Wąsosz (powiat górowski)
Z Wikipedii
Współrzędne: 51°33' N 016°42' E
| Wąsosz | |||
|
|||
| Województwo | dolnośląskie | ||
| Powiat | górowski | ||
| Gmina - rodzaj |
Wąsosz miejsko-wiejska |
||
| Prawa miejskie | 1290 do 1945, odzysk. w 1984 | ||
| Powierzchnia | 3,33 km² | ||
| Położenie | 51° 33' N 16° 42' E |
||
| Wysokość | 80-100 m n.p.m. | ||
| Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
2814 845 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
65 | ||
| Kod pocztowy | 56-210 | ||
| Tablice rejestracyjne | DGR | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Wąsosz
|
|||
| TERC10 (TERYT) |
5020204044 | ||
| Miasta partnerskie | Meerlo-Wanssum (Holandia) | ||
|
Urząd miejski3
ul. Plac Wolności 1756-210 Wąsosz tel. (065) 543 78 50, 543 78 80; faks (065) 543 77 08 (e-mail) |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Wąsosz (do 1945 niem. Herrnstadt-miasto pańskie) to miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie górowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wąsosz, w dorzeczu Orli i Baryczy. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. leszczyńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2814 mieszkańców, gmina zaś miała 7433 mieszkańców.
Ośrodek usługowy; drobny przemysł metalowy, drzewny i spożywczy, produkcja powozów konnych.
Spis treści |
[edytuj] Czasy prehistoryczne
Najstarsze stwierdzone ślady obecności człowieka pochodzą na terenie Wąsosza i okolic (Pobiel, Gola Wąsoska) z okresu mezolitu, Są to pozostałości obozowisk wędrownych grup zbieracko-łowiecko-rybackich, które zapuszczały się w te bogato zalesione, głównie liściaste wówczas lasy, z pełnymi ryb rzekami w poszukiwaniu pożywienia. Więcej znalezisk o podobnym charakterze pochodzi z epoki neolitu, która rozpoczyna się od połowy VI tysiąclecia. Stałe osadnictwo pojawiło się w środkowym okresie epoki brązu, w drugiej połowie I tysiąclecia, w szczytowym momencie rozwoju kultury łużyckiej. Ówcześni mieszkańcy tych okolic prowadzili zarówno uprawę ziemi (zboża, warzywa), chów zwierząt oraz w dalszym ciągu zbieractwo i łowiectwo. Około J 000 r. przed naszą erą nastąpiło wyraźne wyludnienie tych okolic. Kryzys ten został przełamany dopiero w okresie rozkwitu kultury przeworskiej, tj. III i II w. p.n.e. Coraz większą rolę odgrywać zaczęło rolnictwo, dzięki opanowaniu wytopu żelaza udoskonalały się narzędzia i broń, ozdoby. Widoczne były wpływy Celtów zajmujących południowe Niemcy, Czechy i Śląsk. W I w. n.e. zaczęły się czasy wpływów rzymskich i intensywny rozwój kowalstwa, hutnictwa oraz wzrost znaczenia upraw zbożowych przy użyciu sprzężaju. Zaznaczyło się także wyraźne powiększenie powierzchni upraw kosztem lasów. V wiek naszej ery przyniósł kolejne wyludnienie w wyniku Wędrówki Ludów, która doprowadziła do zniknięcia starych układów społeczno-gospodarczych. W to miejsce pojawiła się gospodarka przemienno-ugorowa, ze zwiększoną uprawą pól i szeroko zakrojoną hodowlą. Przybyłe plemiona słowiańskie budowały swe struktury w oparciu o zamieszkiwane przez siebie grody, z których w okolicy Wąsosza wymienić można Sądowel i Czeladź Wielką. Nie jest dość jasne pochodzenie osadnictwa w dorzeczu Baryczy pomiędzy VI a X w. n.e. Wysuwana jest hipoteza, iż w Kotlinie Milickicj i Żmigrodzkiej mieszkały w owym czasie dwa niewielkie, bezimienne plemiona, bądź iż mieszkańcy tych okolic to Dziadoszanie i Ślężanie, a centra ich zasiedlenia leżały odpowiednio w rejonie Głogowa i na południe od Wzgórz Trzebnickich. Łącznie na terenie Wąsosza odnotowano od lat 30. XX w. ponad 100 znalezisk archeologicznych, od śladów epoki kamiennej po wczesne średniowiecze.
