Red herring
Z Wikipedii
Red herring (dosł. czerwony śledź) posiada kilka specyficznych znaczeń metaforycznych, wszystkie charakteryzuje jedna wspólna cecha: coś – często intrygującego, interesującego – ma na celu odwrócenie uwagi, zmianę kierunku treści od głównego tematu.
Za jeden z typów procesów logicznych obrazujących zwrot "red herring" można uznać Ignoratio elenchi, czyli rodzaj błędu logicznego, polegający na udowodnieniu racji za pomocą niepowiązanych z tematem argumentów. Greckie szkoły klasycznej sofistyki (Sofizmat) uznawały - oczywiście nie pod określeniem "red herring" - wywód, wybieg logiczny, którego elementami mogły być również semantyczne odbiegnięcia od tematu przemowy, dysputy, skutkujące zakłopotaniem adwersarza. Jednym z literackich przykładów powyższego jest scena z powieści Murakamiego "Kafka nad morzem", gdzie jeden z bohaterów przy pomocy pozornie niezwiązanych z tematem rozmowy informacji osiąga przewagę w prowadzonym sporze. Często informacje te mają cechy ułatwiające przypisanie ich do sedna dyskusji, zazwyczaj są obiektywnie interesujące, świadczące o erudycji - lecz głównym ich zadaniem jest zapewnienie zwycięstwa, nie zaś logicznego umocowania wywodu;
W literaturze – narzędzie mające na celu odwrócenie uwagi czytelnika od głównego wątku czy intrygi, często uzyskuje się dzięki temu element zaskoczenia, czy (również w kinematografii tzw. twist ending). Bardzo często "red herring" ma formę drugo-, trzecioplanowej postaci, której istnienie czy działania wprowadzają w błąd innych bohaterów, tworzą pułapki interpretacyjne dla czytelnika powodując dochodzenie do nieprawidłowych wniosków a w konsekwencji rozwiązań i odpowiedzi;
W grach – najczęściej jest to przedmiot, porada, artefakt bez żadnej przydatności, jednakże samo jego istnienie stwarza problemy dla gracza, próbującego znaleźć dla niego znaczenie i sposób użycia;
W finansach – wstępny prospekt, oszacowanie kosztów czy wartości – nie zawierający podstawowych danych na temat ceny czy rozmiaru oferty;
Pochodzenie zwrotu najprawdopodobniej połączyć można z praktyką polowań na lisy – kiedy przy pomocy wędzonego śledź (w zbliżonym do czerwonego kolorze po procesie wędzenia) trenowano psy myśliwskie dla wyszukiwania i prowadzenia pościgu dzięki śladom zapachowym. Dzięki temu lisy miałyby szansę ucieczki, jako że szkolone psy wiódłby znacznie silniejszy, wędzony rybi zapach. W tym kontekście Oxford English Dictionary w roku 1686 podaje użycie zwrotu: "To draw a red herring across the track". Jednakże istnieje wiele wątpliwości co do prawdziwości tej interpretacji metafory, jako iż faktyczne użycie śledzi miałoby być jedynie ostatecznością, a z oczywistych względów używano by lisów.
[edytuj] Odniesienia
W serialu animowanym A Pup Named Scooby Doo pojawiała się okrutna postać imieniem Red Herring, którą główny bohater - Fred Jones zawsze podejrzewał i oskarżał o autorstwo każdej zbrodni. Herring zazwyczaj zdołał udowodnić swą niewinność - niemniej ostatecznie okazał się być faktycznym sprawcą.
W powieści Kod da Vinci pojawia się biskup Aringarosa - kieruje bohaterów w złym kierunku i ku błędnym wnioskom. Aringarosa oznacza po włosku dosłownie "czerwony śledź".
W grze Splinter Cell: Chaos Theory, pojawia się grupa Yakuza o nazwie "Red Nishin", która nie jest istotna dla przebiegu gry. "Nishin" oznacza "śledź" w języku japońskim.
W grze The Secret of Monkey Island "red herring" jest dla odmiany faktycznym artefaktem, istotnym dla rozgrywki.
W roku 1983 w grze na Commodore 64 - The treasures of the aztec tomb, gracz mógł znaleźć podczas poszukiwań czerwonego śledzia, który okazywał się zupełnie nieprzydatnym przedmiotem, zajmował miejsce w plecaku i nie mógł być wyrzucony. Gracz mógł go użyć jako posiłek, ale jako że była to po prostu wędzona, słona ryba efektem były wyłącznie irytujące komunikaty typu "jesteś spragniony" na każdym z ekranów gry.
