Tiatru nô
Di Wikipedia, l'enciclopedìa lìbbira.
Lu tiatru nô (能) è na forma di dramma musicali giappunisi.
L'urìggini di sta forma di tiatru s'attrova assai arreri ntô sèculu XIV. Nzèmmula cû Kyōgen, facìanu parti dâ forma drammatica nutata comu Sarugaku. Mentri lu nô era cintratu suprô ballu e suprô cantari, lu Kyōgen era supratuttu basatu suprê dialoghi e la mpruvisazzioni.
Ô partiri dû sèculu XVI li du gèniri si divirsificaru. Lu nô vinìa ricitatu d'attura mmaschira e era basatu supra testi scritti. Li primi ni vennu dû sèculu XV ma la maggiuranza fu cumposta ntô sèculu XVI. Mmeci lu Kyōgen cuntinuava a basarisi pi granni parti suprâ mpruvisazzioni. Li pirsunaggi principali dûn nô sunnu èssiri supranaturali (divinità, spìriti) o puru pirsunaggi stòrici o ligginnari. Pi stu rispettu si diffirinzava macari dû Kyōgen dû quali li prutagunisti sunnu spissu genti cumuni.
Lu primu scritturi di nô era Kan’ami Kiyotsugu (1334-1384). Nzèmmula cu sò figghiu Zeami Motokiyo (1363-1443) e cu sò niputi Motomasa Jūrō (1394-1431) fòrmanu la triadi dâ scola Kanze. Zeami è forsi l’auturi cchiù mpurtanti d'ogni èbbica cu armenu du centu òpiri.
Ntô nô li muvimenti di l'attura sunnu strimamenti stilizzati e ridotti â basa. Nichi cenni dâ testa o muvimenti dû corpu hannu significati pricisi pricisi. La scena e li pirsunaggi assicùtanu tutti na scempra fissa e sìmprici.
La mùsica d'accumpagnamentu veni sunata cu strumenti a flautu e a pircussioni (ōtsuzumi, kotsuzumi, tammuri). Asìstinu tuttora in Giappuni circa 1.500 attura di nô e cincu scoli principali, tra li quali attruvamu la stòrica Kanze.