[edytuj] Historia
Wąsosz położony jest nad rzeką Barycz przy odgałęzieniu od dawnego szlaku handlowego z Góry. Jego nazwa pochodzi od staropolskiego wyrazu "wąsosze", oznaczającego miejsce, gdzie coś się schodzi, zbiega, łączy. W tym wypadku chodzi o dwie rzeki: Barycz i Orlę. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1290 roku od księcia Henryka III Głogowskiego. Lokowane było na prawie magdeburskim i rozwijało się jako osada targowa, przejmując pierwszeństwo po podupadającej w XIII wieku kasztelani w Sądowlu. Podległość miasta zmieniła się na przestrzeni lat, przechodząc kolejno pod panowanie księstwa śląskiego, księstwa głogowskiego (do 1437 roku), Czech (do 1526 roku), księstwa legnicko-brzeskiego (do 1675 roku), ponownie Czech (do 1742 roku), Prus. W roku 1759, podczas wojen śląskich drewniana zabudowa miasta została spalona. Kolejne, liczne klęski żywiołowe, epidemie, hamowały rozwój Wąsosza, a sprzyjały przejęciu prymatu przez rozwijającą się Górę. W końcu XIX wieku uruchomiono linię kolejową, co jednak nie wpłynęło znacząco na rozwój miasta. Liczba ludności przed drugą wojną światową rosła od 400 mieszkańców w 1557 roku, stopniowo do 2 530 mieszkańców w 1933 roku. Podczas II wojny światowej miasto straciło znaczną część zabudowy i przez wiele lat, bez praw miejskich, pełniło rolę lokalnego ośrodka usługowego. Ponownie prawa miejskie uzyskał Wąsosz w 1984 roku. Średniowieczne miasto założone zostało w widłach Orli i Baryczy, które z trzech stron broniło dostępu do miasta. Od strony wschodniej, otwartej, usytuowany został zamek otoczony fosą. Centralną część miasta stanowił prostokątny rynek przecięty z północnego wschodu na południowy-zachód, główną osią komunikacyjną. Brak murów obronnych sprawił, że zabudowa nie ma charakteru zwartego i wokół rynku występowały tereny słabiej zainwestowane. Na początku XIX wieku, Wąsosz, tak jak większość miast rozwija się bardziej intensywnie, a zabudowa rozprzestrzenia się w kierunku północno-wschodnim, przekraczając rzekę Orlę. Po uruchomieniu linii kolejowej, zabudowa rozwija się również wzdłuż głównego szlaku komunikacyjnego, w kierunku dworca kolejowego. Prawa miejskie od 1290, miasto należało do Niemiec. Po II wojnie światowej w 1945, Wąsosz utracił prawa miejskie i znalazł się w granicach Polski. W latach 1960 - 1973 posiadał status osiedla. Ponownie Wąsosz odzyskał prawa miejskie dopiero od 1984 r.
[edytuj] Zabytki
- Zabudowa z XIX wieku (m.in. kamienice w rynku);
- Późnogotycki kościół p.w. św. Józefa Oblubieńca NMP z XVI wieku;
- Kościół pomocniczy p.w. Niepokalanego Serca NMP.
- Zamek
[edytuj] Turystyka
Na terenie gminy występują kompleksy łąk z naturalną roślinnością, wśród której szczególnie cenne są rzadko występujące gatunki roślin. Łąki te zlokalizowane są wzdłuż drogi Wińsko-Wąsosz, między Wrzącą Wielką i Wrzącą Śląską, okolice miejscowości Ługi a także w Goli Wąsoskiej.
Rozległe obszary podmokłe z dużymi kompleksami leśnymi są miejscem wymarzonym dla ptactwa. Zróżnicowana rzeźba terenu o walorach widokowych, duże i urozmaicone kompleksy leśne, powierzchnie wodne są powodem zaliczania terenu gminy do Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Baryczy. Kompleksy leśne obfitujące także w jagody i grzyby są często miejscem wycieczek młodzieży oraz osób ceniących sobie ciszę i piękno natury. Do cennych i zasługujących na uwagę atrakcji turystycznych gminy zaliczane są parki zlokalizowane wśród zabudowy w następujących miejscowościach : park zamkowy w Wąsoszu, parki dworskie w Cieszkowicach, Czeladzi Wielkiej, Wiklinie, Wrzący Wielkiej, Lechitowie oraz park pałacowy w Górce Wąsoskiej. Swoje ważne miejsce w krajobrazie gminnym posiadają aleje o charakterze zabytkowym : w Wąsoszu aleja na ulicy Kolejowej z lipami, klonami i jesionami, w Bełczu Małym droga z folwarku do drogi głównej z Wąsosza składająca się z robinii, pseudoakacji, droga od Czeladzi Wielkiej do Baranawic ze 130 letnimi robiniami z dodatkiem topoli.
[edytuj] Kajaki
Latem roku 2006 uruchomiono spływ kajakowy nurtem rzeki Barycz. Początkiem spływu i główną bazą jest Wąsosz, wypożyczania kajaków i pomost znajduje się przy amfiteatrze. Trasa spływu Wąsosz - Sądowel - Wąsosz to ok. 14.5 km. Czas przepływu całej długości to ok. 4-5 godzin. Na trasie spływu znajdują się 3 stanice kajakowe - drewniane pomosty do cumowania kajaków. Pierwsza stanica - Ujście Orli do Baryczy, druga stanica - obręb wsi Bełcz Mały, trzecia stanica - Sądowel. W obrębie każdej stanicy jest miejsce biwakowe, co umożliwia przerwanie spływu albo odpoczynek. O atrakcyjności spływu nurtem rzeki Barycz świadczą:
- przepiękne krajobrazy
- niezwykłe zabytki architektury będące śladem minionych wieków
- intrygujące, zapomniane przez wszystkich konstrukcje i pomniki będące pamiątką po I Wojnie Światowej
- fantastyczne okazy flory i fauny, niesamowite pomniki przyrody, w tym platan w Lechitowie - jedno z największych drzew województwa
[edytuj] Oświata
W gminie Wąsosz istnieje:
- Publiczna Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego
- Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnoborsku
- Publiczna Szkoła Podstawowa w Pobielu
- Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Kownackiej w Płoskach
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka w Wąsoszu
- Publiczne Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza
- Przedszkole Samorządowe im. Marii Konopnickiej
[edytuj] Transport
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 36 Lubin - Ostrów Wielkopolski i linia kolejowa Rawicz - Ścinawa (nieczynna). Z miasta kursują autobusy PKS do Wrocławia, Góry oraz Rawicza. Przez Rawicz przechodzi popularna trasa kolejowa. Z Rawicza można dostać się m. in. do Ełku, Szczecina, Krakowa, Rzeszowa, Przymyśla, Katowic.
[edytuj] Znani mieszkańcy
- Mieczysław Hryniewicz (aktor)
- Zbigniew Waleryś (aktor)
[edytuj] Gmina partnerska
W grudniu 1992 nasza gmina nawiązała współpracę z niderlandzką (holenderską) gminą Meerlo-Wanssum. Wtedy to przyjechała z pierwszą wizytą delegacja z Królestwa Niderlandów, rozpoczynając tym samym długą i owocną przyjaźń. Szczegóły owej współpracy można poznać przeglądając stronę Stowarzyszenia Przyjaciół Meerlo-Wanssum - Wąsosz. Strona niestety w angielskiej wersji językowej. W dniu dzisiejszym realizowanych jest 15 projektów, które wygrały konkurs ogłoszony przez Stowarzyszenie Przyjaciół Meerlo-Wassum - Wąsosz oraz holenderską Fundację KNHM. Każdy projekt otrzymał dofinansowanie w wysokości 1000 euro. Są to bardzo różne przedsięwzięcia realizowane przez mieszkańców gminy Wąsosz. Konkurs ten ujawnił ogromny potencjał drzemiący w ludności, chęci zmiany na lepsze swojego otoczenia.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
- Miejski Klub Sportowy "ORLA" Wąsosz
- Publiczne Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Wąsoszu
- Oficjalny serwis internetowy gminy Wąsosz
- Gminny portal internetowy i forum
- Partnerstwo gmin Wąsosz i Meerlo-Wanssum
