Wynalazki i konstrukcje Leonarda da Vinci
Z Wikipedii
Leonardo da Vinci na prawie sześciu tysiącach stron notatek wykonał znacznie więcej projektów technicznych, aniżeli prac artystycznych, co wskazuje na to, iż inżynieria była niezmiernie ważną dziedziną jego zainteresowań.
Spis treści |
[edytuj] Praca
Jest rzeczą niewiadomą, ile planów wynalazków udało mu się zrealizować, ponieważ niewiele z jego twórczości przetrwało do naszych czasów. Część wynalazków prawdopodobnie została wykonana w formie modeli, którymi za jego życia nikt się nie interesował. Repliki tych modeli można obejrzeć w muzeum w zamku Clos Lucé, koło Amboise, we Francji.[1] Dawniej uważano, że Leonardo ze względu na wynalazki jest pojedynczym wybitnym przypadkiem. Jednak pozostawał on w nurcie tradycji, zgodnie z którą tworzyli inni inżynierowie-artyści renesansu, np.: jeden z wybitnych inżynierów tamtego okresu, Francesco di Giorgio Martini był malarzem, architektem, inżynierem budowli wodnych i wynalazcą. Leonardo z pasją studiował jego rozprawy. Już w młodym wieku, gdy mieszkał we Florencji, interesowała go sztuka inżynierska. Wykonywał szkice dźwigów i urządzeń do podnoszenia, których konstruktorem był Filippo Brunelleshi, by zrealizować projekt budowy kopuły katedry we Florencji. W latach 80. XV w. poświęcał najwięcej czasu problemom technicznym, zainspirowany oczekiwaniami swoich zleceniodawców. Pierwszymi wynalazkami z tego okresu były machiny wojenne, przy których projektowaniu korzystał ze starożytnych opisów. Trudno określić na ile możliwe było zrealizowanie jego projektów urządzeń na ówczesnym poziomie techniki. Szkice konstrukcyjne były sporządzone tak dokładnie, że bez problemów możne je dziś odtworzyć w postaci modeli. Wynalazca szukal rozwiązań, które ułatwiły codzienne życie. Szczególnie fascynowała Leonarda hydraulika. W okolicach Mediolanu, gdzie były liczne kanały, woda była niezwykle istotna. Znajdowała zastosowanie w młynach wodnych i urządzeniach nawadniających.
Wraz ze wzrostem wiadomości o technice Leonardo zaczął marzyć o lataniu. Pierwsze szkice aparatów latających pochodzą już z wczesnego okresu we Florencji. Później kontynuował tworzenie projektów w Mediolanie. Im głębsza była jego wiedza o prawach fizyki, rządzących ciężarem ciała, siłą i ruchem, tym bliższe zdawało się rozwiązanie. Leonardo czerpał pomysły z obserwacji przyrody. Sądził, że ptak funkcjonuje zgodnie z zasadami matematyki, a takim układzie człowiek też jest zdolny do skonstruowania takie maszyny. W celu sprawdzenia skuteczności działania swoich pomysłów wykonywał modele z papieru i wosku. Nie ma pewności co do tego, czy Leonardo osobiście wykonywał próby lotów. Niektórzy kronikarze twierdzili, że ktoryś z uczniów wynalazcy wykonał lot próbny ze śmiertelnym skutkiem, skacząc ze szczytu Monte Ceceri (wzgórza w pobliżu Florencji) Ostatecznie wynalazca porzucił ekperymenty lotnicze, gdyż wszystkiego jego wysiłki kończyły się niepowodzeniem.
Leonardo dążył do zrozumienia działania maszyny przez jej części składowe. Zgłębiał funkcjonowanie m.in.: koła zębatego, śruby, sprężyny, wielokrążka. Ułatwić sobie konstruowanie badał sposób działania siły i ciężaru, zachowanie się prądu wody, pracę dźwigni.
[edytuj] Przykłady
- aparat do czerpania wód podziemnych - Leonardo, przebywając we Francji, był zaprzątnięty myślą o skanalizowaniu błotnistych terenów koło Romorantin i wpadł na pomysł tego projektu. Urządzenie pompowało wodę za pomocą śruby obracającej się wewnątrz cylindra.
- aparat do nurkowania
- automobil - napędzany mechanizmem zegarowym.
- wielolufowa broń palna
- czołg - zaprojektowany w 1484 r. w formie opancerzonego wozu bojowego z przekładnią, który miotał małymi kamieniami.
