Rewolucja kubańska

Z Wikipedii

Rewolucja kubańska lat 1956-1959 skierowana była przeciwko trwającej od roku 1952 dyktaturze Fulgencio Batisty.

Zdecydowane działania przeciw dyktaturze gen. Batisty zostały podjęte przez niewielką grupę działaczy demokratycznych zorganizowana przez młodego adwokata Fidela Castro Ruz.

26 lipca 1953 r. wraz z niewielką grupą podjął on atak na koszary Moncada w Santiago. Akcja skończyła się totalną klęską - aresztowaniem i skazaniem Castro na 15 lat więzienia, z którego został zwolniony po 2 latach (po amnestii zarządzonej na czas wyborów przez Batistę) i udał się na emigrację do USA i Meksyku gdzie szukał sponsorów.

Podczas pobytu w Meksyku w 1955 Castro założył Ruch 26 lipca któty szybko zyskiwał na popularności, i zaczął organizować oddziały partyzanckie do ponownego podjęcia walki z reżimem Batisty. Drugą próbę obalenia dyktatora Castro podjął 2 grudnia 1956 r. kiedy to jego 82 partyzantów wylądowało na wyspie i, podobnie jak 3 lata wcześniej, zostali rozgromieni przez wojska rządowe. Castro, ze słynnymi później dwunastoma towarzyszami, znaleźli schronienie w niedostępnych górach Sierra Maestra.

W styczniu 1957 r. dokonali pierwszą akcję bojową na posterunek wojskowy La Plata. Po uzyskaniu poparcia miejscowej ludności oraz innych ugrupowań opozycyjnych, w połowie roku 1958, partyzanci Ruchu 26 lipca przystąpili do nasilonej walki, a ich oddziały rozrosły się do ponad 80 osób. Inny odział często dokonywał ataków na różne obiekty wojskowe w prowincji Oriente, akcje te nie stanowiły jednak istotnego zagrożenia dla dyktatury Batisty, jednak przez nie Castro zdobył duży rozgłos i popularność. Niemniej jednak przyczyniało się to do ogólnonarodowej niechęci do Batisty. 13 marca 1957 roku grupa ponad 100 członków Związku Studentów Kubańskich podjęła nieudaną próbę przejęcia władzy w Hawanie. Rebelianci zdołali opanować na krótko część placu prezydenckiego, ale ostatecznie oddziały wierne rządowi stłumiły zamach. 5 września 1957 doszło do buntu blisko 400 marynarzy z bazy morskiej w Cienfuegos. Rewolta była częścią szerszego spisku antybatistowskiego w armii, wybuchła jednak wcześniej niż planowano i zakończyła się porażką. W trakcie walk w Cienfuegos zginęło 200 marynarzy, 600 cywilów i ponad 100 żołnierzy z oddziałów rządowych.

Partyzantka Casto w 1958 rozszerzyła wtedy pole działania na góry Sierra del Cristal i Sierra de Nicaro, rejon miast Manzanilla i Bahamo, a nawet pobliże stolicy Oriente – miasto Santiago de Cuba. Było to spowodowane rozrostem liczebnym oddziałów partyzantki. Oczywiście Batista, gdy się tylko zorientował, postanowił działać i w maju 1958 r. rozpoczął wielką operację antypartyzancką pod kryptonimem "Verano", zakończona fiaskiem i śmiercią półtora tysiąca żołnierzy Batisty. Rozgromienie tej akcji spowodowało rozszerzenie walk partyzanckich. W październiku 1958 roku oddziały partyzanckie dowodzone przez Ernesto Che → Gueverę, Kamilo Cienfuegosa i Jamie Vegę rozpoczęły walkę w kolejnych dwóch prowincjach: Las Villas i Camaguey.

Siły rządowe już nie były w stanie walczyć z ogromną partyzantką do której masowo wstępowali chłopi zwabieni reformą rolną. W wyniku sojuszu "Ruchu 26 lipca" z innymi organizacjami opozycyjnymi w lipcu 1958 r. powstały "Oddziały Cywilnego Zjednoczonego Frontu Walki Rewolucyjnej"

Ostateczna ofensywa nastąpiła w końcu grudnia 1958. Po trwającym tydzień szturmie, oddziały rebelianckie zdobyły 1 stycznia 1959 roku Santiago de Cuba. Tego samego dnia skapitulowały koszary im. Leoncia Vidal, ostatni punkt oporu sił batistowskich w mieście Santa Clara – stolicy prowincji Las Villas. Opór stawiany przez wojsko i policję załamał się ostatecznie na wiadomość o ucieczce Batisty, który w noc sylwestrową odleciał do Dominikany. 2 stycznia 1959 roku rebelianci pod dowództwem Che Guevery wkroczyli do Hawany. Woja domowa pochłonęła około 30 tysięcy ofiar. Z początkiem następnego roku (8 stycznia 1959) oddziały Castro wkroczyły do Hawany.

Premierem został początkowo opozycyjny demokrata gen. Jose Miro Cardona, pozbawiony jednak tego stanowiska w połowie lutego przez autentycznie popieranego przez ludność przywódcę partyzanckiego El Comandante - Fidela Castro.