Klasična filologija

From Wikipedia

Klasična filologija ili klasične nauke (neolat. Studia humaniora ili Litterae humaniores, eng. Classics ili Classical Philology ili Classical Studies, nem. Klassische Altertumswissenschaft ili Klassische Philologie, ital. Filologia classica ili Studi classici) jeste humanistička naučna disciplina koja proučava jezik, književnost, istoriju, filozofiju, umetnost i druge aspekte grčkog i rimskog sveta tokom perioda koji je poznat pod nazivom "antika" i koji je trajao od početaka grčke pismenosti do kraja 5. i početka 6. veka nove ere.

Osnovne discipline u okviru klasične filologije jesu:

lingvistika, koja se bavi deskriptivnom, istorijskom i komparativnom gramatikom grčkog i latinskog jezika, ali uključuje i druge jezike – značajne posebno za oblast komparativne filologije – kao što su linear A, sanskrit, hebrejski, etrurski, osački i drugi italski jezici, maloazijski i starobalkanski jezici i drugi;

kritika teksta, čiji je cilj da utvrdi – koliko je to moguće – tačan tekst nekog grčkog ili rimskog pisca, s obzirom na fragmentarno stanje antičke književnosti kakva je došla do nas i na mnogobrojne razlike u čitanju na koje se nailazi u različitim kasnoantičkim i srednjevekovnim rukopisima;

istorija književnosti, koja proučava grčka i rimska književna dela, ali tako da uključuje celokupnu pisanu zaostavštinu Grka i Rimljana, bez obzira na njihovu književno-umetničku vrednost, pa i ona dela koja su se sačuvala samo fragmentarno ili su samo spomenuta u drugim antičkim delima, te koja takođe pokušava utvrditi uticaj antičke književnosti na kasnije književne periode, rodove i pisce, od srednjeg veka do danas.

S obzirom na to da je – kako zbog fragmentarnog stanja antičkih tekstova, tako i zbog velike različitosti antičkog društva u odnosu na kasnije istorijske periode – za ispravno razumevanje antičkih tekstova, u njihovoj celovitosti i u detaljima, neophodno poznavanje svih aspekata antičkog života, to klasična filologija obuhvata sledeće sporedne discipline:

istorija starog veka, koja proučava političku, društvenu, vojnu i ekonomsku istoriju grčkog i rimskog sveta,

klasične starine (ponekad se koristi i termin "kulturna istorija klasičnog sveta", premda on nije sasvim sinoniman), koja proučava svakodnevne običaje ljudi koji su živeli u grčko-rimskom svetu od minojske kulture do kasnoantičkog doba;

klasična arheologija, koja proučava materijalne ostatke iz starog veka,

istorija umetnosti, koja na osnovu arheoloških i tekstualnih podataka proučava materijalnu kulturu Grka i Rimljana sa stanovišta estetike,

numizmatika, koja proučava novac koji se koristio u antici,

epigrafija, koja proučava natpise koji se se sačuvali iz perioda antike, bilo da su napisani na kamenu, metalu ili nekom drugom materijalu,

papirologija, koja proučava papiruse na kojima su se sačuvali antički tekstovi,

antička filozofija, koja proučava filozofsku, a često i naučnu misao u najširem smislu, koja se razvijala u antičkom periodu,

istorija religije, koja proučava antičku religiju, mitologiju i verske rituale.

S obzirom na veliku vremensku i idejnu udaljenost antičke kulture od savremenog čoveka, te na zahteve za poznavanjem sveukupne stvarnosti grčko-rimskog sveta, kako se on razvijao u razdoblju od preko hiljadu godina, Friedrich Nietzsche je, pomalo pesimisitički, primetio: "Kada se osvrnem na razvoj jednog [klasičnog] filologa, mogu primetiti sledeće: 1. Mlad čovek ne može nikako saznati kakvi su Grci i Rimljani zapravo bili. 2. On čak ni ne zna da li je sposoban za to da stekne spoznaju o njima" (Unzeitgemässe Betrachtungen).