Praca u podstaw
Z Wikipedii
Praca u podstaw - praca natury oświatowej nad podniesieniem poziomu życia przede wszystkim chłopów, a także walki z germanizacją i rusyfikacją w okresie zaborów Polski. Jedno z czołowych haseł polskiego pozytywizmu.
Pozytywiści rozumieli konieczność pracy na rzecz najbiedniejszych i najbardziej upośledzonych warstw narodu, które mając możność pełniejszego włączania się w struktury społeczne, swoją pracą pomnożą bogactwo ogólnonarodowe. Sięgnąć należało więc do tych, którzy zajmując miejsce u podstaw społeczeństwa, stać się mogą mocnym i trwałym filarem. Kierowano więc apele do warstw wykształconych: nauczycieli, lekarzy, społeczników, by "szli w lud" , zbliżyli się do problemów wsi, wydobyli ją z wiekowego zacofania, podnieśli stan zdrowotny jej mieszkańców i uświadomili im rolę, jaką mogą spełnić w odbudowywaniu siły narodu.
Pozytywistyczne hasło pracy u podstaw znajdowało odzwierciedlenie w dziełach literatury polskiej z tej epoki (Janko Muzykant, Antek, Lalka, Siłaczka). Jeden z głównych postulatów polskiego pozytywizmu; przez pracę u podstaw rozumiano podnoszenie poziomu oświaty wśród ludu, w szczególności chłopów, zaniedbanej warstwy społecznej, pogrążonej w nędzy i ciemnocie; równie istotną sprawą było krzewienie pośród ludu świadomości narodowej oraz zapobieganie rusyfikacji i germanizacji. Założenia te realizowano poprzez zakładanie szkół i bibliotek, zakładanie samorządów wiejskich, kółek i spółdzielni rolniczych.
