Georgike
From Wikipedia
Georgike (lat. Georgica = Pesme o zemljoradnji ili Ratarske pesme) jeste naslov Vergilijeve didaktičke poeme, napisane u više od 2.000 heksametarskih stihova i podeljene u četiri knjige, u svakoj od kojih se obrađuje jedna poljoprivredna grana: zemljoradnja, povrtarstvo i ostalo drveće, stočarstvo i pčelarstvo.
Vergilije je ovu pesmu pisao sedam godina (od 36. do 29. god. st. e.) i posvetio je svome pokrovitelju Mecenatu. Premda je kao glavni uzor za Georgike poslužila Hesiodova pesma Poslovi i dani, Vergilijev dug ovoj pesmi nije veliki, jer njegova poema donosi znatno sofisticiranija razmišljanja i pažljiviju književnu obradu, te stoga pokazuje da više duguje delima kasnijih grčkih pesnika kao što su Arat i Nikandar. Kao izvore za stručne podatke iz oblasti zemljoradnje Vergilije je pre svega koristio Varonovo prozno delo O zemljoradnji (De re rustica), objavljeno 37. god. st. e., čiji se etičke vrednosti i patriotski patos osećaju i u Georgikama. Međutim, Georgike nalikuju Hesiodivim Poslovima i danima po tome što njihov cilj nije da pruže stručne uputstva za one koji žele da se bave poljoprivredom, nego da pruži jednu idealizovanu sliku italskoga sela i seljačkoga života: taj je život težak i mukotrpan, pun problema i patnji, ali ako se provodi u saglasju sa prirodom i božanskim planom, on donosi moralno zadovoljenje i nagradu mira i zadovoljstva (II, 458 i d.), a takav je život istovremeno i osnova sve veličine Italije. Za Vergilija, upravo kao i za Hesioda, težak rad (labor improbus) je ključ svega: on pojedinca vidi kao nekog veslača koji vesla uzvodno i koga će rečni tok odvesti natrag ukoliko ma i za trenutak prestane s tegobnim veslanjem (I, 199). Možda najveći dug Vergilije duguje Lukreciju, na koga indirektno aludira u II, 490–492:
- Felix, qui potuit rerum cognoscere causas,
- atque metus omnis et inexorabile fatum
- subiecit pedibus strepitumque Acherontis avari!
- Srećan je onaj što mogaše da uzroke pojava shvati,
- onaj što svaki je strah i moć neumoljive sudbe
- pod noge bacio, tako i bučnog Aheronta pretnje!
Ne samo da se Vergilije na Lukrecija ugleda u pojedinim izrazima i stilu, nego je njemu sličan i po velikoj snazi, gotovo patosu, sa kojom peva svoju pesmu. Ipak, Georgike se suprotstavljaju Lukrecijevoj epikurejskoj filozofiji, koja je tvrdila da bogovi ne utiču na naš svet i život: Vergilije potvrđuje božansku intervenciju i proviđenje, te emotivno opisuje seoska italska božanstva. Vergilijeva duboka osećajnost prema svim živim bićima, uviđanje potrebe da čovek deluje u saglasju s prirodom, njegova zrela izražajnost te gotovo do savršenstva dovedena pesnička tehnika učinili su da se Georgike smatraju "najboljim delom najboljega pesnika", kako je to formulisao njegov engleski prevodilac John Dryden. Ratarske pesme nikako nisu puki priručnik za zemljoradnike, a to sa svim svojim greškama u obradi materije te filozofskim digresijama ne mogu ni biti: već su antički književni kritičari odmah uvideli da je njihov cilj pre bio da pruži ugodu nego uputstva.
Knjiga 1 Georgika daje savete o obradi njive u proleće, o đubrenju, navodnjavanju, oranju itd., zatim obrađuje značaj podneblja i opisuje različita godišnja doba, a završava se emotivnim opisom patnji koje je Italija pretrpela nakon atentata na Julija Cezara. Knjiga 2 obrađuje uzgoj drveća, posebno masline, te vinove loze, a tu se nalazi i velelepna pohvala Italije (II, 136 i d.). Knjiga 3 obrađuje uzgoj stoke, a završava se poznatim opisom stočne kuge u Alpima. Knjiga 4 opisuje uzgoj pčela, pri čemu se na pčele sa dobroćudnom ironijom gleda kao na primerke idealnog rimskog građanstva (parvi Quirites = mali Rimljani). Celo se delo završava mitom o Aristeju te pričom o Orfeju i Erudici. Teško je utvrditi razloge koji su pesnika naveli da doda ovaj kasniji umetak u pesmu. Prema mišljenju Vergilijevog antičkog komentatora Servija, četvrta knjiga imala je dva izdanja: u prvom se nalazila pohvala Vergilijevom prijatelju, pesniku Korneliju Galu, a u drugom izdanju – izdatom nakon što je Kornelije Gal pao u nemilost kod Oktavijana Avgusta – Vergilije je izostavio pohvalu Galu i umesto nje umetnuo mit o Aristeju, božanskom zaštitniku pčela. U svakom slučaju, bez obzira na to koji su bili razlozi ovom dodatku, ostaje činjenica da ovaj završetak sadrži neke od najboljih Vergilijevih stihova te izaziva duboke osećaje jer opis oštro individualizovane i nesrećne ljubavi pesnika Orfeja prema njegovoj lepoj ženi Euridici sledi opisu zaposlenog, uređenog i neemotivnog života pčela.
[uredi - уреди] Vanjski linkovi
- The Georgics at MIT
- French translations: Bibliotheca Classica Selecta: Georgiques
- Gutenberg Project: Georgics (English)
- Interview with Virgil scholar Richard Thomas and poet David Ferry, who recently translated Virgil's "Georgics," on ThoughtCast
