbę. (25% ludności) 3. dostateczne - instalacja wodociągowa i ustęp spłukiwany oraz od 1,01 – 1,99 osoby na izbę. (30,5% ludności) 4. złe – instalacja wodociągowa oraz od2,00 –2,99osoby na izbę.(23,3% ludności) 5. bardzo złe – bez instalacji oraz 3 i więcej osoby na izbę. (12,2% ludności) Główne problemy w sferze mieszkalnictwa: - niedobór mieszkań, który wynosi 1mln lokali, - niski poziom dochodów, przy jednoczesnym wzroście kosztów nabycia i utrzymania mieszkania – w 1999 za przeciętne miesięczne wynagrodzenie można było nabyć 0,5m2 mieszkania, - zły stan techniczny – do roku 2010 ok. 1mln mieszkań będzie trzeba wyburzyć, - załamanie przemysłu budowlanego, - segregacja przestrzenna ludności w zależności od poziomu jej zamożności (enklawy biednych i bogatych), - trwała peryferyzacja i marginalizacja dużych grup społecznych, niekiedy całych miast, które straciły dotychczasową bazę ekonomiczną w postaci dużego zakładu przemysłowego niekiedy zatrudniającego kilka tysięcy osób, - zdegradowanie obszarów wielkomiejskich (np. dzielnic przemysłowych) obniżając zainteresowanie inwestorów całym miastem, - udział wydatków na cele mieszkaniowe nie przekracza 3% PKB (2002 rok) i jest zdecydowanie zbyt niski.
Uwarunkowania polityki mieszkaniowej 1. Ekonomiczne: - rozszerzające się ubóstwo, - malejące dochody ludności, - wzrost kosztów związanych z budową i utrzymaniem mieszkania. 2. Społeczne: powoduje szybki wzrost gospodarstw domowych przy jednoczesnym zmniejszaniu się przeciętnej liczby osób wchodzących w ich skład. Powoduje to wzrost potrzeb mieszkaniowych (deficyt mieszkań). - postęp społeczny, - przeobrażenia kulturowe, - mobilność ludności, - stosunkowo szybkie usamodzielnianie się ludzi młodych, - przyznawanie świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego ludności osiągającej wiek produkcyjny, - proces rozczłonkowania gospodarstw domowych. 3. Demograficzne: - przewidywane zmiany liczby ludności gospodarstw domowych. 4. Zmiany obyczajowe: rosnące potrzeby mieszkaniowe dla gospodarstw jednoosobowych. - zmniejszanie się liczby zawieranych małżeństw, - rosnąca liczba rozwodów, - znaczna różnica w trwaniu życia kobiet i mężczyzn, co w rezultacie doprowadza do wzrostu liczby kobiet samotnych. 5. Polityka państwa: - budownictwo jest dotowane z funduszy spożycia społecznego. 6. Prawne: - Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 roku O gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, - Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku O ochronie gruntów rolnych i leśnych, - Ustawa z dnia 26 października 1995 roku O niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, - Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 roku O spółdzielniach mieszkaniowych, - Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 roku O zasadach zbywania mieszkań, - Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku O dodatkach mieszkaniowych, - Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku O gospodarce nieruchomościami, - Ustawa z dnia 2 lipca 1994 roku O najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, - Ustawa z dnia 26 października 1995 roku O niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz zmianie niektórych ustaw, - Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku O wspieraniu przedsiębiorstw tremomodernizacyjnych, - Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku O podatku VAT, - Rozporządzenie Rady ministrów z dnia 4 lipca 2000 roku W sprawie szczegółowych zasad i trybu udzielania pożyczek i kredytów ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego i niektórych wymagań dotyczących projektowania mieszkań finansowanych przy udziale tych środków, - Ulgi podatkowe wprowadzone na początku lat 90-tych na budowę mieszkań własnych oraz na wynajem oraz kupno działek i remonty. 7. Historyczne: - Polska miała problemy mieszkaniowe już w okresie międzywojennym, następnie zniszczenia wojenne. W latach PRL budowano mieszkania złej jakości.
Regulacje prawne i programy w sferze mieszkalnictwa Ustawa z dnia 26 października 1995 roku O niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz zmianie niektórych ustaw – umożliwiła min. Powoływanie towarzystw budownictwa społecznego (tzw. TBS’y), zajmujących się budową, remontem oraz zarządzaniem zasobami mieszkaniowymi. Mieszkania budowane tym sposobem przeznaczane są na wynajem osobą, które ni będą w stanie kupić mieszkania. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku O wspieraniu przedsiębiorstw tremomodernizacyjnych – utworzono w Banku Gospodarstwa Krajowego Fundusz Termomodernizacyjny oraz zagwarantowano gminom możliwość korzystania z preferencyjnych pożyczek z przeznaczeniem na remonty w obiektach użyteczności publicznej. Program utrzymania i modernizacji istniejących zasobów obejmuje: 3. remonty – przywrócenie takiego stanu budynku, jaki istniał na początku poprzedniego cyklu jego eksploatacji, 4. modernizacje – remonty uzupełnione wprowadzeniem nowych, lepszych, sprawniejszych lub dodatkowych, podnoszących komfort elementów wyposażenia, 5. rewaloryzacje – przywrócenie wartości, czyli remont lub modernizacja obiektów o szczególnej wartości zabytkowej, 6. waloryzacja – pojęcie to odnosi się do kompleksowych akcji podejmowanych w obszarach miast, w starych dzielnicach, na wybranych obszarach wiążących wymienione poprzednio działania z działaniami zmierzającymi do ożywienia społeczno-gospodarczego. Program „własne mieszkanie” - Oparty na dopłatach do oprocentowania hipotecznych kredytów mieszkaniowych. Jest on kredytem długoterminowym spłacanym w ratach np. przez 20 lat, dzięki któremu można od razu się wprowadzić do nowego mieszkania. Pomoc państwa ogranicza się do spłaty części należnych odsetek za zakup mieszkania do maksymalnej powierzchni 50m2. Program ten jest adresowany do osób średnio zamożnych kupujących pierwsze mieszkanie. Firmy deweloperskie – Podejmują na własne ryzyko przedsięwzięcia inwestycyjne, przeznaczające w jego wyniku obiekty w trakcie budowy lub po jej zakończeniu na sprzedaż w celu wycofania włożonego kapitału i osiągnięcia zysku. Ale głównie rynek mieszkaniowy nastawiony jest na budowę mieszkań o wysokim standardzie. Brakuje mieszkań dla osób średnio zamożnych i najuboższych. Państwo przewiduje wspomaganie samorządów i organizacji pozarządowych w budowie i utrzymaniu różnego rodzaju placówek socjalnych typu schroniska, noclegownie, itp. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 roku O własności lokali – Ogół właścicieli lokali, a więc osoby, które nabyły mieszkania na własność i właściciele lokali nie wykupionych tworzą wspólnotę mieszkaniową, która jest odpowiedzialna za utrzymanie całej nieruchomości. Wysokość udziału w nieruchomości wspólnej, a tym samym w kosztach jej utrzymania, jest określony stosunkiem powierzchni użytkowej lokali do powierzchni całego budynku. Ustawa z dnia 2 lipca 1994 roku O najmie lokali mieszkaniowych dodatkach mieszkaniowych: 1. zniesiono obowiązujący system najmu lokali na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale i przywrócono cywilnoprawne formy poprzez nawiązywanie stosunku najmu na podstawie umowy, 2. przywrócono zasadę ze o wielkości wynajmowanego mieszkania decydują możliwości finansowe najemcy i jego potrzeby, 3. zniesiono zakaz zajmowania przez jedną osobę lub małżonków więcej niż jednego lokalu mieszkalnego, 4. zniesiono instytucje tzw. mieszkań zakładowych, 5. wprowadzono ochronę lokatorów przez wprowadzenie ograniczenia wypowiedzenia wynajmującego lokal jedynie z ważnych powodów określonych prawnie, 6. zmieniono zasady ustalania wysokości czynszu najmu. Występują trzy kategorie czynszów: § czynsz wolny – jego wysokość jest ustalana swobodnie przez strony w umowie najmu, § czynsz regulowany – stawki ustalają władze gminy, przy czym nie mogą one przekroczyć 3% kosztów odtworzenia lokalu w skali rocznej (koszt odtworzony to zużycie mieszkania), § czynsz za lokale socjalne – określone przez radę gminy, ustawa nie przewiduje ani minimalnej ani maksymalnej ich wysokości. Należy jedynie uwzględnić fakt, że lokale te są zamieszkiwane przez ludność ubogą. 7. wprowadzono system dodatków mieszkaniowych – szczególnie świadczenie pieniężne wyznaczane przez gminy osobą o niskich dochodach, w celu umożliwienia im zapłaty czynszu oraz pokrycie innych obciążających je wydatków za zajmowany lokal mieszkalny. Kierunki działań w celu wzrostu dostępności nowych mieszkań: a. uproszczenie procedur lokalizacyjnych inwestycji, b. uproszczenie procedur wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, c. uproszczenie procedury uzyskiwania pozwoleń na budowę, d. wprowadzenie terminów dla rozpatrywania przez gminę wniosków oraz wydawania decyzji, dotyczących rozpoczęcia inwestycji mieszkaniowych, e. zawieszenie praw lokatorów i właścicieli w prywatnych zasobach mieszkaniowych w celu zwiększenia atrakcyjności wynajmu.
(źródło - [1] )
