Tančik vz.33

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Tančik vz.33
Dane podstawowe
Państwo	Czechosłowacja
Producent	ČKD
Trakcja	gąsienicowa
Typ	tankietka
Załoga	2
Historia
Prototyp	1931
Lata produkcji	1933–1934
Wyprodukowano	70 egzemplarzy + 4 prototypy
Dane techniczne
Silnik	Praga AH
Moc	31 KM (23,6 kW)
Nacisk jedn.	0,41 kg/cm²
Wymiary
Długość maksymalna	2,7 m
Szerokość	1,75 m
Wysokość maksymalna	1,45 m
Masa
Masa bojowa	2 300 kg
Pojemność zbiorników paliwa	50 litrów
Opancerzenie
Grubość pancerza	4-12 mm
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	35 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Brody bez przygotowania	40 cm
Rowy	120 cm
Ściany pionowe	50 cm
Stoki o nachyleniu do	45° %
Zasięg	100 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Strzeleckie	2 x karabin maszynowy ZB vz. 26 kal. 7,92 mm
Użytkownicy
Czechosłowacja, Słowacja, Persja

Tančik vz.33 - czechosłowacka tankietka z okresu przed II wojną światową, powstała z rozwinięcia brytyjskiej Carden Loyd Mk VI. Łącznie powstały 74 egzemplarze tego czołgu.

[edytuj] Historia

Pod koniec lat 20. armia czechosłowacka postanowiła wprowadzić na swe uzbrojenie tankietki i w marcu 1930 Czechosłowacja zakupiła 3 egzemplarze najbardziej popularnej na świecie brytyjskiej tankietki Vickers Carden Loyd Mark VI oraz licencję na jej produkcję, przekazaną firmie ČKD. Jeszcze w tym samym roku ČKD wyprodukowała 4 licencyjne prototypowe tankietki Praga-Carden-Loyd, nie różniące się od brytyjskich (jedna z nich pozostała w fabryce). Były one uzbrojone, podobnie jak Carden-Loydy, w ciężki karabin maszynowy vz. 24. Testy pod koniec roku jednak wykazały wady oryginalnej konstrukcji, m.in. utrudnioną komunikację między członkami załogi (mieli oni indywidualne osłony pancerne nad głowami), za słaby silnik, niewielkie pole ostrzału i widzenia. W konsekwencji, ČKD w 1931 przebudowało jeden z prototypów, który stał się prototypem nowej tankietki o oznaczeniu fabrycznym ČKD (Praga) P-I.

Zastosowano w nim całkowicie zamknięty powiększony przedział bojowy, z wizjerami w ścianach osłoniętymi szkłem pancernym i pogrubionym nieco pancerzem. Zainstalowano mocniejszy silnik Praga AH. Zmianie uległ też kadłub z tyłu, gdzie zastosowano pancerną żaluzję osłaniającą chłodnicę oraz zlikwidowano charakterystyczne dla Mk VI pojemniki z tyłu nad gąsienicami, przez co sylwetka stała się bardziej zwarta. Jako uzbrojenie główne zastosowano zajmujący mniej miejsca ręczny karabin maszynowy ZB vz. 26 w opancerzonym jarzmie, a ponadto dodano pomocniczy drugi km tego typu obsługiwany przez kierowcę. Zamieniono przy tym miejscami członków załogi - nowa tankietka miała miejsce kierowcy po prawej stronie, a strzelca po lewej. Podobnie przebudowano dwa dalsze prototypy.

W kwietniu 1933, mimo wątpliwości armii, Ministerstwo Obrony zamówiło serię 70 tankietek P-1, które otrzymały oficjalne oznaczenie Tančik vz.33 (tankietka wzór 33; zdrobnienie od "tank" - czołg), w skrócie Tč. vz.33. Praga P-I zwyciężyła nad oryginalną czeską konstrukcją Škoda MU-4. W 1934 zbudowano i dostarczono armii wszystkie 70 pojazdów. Pomimo, że były lepsze od Carden-Loydów, miały one nadal pewne wady i z powodu ich małej przydatności bojowej były używane głównie do szkolenia w trzech pułkach pancernych (PÚV).

W sierpniu 1938 trzy trzypojazdowe plutony tych wozów, przydzielone do dywizji piechoty, uczestniczyły w starciach z niemieckimi dywersantami Freikorpsu. Tančiki miały okazję wykazać swoją przydatność bojową 5 października 1938 roku gdy pod Felednicami uzbrojona w nie kompania rozpoznawcza uczestniczyła w obronie miasta przed wojskami węgierskimi, otoczyła je i wzięła do niewoli 200 Węgrów. Po aneksji Czech, 30 sztuk czołgów trafiło na uzbrojenie sprzymierzonej z Niemcami Słowacji gdzie służyły do celów szkolnych oraz przeciwpartyzanckich, kilka uczestniczyło w Słowackim Powstaniu Narodowym w 1944 roku. Jeden z prototypów wysłano w 1935 jako prezent do szacha Persji, który zachwycony jego wykonaniem podpisał następnie kontrakt na dostawę czołgów CKD TNH i CKD AH-IV.

[edytuj] Konstrukcja

Nowy czołg otrzymał 4-cylindrowy silnik rzędowy benzynowy Praga AH o pojemności 1950 cm³ i mocy 31 KM, który pozwalał mu na rozwijanie prędkości do 35 km/h. Mechanizmy przeniesienia napędu, w tym skrzynia biegów (4 przełożenia do przodu, 1 do tyłu) i hamulce zostały przejęte z ciężarówki Praga AN. Stalowe gąsienice miały szerokość 170 mm, długość oporowa wynosiła 1300 mm.

Pancerz nitowany do szkieletu nie chronił przed bronią przeciwpancerną, a jedynie w części przed bronią strzelecką. Przedni pancerz tankietki miał grubość 12 mm, boczny i tylny 8 mm, góra - 6 mm i dno - 4 mm.

Uzbrojenie stanowiły dwa czeskie karabiny ZB vz. 26 kal. 7,92 mm z zapasem amunicji 2600 szt. Jeden był obsługiwany przez strzelca i mieścił się w jarzmie po lewej stronie pojazdu, zapewniającym kąt ostrzału 60°, zaś drugi służył jako karabin kursowy i był obsługiwany przez kierowcę (nie okazał się jednak praktyczny podczas jazdy).

[edytuj] Źródła

Charles K. Kliment, Vladimir Francev: Czechoslovak armored fighting vehicles 1918-1948, ISBN 0-7643-0141-1

Czołgi	Czołgi eksportowe	Samochody pancerne
Czechosłowackie pojazdy wojskowe z okresu międzywojennego
Tančik vz.33 \| LT vz. 34 \| LT vz. 35 \| LT vz. 38	CKD AH-IV \| Skoda S-I-d \| Skoda S-II-c	OA vz.27 \| OA vz.30
Ciągniki artyleryjskie	Samochody osobowe i Motocykle
CKD Praga III \| CKD Praga IV	Tatra T57 \| Praha
Pojazdy prototypowe i doświadczalne
Skoda PA-I \| KH-70 \| Skoda S-I-d \| F-IV-H \| Skoda MU-4