Powstawanie gwiazd
Z Wikipedii
Powstawanie gwiazd, czyli ich formowanie się, jest procesem, w trakcie którego chmury molekularne przemieniają się w gwiazdy.
Według obecnie przyjętych poglądów na tworzenie się gwiazd, jądra chmur molekularnych (regiony o szczególnie dużej gęstości wodoru) stają się grawitacyjnie niestabilne i zaczynają się zapadać. Część energii grawitacyjnej tracona w tym procesie jest wypromieniowywana w postaci promieniowania podczerwonego, reszta energii powoduje zwiększenie temperatury rdzenia. Akrecja, czyli zapadanie się materii do centrum zachodzi częściowo poprzez otaczający protogwiazdę dysk akrecyjny. Gdy gęstość i temperatura są wystarczająco wysokie, następuje inicjacja reakcji syntezy termojądrowej, która z powodu zwiększenia ciśnienia wewnętrznego spowalnia (ale nie zatrzymuje) proces kurczenia się protogwiazdy. Gdy nastąpi wyczerpanie zasobów pierwszego rodzaju paliwa jądrowego, jakim jest deuter, materia pochodząca z chmury kontynuuje opadanie na protogwiazdę. Na tym etapie produkowane są prądy bipolarne (dwubiegunowe). Prawdopodobnie pozwalają one wyeliminować część momentu pędu opadającej materii. W końcu reakcja syntezy termojądrowej z udziałem wodoru osiąga próg samopodtrzymania w jądrze gwiazdy i reszta okrywającej ją materii jest wyrzucana na zewnątrz. Etapy procesu są nieźle poznane dla gwiazd o masie porównywalnej z masą Słońca (lub mniejszej). Dla gwiazd o dużej masie, długość procesu kreacji jest porównywalna do skal czasowych ich ewolucji, zatem sam proces powstawania nie jest zbyt dobrze poznany.
[edytuj] Obserwacje
Dostęp do informacji na temat kluczowych elementów procesu formowania się gwiazd jest możliwy tylko poprzez obserwacje w zakresie długości fal innych niż optyczne.
Struktura chmury molekularnej i efekty protogwiazdy są najlepiej obserwowane w pasmach przejść rotacyjnych CO i innych molekuł. Pasma te mieszczą się w zakresie milimetrowym i jego okolicach. Promieniowanie protogwiazdy i młodych gwiazd może być obserwowane w zakresie podczerwieni; ekstynkcja pochodząca od reszty chmury jest zazwyczaj zbyt duża, by umożliwić nam obserwacje w zakresie widzialnym.
Formowanie się indywidualnych gwiazd może być obserwowane bezpośrednio tylko w obrębie naszej Galaktyki, ale procesy te zostały wykryte również w odległych galaktykach poprzez ich unikalny charakter widma.