- rozsuwana drabina
- dzwon do nurkowania
- dźwignia zmiany biegów w przekładni
- higrometr - miał służyć do pomiaru wilgotności powietrza.
- "francuski" klucz nastawny
- karabin maszynowy
- udoskonalona i samopowtarzalna katapulta
- automatyczne krosno tkackie
- kusza na podwoziu kołowym - mógł ją obsługiwać tylko jeden człowiek.
- łożysko kulkowe
- łódź napędzana kołem łopatkowym
- łódź podwodna
- machiny latające:
- lotnia - projekt powstał w latach 1478-80. Skrzydła były rozpięte na siatkowym szkielecie. Ogon był rozpostarty wachlarzowo jak u ptaka. Leonardo przedstawił także mechanizm poruszający skrzydłami za pomocą uchwytu, którym operuje pilot. Rysunek projektu został niedawno zrealizowany przez brytyjskie towarzystwo sportów lotniczych. Próba lotu została pomyślnie przeprowadzona przez światową mistrzynię lotniarstwa, Judy Leden.
- spadochron - lotnik miał się go trzymać za pomocą rąk. Projekt został pomyślnie przetestowany 26 czerwca 2000 r. przez brytyjskiego skoczka spadochronowego, Adriana Nicholasa. Nicholas zgodnie z wskazówkami wynalazcy przypiął 187-funtowy spadochron w kształcie piramidy, wykonany z sosnowego drewna. Jednakże zamiast bawełnianego użył lnianego płótna. Ważąca 90 kg czasza była 40 razy większa od obecnie używanych. Skoczył z pokładu balonu z wysokości 10 000 stóp w Parku Narodowym Krugera w Południowej Afryce. Opadał łagodnie i na wysokości 2 000 stóp otworzył nowoczesny spadochron, by wylądować.
- szybowiec - posiadał poziomy żagiel. Możliwe, iż Leonardo były w stanie zbudować szybowiec w formie nowoczesnej lotni, gdyby w miejsce drewna, tkaniny i skóry zastosował dzisiejsze lekkie materiały konstrukcyjne.
- aparat wyposażony w ruchome skrzydła: Pilot miał wprowadzać skrzydła w ruch przy użyciu rąk i nóg za pomocą systemu złożonego z krążków i lin.
- śmigłowiec - przy tym pomyśle stwierdził, że jeśli machina zostanie wykonana w kształcie śruby i nada się jej szybkie obroty, śruba zacznie działać w powietrzu niczym skrzydła i unosić się na duże wysokości. Jednakże pojawiły się utrudnienia. By utrzymać w powietrzu ciężar maszyny i lotnika niezbędnym stało się wprowadzenie ogromnych rozpiętości.* maszyna do obróbki materiałów tekstylnych
- młyn
- maszyna do ucierania farb - Leonardo używał często do produkcji farb minerałów, które wymagały zmielenia. Początkowo robili to jego uczniowie przy użycia tłuczka w moździerzu. Później Leonardo wpadł na pomysł zmechanizowania. Wzorem maszyny była tłoczkarka oliwy. Mechanizm był napędzany siłą konia.
- most pontonowy
- nożyce
- pilśniarka
- płetwy
- podnośnik hydrauliczny
- przekładnia łańcuchowa
- rower - przypisuje się mu jego wymyślenie, ale ostatnio, udowodniono, że rysunek w jego notatkach został podrobiony.
- rurka do oddychania pod wodą - tzw. fajka
- rożen - miał funkcjonować poprzez energię czerpaną z ciepłego powietrza.
- samochód- był napędzany mechanizmem sprężynowym.
- soczewki kontaktowe
- spektrograf
- śluza kanałowa
- teleskop - Istnieje przypuszczenie, iż zrealizował ten projekt.
- urządzenie fotometryczne do pomiaru intensywności światła - podobne urządzenie 300 lat później wymyślił Benjamin Rumford.
- urządzenie, umożliwiające spuszczanie dużych obrazów do zapadni w podłodze
- winda napędzana kołem archimedesa
- wodomierz - miał służyć do pomiaru przepływu ilości wody w kanałach.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Przypisy
[edytuj] Bibliografia
- Buchholz E. L., Leonardo da Vinci, Życie i twórczość, Pracownia Wydawnicza "ElSet", 2005, ISBN 3-8331-1830-X
- Gelb M. J., Leonardo da Vinci odkodowany, tłum. J. Moderski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005, ISBN 83-7301-688-0
- Nicholl Ch., Leonardo da Vinci, Lot wyobraźni, Warszawa 2006, Wyd. W.A.B., ISBN 83-7414-220-0
