దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి

వికీపీడియా నుండి

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి (Devulapalli Krishna Sastri) (1887-1981) ప్రసిద్ధ తెలుగు కవి. తెలుగు భావ కవితా రంగంలో కృష్ణశాస్త్రి ఒక ప్రముఖ అధ్యాయం.

విషయ సూచిక

1 జీవిత విశేషాలు
2 పురస్కారాలు
3 రచనలు
4 ఉదాహరణలు
5 బయటి లింకులు

[మార్చు] జీవిత విశేషాలు

ఈయన తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో ఒక పండిత కుటుంబంలో జన్మించాడు. చిన్న వయసునుండే రచనలు ఆరంభించాడు. 1929లో రవీంద్రనాధ టాగూరును కలసిన తరువాత ఆయన కవిత్వంలో భావుకత వెల్లివిరిసింది. 1945లో ఆకాశవాణిలో చేరి అనేక పాటలు, నాటికలు రచించాడు.

కృష్ణశాస్త్రి మేనగోడలే కర్ణాటక, లలిత, జానపద సంగీత కళానిధి, వింజమూరి సోదరీమణులలో ఒకరైన కళాప్రపూర్ణ అవసరాల (వింజమూరి) అనసూయాదేవి.

[మార్చు] పురస్కారాలు

1975 - ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం - కళాప్రపూర్ణ
సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు
1976 - పద్మ భూషణ్

[మార్చు] రచనలు

కృష్ణ శాస్త్రి చేసిన పెక్కు రచనల్లో కొన్ని.

కృష్ణపక్షము [1]

కృష్ణ పక్షము : ఇది కృష్ణశాస్త్రి కవితా ప్రస్థానంలోనూ, తెలుగు సాహితీ చరిత్రలోనూ ఒక ముఖ్య ఘట్టం. ఒకసారి ఆయన బెజవాడ నుండి బళ్ళారికి రైలులో వెళుతుండగా చుట్టూ ఉన్న పొలాల సౌందర్యానికీ, రైలు లయకూ పరవశించి "ఆకులో ఆకునై, పూవులో పూవునై" అని పలవరించారట. అది తెలుగు భావకవితా యుగంలో ఒక ముఖ్య క్షణం. 1922లో సంభవించిన భార్యా వియోగం ఆయన కవితలను మరింత వేదనా భరితం చేసింది.ఊహా ప్రేయసి, ఆత్మాశ్రయత్వం, ప్రవాసము, ఊర్వశి వంటి కవితలు ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో ఉన్నాయి.
సినిమా పాటలు: మల్లీశ్వరి తో ప్రారంభించి కృష్ణశాస్త్రి ఎన్నో చక్కని సినిమా పాటలు అందించారు. అవి సామాన్యులనూ, పండితులనూ కూడా మెప్పించే సాహితీ పుష్పాలు. ఉదాహరణకు
- సీతామాలక్ష్మి - మావిచిగురు తినగానే కోయిల పలికేనా
- మేఘ సందేశం - ఆకులో ఆకునై, పూవులో పూవునై
- గోరింటాకు - గోరింట పూచింది కొమ్మ లేకుండా
- కార్తీక దీపం - ఆరనీకుమా ఈ దీపం

అమృతవీణ - 1992 - గేయమాలిక
అమూల్యాభిప్రాయాలు - వ్యాసావళి
బహుకాల దర్శనం - నాటికలు,కధలు
ధనుర్దాసు - నాలుగు భక్తి నాటికలు
కృష్ణశాస్త్రి వ్యాసావళి - 4 భాగాలు
మంగళకాహళి - దేశభక్తి గీతాలు
శర్మిష్ఠ - 6 శ్రవ్య (రేడియో) నాటికలు
శ్రీ ఆండాళ్ళు తిరుప్పావు కీర్తనలు, నాటిక 1993
మేఘమాల - సినిమా పాటల సంకలనం - 1996
శ్రీ విద్యావతి - శృంగార నాటికలు
యక్షగానాలు - అతిథిశాల - సంగీత రూపకాలు
మహతి

[మార్చు] ఉదాహరణలు

[మార్చు] మల్లీశ్వరి సినిమానుండి

మనసున మల్లెల మాలలూగెనె -

కనుల వెన్నెల డొలలూగెనె -

ఎంత హాయు ఈరేయి నిండెనో -

ఎన్నినాళ్ళకీ బ్రతుకు పండెనో -

కోమ్మల గువ్వల సవ్వడి వినినా -

రెమ్మల గాలుల సవ్వడి వినినా -

ఆలలు కొలనులొ గలగల మనినా -

డవుల వెణువు సవ్వడి వినినా -

నీవువచ్చెవని నీపిలుపె విని -

కన్నుల నీరెడి కలయ చూచితిని -

గడియె యుక విడిచి పొకుమ -

ఎగసిన హృదయము పగులనీకుమ -

ఎన్నినాళ్ళకీ బ్రతుకు పండునో -

ఎంత హాయు ఈరేయి నిండెనో -

[మార్చు] ఒక దేశభక్తి గీతం

జయ జయ జయ ప్రియ భారత జనయిత్రీ, దివ్యధాత్రి!

జయ జయ జయ శత సహస్ర నరనారీ హృదయనేత్రి!

జయ జయ సశ్యామల సుశ్యామల చలచ్చేలాంచల!

జయ వసంత కుసుమలతా చలిత లలిత చూర్ణ కుంతల!

జయ మదీయ హృదయాశయ లాక్షారుణ పదయుగళా! జయ జయ జయ...

[మార్చు] కృష్ణపక్షము నుండి

నవ్విపోదురు గాక నా కేటి సిగ్గు ?

నా యిచ్చయే గాక నా కేటి వెరపు ?

కాలవిహంగ్గమ పక్షముల దేలియాడి

తారకా మణులలో తారనై మెరసి

మాయ మయ్యెదను నా మధురగానమున!

నవ్విపోదురు గాక నా కేటి సిగ్గు ? (స్వేచ్ఛాగానము)

తలిరాకు జొంపముల సం

దులత్రోవల నేల వాలు తుహినకిరణ కో

మల రేఖవొ! పువుదీవవొ!

వెలదీ, యెవ్వతెవు నీపవిటపీవనిలోన్ ? (అన్వేషణము)

సౌరభములేల చిమ్ము పుష్పవ్రజంబు?

చంద్రికలనేల వెదజల్లు చందమామ?

ఏల సలిలంబు పారు? గాడ్పేల విసరు?

ఏల నా హృదయంబు ప్రేమించు నిన్ను? (ఏల ప్రేమింతును?)

[మార్చు] బయటి లింకులు

"అప్పజోస్యుల-విష్ణుభొట్ల-కందాళం ఫౌండేషన్" వారి వెబ్‌సైటు - తెలుగు పుస్తకాల ఉద్యానవనం-లో కృష్ణశాస్త్రి రచనలు

http://rksanka.tripod.com/telugu/ksastri.html

Retrieved from "http://te.wikipedia.org../../../%E0%B0%A6/%E0%B1%87/%E0%B0%B5/%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%AA%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF.html"

వర్గాలు: తెలుగు కవులు | తెలుగు సినిమా పాటల రచయితలు | 1887 జననాలు | 1981 మరణాలు