Sufrażystka

Z Wikipedii

Sufrażystka (łac. suffragium = głos wyborczy) – określenie zwolenniczki lub działaczki ruchu sufrażystek w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza przed I wojną światową. W szczególności nazywano tak członkinie założonej w roku 1903 w Stanach Zjednoczonych organizacji WSPU. Celem ruchu sufrażystek było przyznanie pełnych lub częściowych praw wyborczych kobietom.

Określenie sufrażystka miało łączyć się z aktami nieposłuszeństwa obywatelskiego, protestu, poświęcenia, a czasem przemocy. Typowe działania do jakich uciekały się sufrażystki to przykuwanie się łańcuchami do ogrodzeń, podpalenia skrzynek pocztowych czy wybijanie szyb w oknach wystawowych.

Jedną z bohaterek ruchu była Emily Davison, która zmarła w wyniku obrażeń jakich doznała rzucając się pod kopyta konia, na którym jechał w wyścigu Derby król Jerzy V w roku 1913. Po wydarzeniu tym wiele aktywistek ruchu zostało aresztowanych i następnie uwięzionych, a gdy w ramach protestu podjęły strajk głodowy, poddano je przymusowemu odżywianiu.

Wynikiem tej akcji było wprowadzenie w Wielkiej Brytanii prawa, które zezwalało na czasowe zwolnienie więźnia ze względu na stan zdrowia – policja mogła jednak w każdej chwili doprowadzić go do więzienia dla odbycia reszty wyroku, gdy tylko uznała, że stan zdrowia czasowo zwolnionego więźnia uległ poprawie. Było to tak zwane prawo "kotka i myszki" (Cat and Mouse Act), a jego celem było przeciwdziałanie akcjom strajków głodowych prowadzonych przez sufrażystki, co zdobywało im sympatię społeczną.

Mimo represji, walka sufrażystek o prawa kobiet trwała nadal po obu stronach Atlantyku. Tuż po I wojnie światowej kobiety amerykańskie pod kierunkiem Alice Paul i Lucy Burns przeprowadziły szereg protestów przeciw administracji prezydenta Wilsona porównując swoje położenie do ciężkiego losu obywateli pokonanych Niemiec.

Brak rąk do pracy w fabrykach, jaki wystąpił podczas I wojny światowej, doprowadził do tego, że zamiast mężczyzn przy maszynach musiały stanąć kobiety. Zmieniło to społeczny punkt widzenia na możliwości kobiet. W Wielkiej Brytanii ruch na rzecz przyznania kobietom prawa do głosowania przybierał stopniowo na sile w ciągu całej wojny i w roku 1918 brytyjski parlament przyznał prawo głosu kobietom w wieku od 30 lat, które prowadziły gospodarstwo domowe; żonom mężczyzn, którzy prowadzili gospodarstwo; właścicielkom dóbr, które przynosiły roczny dochód w wysokości co najmniej 5 funtów; absolwentkom brytyjskich wyższych uczelni. W Stanach Zjednoczonych prawo głosu zagwarantowała kobietom dopiero 19 poprawka do Konstytucji wprowadzona w roku 1920. W Wielkiej Brytanii prawa kobiet do głosu zostały zrównane z prawami mężczyzn dopiero w roku 1928.

Trudno dokonać jednoznacznej oceny ruchu sufrażystek. "Konstytucjonalistki", które prowadziły walkę na drodze prawnej, były ruchem o znacznie większym zasięgu społecznym i stopniowo zdobywały coraz większe poparcie społeczne dla swoich żądań. Pytanie, czy taktyka "radykałek" przyspieszyła, czy opóźniła sukces ruchu pozostaje bez odpowiedzi, choć niektórzy uważają, że w konserwatywnych społeczeństwach radykalizm źle przysłużył się sprawie. Faktem jest jednak, że miano sufrażystek kojarzy się dziś z tymi kobietami, które uciekały się do akcji bezpośrednich, podczas gdy działalność mas cichych zwolenniczek ruchu poszła w zapomnienie.