Ryszard Bąk
Z Wikipedii
Ryszard Bąk (ur. 1889, zm. 1965) – bojownik o polskość Śląska, kupiec.
Urodził się 8 marca 1889 w Wyrach, w rodzinie rzemieślniczej jako syn Aleksandra i Wiktorii z domu Żur. W 1909 r. ukończył w Katowicach Państwową Szkołę Budownictwa. Był jednym z założycieli Polskiej Organizacji Wojskowej G. Śl., której został komendantem w Mikołowie (po dekonspiracji komendanta E. Kleinerta). W 1919 r. objął funkcję naczelnika reaktywowanego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". Dowodził 180-osobowym oddziałem, który miał za zadanie w I powstaniu śląskim opanować Mikołów. Podzielił go na trzy oddziały, które zaatakowały Grenzschutz. Jednak po dwóch godzinach walki nie udało się wyprzeć Niemców z Mikołowa. W 1920 r. objął kierownictwo nad Polskim Komitetem Plebiscytowym. W III powstaniu śląskim był adiutantem dowódcy podgrupy "Linke" podległej Janowi Wyglendzie – szefowi sztabu grupy północnej wojsk powstańczych. W 1922 r. awansowany do stopnia podporucznika w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty.
W okresie międzywojennym prowadził hurtownię tytoniu w Mikołowie. Został prezesem Towarzystwa Śpiewu "Harmonia" oraz aktywnym członkiem Bractwa Kurkowego. W latach 1935-1938 wraz z żoną Józefą nabył 120 ha ziemi w Gorzanowicach pod Inowrocławiem. Prowadził równocześnie sklep delikatesowy w Rynku w Mikołowie.
W 1939 r. zorganizował kompanię specjalną, do której zgłosiło się 180 ochotników. Kompania brała udział w najbardziej krwawych bitwach na ziemi śląskiej w Gostyni i Sośniej Górze. W latach 1939-1945 Niemcy ścigali go listem gończym. Ukrywał się jako zarządca majątku pod Koninem pod nazwiskiem Bonk.
Po wojnie założył firmę budowlaną i wyremontował Mikołowski Dom Kultury oraz kościół ewangelicki. Prowadził też sklep galanteryjny w Mikołowie. Zmarł 4 grudnia 1965. Pochowany został na cmentarzu w Mikołowie. 26 września 1967 został pośmiertnie odznaczony Orderem Virtuti Militari.
