Presławska szkoła piśmiennicza
Z Wikipedii
Presławska szkoła piśmiennicza (czasem także po prostu: szkoła presławska) była pierwszą szkołą piśmienniczą w Bułgarii, utworzoną przez krąg pisarzy, tworzących w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, począwszy od IX w. aż do upadku Presławia, spalonego przez bizantyjskiego cesarza Jana Tzimiskesa w 972 r.
Szkoła presławska była ważnym ośrodkiem literackim i kulturalnym pierwszego państwa bułgarskiego a także wszystkich Słowian południowych. Działali tu pisarze i twórcy tej klasy co Konstantyn Presławski, Jan Egzarcha, Czernorizec Chrabyr czy Prezbiter Kozma. Imiona te są nierozdzielnie związane z początkami piśmiennictwa staro-cerkiewno-słowiańskiego, wpisuje się je również w dzieje literatury bułgarskiej. Obok oryginalny dzieł, takich jak np. traktat O literach Mnicha Chrabra, czy Mowa przeciwko bogomiłom Prezbitera Kozmy, w Presławiu powstawały liczne przekłady, głównie autorów greckich.
Do najbardziej znaczących tekstów literatury bułgarskiej tego okresu tekstów należy dokonany przez Jana Egzarchę przekład tzw. Sześciodniewu. Jest to wersja bizantyjskich opowieści o sześciu dniach stworzenia świata (Hexahemeron), uzupełniona o informacje przyrodnicze, filozoficzne i geograficzne, zaczerpnięte z dzieł wielu pisarzych antycznych i wczesnośredniowiecznych (m.in. Bazylego Wielkiego, Kosmasa Indikopleustesa, Arystotelesa, Jana Chryzostoma, itp.). Tekst, poświęcony Symeonowi, zawiera także oryginalne informacje, autorstwa Jana Egzarchy, m.in. bardzo cenne dla dziejów kultury bułgarskiej świadectwa odnośnie Presławia (ówczesnej stolicy państwa bułgarskiego), carskich pałaców, jak również informacje dotyczące samego cara Symeona, jego ubioru, arystokracji bułgarskiej, warstw społecznych, itp.
Ponieważ w odróżnieniu od szkoły ochrydzkiej, w Presławiu stosowano przede wszystkim cyrylicę, uważa się, iż szkoła presławska odegrała kluczową rolę w rozwoju tego alfabetu oraz w rozpropagowaniu go poza granice Bułgarii. W okolicach Presławia odnaleziono także najstarsze cyrylickie inskrypcje, datowane na rok 943.
