Vargjet satanike (roman)

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Vargjet satanike është romani i katërt i shkrimtarit indiano-britanez Salman Rushdi. Romani u botua në vitin 1988 nga shtëpia botuese angleze Penguin Books. Autori është frymëzuar pjesërisht nga jeta e Muhamedit. Titulli lidhet me "Vargjet satanike", një përpjekje ndërfutëse në Kuran përshkruar nga Ibn Ishaku në jetëshkrimin e tij të Muhamedit (teksti më i vjetër mbijetues). Shumë muslimanë e shohin historinë e Ibn Ishakut tejet shqetësuese dhe e hedhin poshtë si të rreme. Poashtu shumë shkollarë muslimanë e hedhin poshtë tregimin si historikisht të pamundshëm dhe të vërtetuar dobët.

Romani shkaktoi shume polemike me botimin e tij ne vitin 1988, pasiqe shume muslimane mendojne qe libri permban referenca përdhosëse (blasfemuese). India ishte vendi i pare qe e ndaloi hyrjen e librit ne vend. Ajatollahu Ruhollah Khomeini, udheheqesi me i larte i Iranit, nje shkollar shiit nxorri nje fatva qe thirri për vdekjen e Rushdiut dhe pohoi se kjo ishte detyre për tu bindur e çdo muslimani.

Me 14 shkurt 1989, ajatollahu transmetoi mesazhin (kumtesen) vijuese ne radion iraniane: "Une njoftoj popullsine krenare muslimane ne bote qe autori i librit Vargjet Satanike, i cili është kunder Islamit, profetit dhe Kuranit, dhe te gjithe atyre qe kane gisht ne botimin e tij qe janë te vetdijshem me permbajtjen e tij janë te denuar me vdekje" [1].

Si pasoje, Hitoshi Igarashi, perkthyesi japonez i librit u godit për vdekje me thike ne korrikun e vitit 1991; Ettore Capriolo, perkthyesi italian, poashtu u plagos rende ne te njejtin muaj nga goditje me thike; ndersa William Nygaard, botuesi norvegjez mbijetoi perpjekjen vrasese ne Oslo ne tetor 1993.

Me 14 shkurt 2006 (pikerisht pas 15 vjetesh nga kumtesa e ajatollahut), agjensia shtetrore iraniane e lajmeve raportoi qe fatva do te mbese ne fuqi pergjithmone. [2]

Ne Britani, megjithkete, libri korri kritika te fuqishme.

[redaktoni] Përmbledhja e shkurtër e librit

[redaktoni] Data e ngjarjeve në lidhje me librin

26 shtator 1988 botohet romani ne Britani.
5 tetor 1988: India ndalon hyrjen e librit ne vend.
21 nentor 1988: sheiku i madh i Egjiptit Al-Azhar therret ne organizaten islamike ne Britani te marre masa ligjore për parandalimin e shperndarjes se librit.
24 netor 1988:romani ndalohet ne Afriken e Jugut dhe Pkistan; ndalimet e librit pasojne brenda javeve vijuese ne Arabine Saudite, Egjipt, Somali, Bangladesh, Sudan, Malajzi, Indonezi, dhe Katar.
Dhjetor 1988-janar 1989: muslimanet britaneze mbajne djegien e librit ne Bolton dhe Bradford; Keshilli i Mbrojtjes Islamike kerkon nga shtepia botuese Peguine Books falje, terheqjen e romanit, shkaterrimin e çdo kopjeje ruajtese, dhe mosshtypjen kurreme te librit.
12 shkurt 1989: gjashte veta vriten dhe 100 plagosen gjate protestave kunder Rushdiut ne Islamabad, Pakistan.
13 shkurt 1989: vritet nje njeri dhe plagosen 60 te tjere ne protestat kunder Rushdiut ne Sringar, Indi.
14 shkurt 1989 Ajatollahu Ruhollah Khomeini i Iranit nxjerr nje fatva qe therret te gjithe muslimanet te ekzekutojne te gjithe ata qe kane lidhje me publikimin e romanit; 15 shkurt organizata Khodard, nje organizate fetare ose bonjade afron nje shperblim me te holla për vrasjen e Rushdiut.
16 shkurt 1989: Rushdiu hyn ne programin mbrojtes te qeverise britaneze dhe nxjerr nje kerkim-ndjese; Khomeini pergjigjet duke perseritur:"Eshte detyre e çdo mulimani te perdore gjithcka ai ka, jeten e tij dhe pasurine e tij, për ta derguar [Rushdiun] ne ferr".
17 shkurt 1989: