Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Lepontin - Wikipedia

Lepontin

Da Wikipedia.

Lepontin
Parlà an: Gaja Cisalpin-a
Estinsion d'ës parlé-sì: anviron al 400 aCG?
Famija lenghìstica: Indo-Europengh
 Séltich
  Séltich continental
     
Scritura: Alfabet ëd Lugan
Còdes dla lenga
ISO 639-1: gnun
ISO 639-2: da gionté
ISO/DIS 639-3:

 


Ël Lepontin a l'é na lenga séltica estinta, cola dij Lepontii, che as parlava ant le bande dla Galia Cisalpin-a antra ël 700 aGC e ël 400 aGC. Dle vire a lo diso ëdcò Séltich Cisalpin, e a l'é considerà un dialet dël parlé dla Galia e donca na lenga dla famija séltica continentala (Eska 1998).

Sta lenga as conòss mach për chèich gravura che a lé trovasse, e che a l'é scrivùa ant l'Alfabet ëd Lugan, visadì un-a dle sinch sòrt fondamentaj d'alfabet itàlich setentrionaj, derivà da 'nt ël alfabet dj'Etrusch.

Contnù

[modìfica] Andóa e quand

Le iscrission dont as parla a son staite trovà dzortut anviron a Lugan, contand ëdcò ël Lagh ëd Còm e ël Lagh Magior. Tècniche dë scritura parej ëd costa as dovravo ëdcò për la Lenga Rética e Venética, e l'alfabet rùnich dle Lenghe germàniche a l'é belfé che a sia 'cò chiel na branca derivà da sta famija-sì.

J'iscrission pì veje che a sio trovasse a resto datà prima dël V sécol aGC, cola ëd Castlèt Ticin a l'é dël VI sécol aGC e a peul esse che cola ëd Sest Calende a la sia fin-a dël sécol che a fa VII aGC (Prosdocimi, 1991). La popolassion dont a dovrìo esse rivane ste iscrission-sì al dì d'ancheuj a ven identificà con la Cultura ëd Golasëcca, che donca a ven a esse definìa sèltica (De Marinis, 1991). La data dl'estinsion d'ës parlé-sì as fissa mach da lòn për adess a l'é pa rivane gnun-a iscrission an lepontin faita dapress al V sécol aGC.

Distribussion lenghìstica n'Italia ant ël VI sécol aGC
Distribussion lenghìstica n'Italia ant ël VI sécol aGC

[modìfica] Ël dibat sientìfich

Ël Lepontin a l'é stait assimilà an prinsipi dal parlé dla Galia, con la migrassion dle tribù dij Sèlt da 'nt la Galia anvers a la riva nòrd dë , e peuj dal Latin, na vira che la Repùblica Roman-a ha l'ha pijait sota contròl la Galia Cisalpin-a anvers antrames a la fin ëd lë II e ël prinsipi dël I sécol aGC.

A l'é soèns discutusse se a l'abia ëd sust fé fassin-a ëd tute ste iscrission ant na lenga séltica sola, e vàire ëd cole artrovà (an particolar tute cole pì veje) as dis che a sio ant na lenga nen séltica, corelà al parlé dij Ligurin (Whatmough 1933, Pisani 1964). Ën vorend pensela parej, coma che a l'era ëd mòda anviron al 1970, ël Lepontin a sarìa sò nòm giust ëd na lenga nen séltica, nopà che la lenga séltica che a l'avrìa pijaje ël pòst a dovrìa disse Gàlich Cisalpin.

Dapress aj travaj ëd Lejeune (1971), a son trovasse squasi tùit d'acòrdi a dì che ël Lepontin a debia esse classificà coma lenga sèltica, con tut che a podèissa avej dle diferense, coma për ël parlé selt-ibérich, e che an tute le manere a resta pitòst bin distint da 'nt ël Gàlich Cisalpin. A l'é mach ant j'ùltim agn che a l'é avnùje fòra la tendensa a identifiché Lepontin e Gàlich Cisalpin coma la midema lenga.

[modìfica] Ël dovré dl'espression

Sta lenga-sì a l'é dita parej da 'nt ël nòm dla tribù dij Lepontii, gent che a stava an vàire bande dla Rhaetia (ant la Svìssera e ant l'Italia dël dì d'ancheuj), ansima a j'Alp, donca mach ant sëj confin dla Galia Cisalpin-a. E pura, franch tutun ël nòm a l'é dovrà da vàire studios ëd Selticìstica për parlé ëd tùit ij dialet sèltich dl'Italia antica. Sto dovré-sì a fa discute coj che a considero ancó mach sempe ij Lepontii coma un-a dle vàire tribù indìgene dj'Alp ëd l'època preroman-a, e donca motobin diferensià daj Gali che a l'han anvadù la pian-a dl'Italia setentrional mach an època stòrica.

[modìfica] Sorgiss

  • Eska, J. F. (1998). The linguistic position of Lepontic. In Proceedings of the twenty-fourth annual meeting of the Berkeley Linguistics Society vol. 2, Special session on Indo-European subgrouping and internal relations (February 14, 1998), ed. B. K. Bergin, M. C. Plauché, and A. C. Bailey, 2–11. Berkeley: Berkeley Linguistics Society.
  • Eska, J. F., and D. E. Evans. (1993). "Continental Celtic". In The Celtic Languages, ed. M. J. Ball, 26–63. Londra: Routledge. ISBN 0-415-01035-7.
  • Gambari, F. M., e G. Colonna (1988). "Il bicchiere con iscrizione arcaica de Castelletto Ticino e l'adozione della scrittura nell'Italia nord-occidentale". Studi Etruschi 54: 119–64.
  • Lejeune, M. (1970–71). "Documents gaulois et para-gaulois de Cisalpine". Études Celtiques 12: 357–500.
  • Lejeune, M. (1971). Lepontica. Paris: Société d'Éditions 'Les Belles Lettres'.
  • Lejeune, M. (1978). "Vues présentes sur le celtique ancien". Académie Royale de Belgique, Bulletin de la Classe des Lettres et des Sciences morales et politiques 64: 108–21.
  • Lejeune, M. (1988). Recueil des inscriptions gauloises: II.1 Textes gallo-étrusques. Textes gallo-latins sur pierre. Paris: CNRS.
  • Pisani, V. (1964). Le lingue dell'Italia antica oltre il latino, 2nd ed., Turin: Rosenberg & Sellier.
  • Tibiletti Bruno, M. G. (1978). "Ligure, leponzio e gallico". In Popoli e civiltà dell'Italia antica vi, Lingue e dialetti, ed. A. L. Prosdocimi, 129–208. Roma: Biblioteca di Storia Patria.
  • Tibiletti Bruno, M. G. (1981). "Le iscrizioni celtiche d'Italia". In I Celti d'Italia, ed. E. Campanile, 157–207. Pisa: Giardini.
  • Whatmough, J. (1933). The Prae-Italic Dialects of Italy, vol. 2, The Raetic, Lepontic, Gallic, East-Italic, Messapic and Sicel Inscriptions. Cambridge ant ël Massachusetts: Harvard University Press.
  • AA.VV. and Prosdocimi, A.L. (1991). I Celti, pag.50-60, Lingua e scrittura dei primi Celti. Bompiani.
  • AA.VV. and De Marinis, R.C. (1991). I Celti, capìtol I Celti Golasecchiani''. Bompiani.
Lenghe séltiche
Breton | Seltiberiàn | Lenga dla Cornovaja | Cùmbrich | lenga Galata | Parlé dla Galia |
Irlandèis | Lepontin | Manx | Pìctich | Gaélich scossèis | Galèis
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu