Sonety krymskie
Z Wikipedii
Sonety Krymskie - cykl 18 sonetów stanowiących opis podróży Adama Mickiewicza na Krym, opublikowany w 1826 razem z cyklem wierszy miłosnych (tzw. sonety odesskie) jako Sonety.
Cykl ten jest również wyrazem zainteresowań Mickiewicza Wschodem. Zainteresowania te były bardzo popularne wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego, wielu studiowało orientalistykę w Petersburgu. Poeta, przymusowo przebywający w Rosji, opuścił Odessę i wybrał się na wycieczkę, która okazała się wyprawą do innego świata, pierwszym wtajemniczeniem twórcy właśnie w Orient.
Sonety krymskie są mistrzowskim opisem orientalnej przyrody i kultury Wschodu oraz ukazują rozpacz poety - pielgrzyma, wygnańca stęsknionego za ojczyzną, z której wygnała go przemoc wroga. Podmiot liryczny wypowiada się zazwyczaj w pierwszej osobie liczby pojedynczej, innym razem przeżycia podróżnika przedstawia bezstronny narrator. Spotyka on mieszkańca Krymu - księcia arabskiego Mirzę, który uosabia muzułmańską religię, kulturę, a także mowę tatarską i turecką.
[edytuj] Podmiot liryczny
W Sonetach czytelnika uderza różnorodność postaci podmiotu lirycznego. Jest on:
- wygnańcem - tajemniczym, tęskniącym za Litwą, nasłuchującym choćby najcichszego głosu z domu; ma poczucie osamotnienia i zagubienia w nieskończenie wielkich przestworzach, izolacji od innych ludzi, cierpi z powodu niespełnionej miłości, przepełniony jest goryczą i cierpieniem; pamięć jest dla niego nośnikiem nieszczęścia, przekleństwa
- podróżnikiem - próbuje zagłuszyć ból zbieraniem nowych doświadczeń, stąd intensywność doznań, zachwyt i podziw dla wspaniałości natury (stepu, morza, gór); zajmuje postawę turysty zwiedzającego egzotyczne kraje; postrzega naturę jako żywioł, który pochłania dzieła ludzkie i niszczy ślady obcego sobie porządku-cywilizacji; pamięć jest tylko ocaleniem przed śmiercią kultury
- pielgrzymem - dla którego cierpienie, przemijanie i śmierć są źródłem pytań o metafizyczny porządek świata; poszukuje odpowiedzi na nie w kontakcie z dziką przyrodą Krymu - postrzega ją jako znak nieskończoności; Mirza - człowiek Wschodu, żyjący w stałym kontakcie z naturą, jest jego przewodnikiem wskazującym drogę ku zrozumieniu istoty natury, a natura tłumaczy mowę Boga na język widzialny. Stąd podróż wśród stepów, gór, przepaści jest pielgrzymką do miejsc świętych, w których prze "szczeliny świata" można ujrzeć jego drugą, niewidzialną zazwyczaj stronę; eksponowanie ruchu w górę; radość i groza; niemożność wyrażenia swoich doświadczeń
- poetą - poszukuje nowych środków wyrazu; poezja staje się dla niego sposobem opanowania chaosu przeżyć emocjonalnych, swoistą autoterapią i nośniekiem indywidulanej pamięci.
Sonety
- Stepy Akermańskie
- Cisza morska
- Żegluga
- Burza
- Widok ze stepów Kozłowa
- Bakczysaraj
- Bakczysaraj w nocy
- Grób Potockiej
- Mogiły Haremu
- Bajdary
- Ałuszta w dzień
- Ałuszta w nocy
- Czatyrdah
- Pielgrzym
- Droga nad przepaścią w Czufut-Kale
- Góra Kikineis
- Ruiny zamku w Bałakławie
- Ajudah