Akıllı tasarım

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Akıllı Tasarım (AT) (İng: intelligent design (ID)) evrenin bazı özellikleri ve canlıların sahip olduğu bir takım özelliklerin kökeninin doğal seçme gibi doğal süreçlerle değil bilinçli bir müdahale ile açıklanması gerektiğini savunan görüştür.^[1]

Evrim Teorisine alternatif olarak ortaya atılan Akıllı Tasarımın liderliğini merkezi Amerika'da bulunan Discovery Institute yapmaktadır. Türkiye'den de bilim araştırmacısı, gazeteci ve yazar Mustafa Akyol bu enstitü bünyesinde bir süre çalışmıştır.

Savunucularına göre Akıllı Tasarım en az Evrim Kuramı kadar bilimsel bir teoridir. Bilimsel çevrelerin çok büyük bir çoğunluğu^[2] akıllı tasarımı bilimsel olmayan, sözdebilim (pseudoscience)^[3][4] veya çöp bilim (junk science)^[5][6] olarak görmektedir.Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi hayatın kökenine ilahi akıllı tasarım ve diğer tüm ilahi müdahele iddialarının, deneysel olarak test edilecemeyecekleri, hiçbir tahminde bulunamayacakları ve kendi yeni hipotezlerini yaratamayacakları için bilim olmadığını belirtmiştir.^[7]

Akıllı Tasarım'ın en yaygın kullanılan kavramlarından biri indirgenemez karmaşıklıktır. Bu kavram AT'ın önde gelen isimlerinden Michael J. Behe tarafından "her biri temel işleve katkıda bulunan, birbiriyle etkileşim halinde olan, iyi eşleşmiş çeşitli parçalardan oluşan ve bu parçalardan herhangi birinin çıkarılmasıla işlevini gerçekleştiremez hale gelecek tek bir sistemi" ifade etmek için icad edilmiştir. Akıllı Tasarım doğada bu tür sistemler bulunduğunu ve bu sistemlerin kademe kademe doğal süreçlerle oluşamayacağını çünkü daha basit bir sisteme indirgenemeyeceğini iddia eder.

Bu kuramın temelleri ilk olarak 1802 yılında İngiliz teolog William Paley tarafından ortaya atılmıştır. Paley'nin iddasına göre yerde bir cep saati bulursanız, daha önce hiç böyle bir şey görmemiş olsanız bile onun zeki bir varlık tarafından yapıldığını hemen anlardınız^[8]. Paley aynı şeyin doğa için de geçerli olduğunu düşünüyordu. Karmaşıklığı tasarımının kanıtıydı.

Konu başlıkları 1 Dış Bağlantılar 1.1 Destekleyici 1.2 Eleştirel 1.3 Medya Makaleleri 1.4 Akıllı Tasarım Konusunu İşleyen İngilizce Siteler 1.4.1 Destekleyici 1.4.2 Karşıt 2 Referans

[değiştir] Dış Bağlantılar

[değiştir] Destekleyici

• Akıllı Tasarım Öğrenci Platformu
• “Modern Bilim Ateizmi Çürüttü” Prof. Micheal Behe-İsa Tatlıcan Röportajı
• Akıllı Tasarım (Intelligent Design) Teorisi
• Darwinizm'e Meydan Okuyan Bilimsel Hareket
• Materyalizmin Sonunun Başlangıcı
• Akıllı Tasarım Konferansının Ardından
• Darwinizm'in Yeni İkonu: Akıllı Tasarım'a 'Darbe' mi?
• 'Kusurlu Tasarım' İtirazının Cevaplanması
• Akıllı Tasarım 'Test Edilebilir' Bir Teori midir?
• Akılllı Tasarım Hakkında Doğrular ve Yanlışlar
• Mustafa Akyol'un AT ile ilgili diğer yazıları
• Akıllı Tasarım, Darwin Yargılanıyor

[değiştir] Eleştirel

• ABD Pensilvanya'da akıllı tasarım laikliğe aykırı bulundu.(BBC 20 Aralık, 2005)
• Akıllı Tasarım: Bilim mi din mi?
• Akıllı Tasarım Hareketinin amacı nedir?
• Şu meşhur ‘indirgenemez komplekslik’
• Akıllı Tasarım N. Emrah Aydınonat
• A War on Science BBC Horizon belgeseli
• Yaratılışçıların Açıklamakta Zorlanacağı
• Yaratılıştaki mantıksal çelişkiler
• Nasıl İnsan Olduk! Time dergisinin Ekim 2006 sayısının kapak konusunu inceleyen makalenin Türkçe çevirisi

[değiştir] Medya Makaleleri

• Hayatın Başlangıcı ve Evrim Kuramı Hilmi Yavuz
• Yaşamın kökeni Akıllı Tasarım Michael J. Behe
• Darwinizm’in derin anlamı nedir? Phillip E. Johnson
• Her yol Allah'a mı çıkıyor? Ertuğrul Özkök
• 15 Ağustos 2005 tarihli Time mecmuasından özet

[değiştir] Akıllı Tasarım Konusunu İşleyen İngilizce Siteler

[değiştir] Destekleyici

• Discovery Institute
• Intelligent Design Network
• Access Research Network
• The Design Inference
• Post-Darwinist

[değiştir] Karşıt

• American Civil Liberties Union
• Natural History Magazine
• Natural Center for Science Education
• National Academy of Sciences
• Creation & Intelligent Design Watch
• Talk Origins Archive
• The Panda's Thumb
• AntiEvolution.org - The Critic's Resource on AntiEvolution

[değiştir] Referans

1. ^ Discovery Institute, Center for Science and Culture. Questions about Intelligent Design: What is the theory of intelligent design? "The theory of intelligent design holds that certain features of the universe and of living things are best explained by an intelligent cause, not an undirected process such as natural selection."Questions About Intelligent Design
2. ^ Bakınız: 1) en:List of scientific societies rejecting intelligent design #) Kitzmiller v. Dover page 83. 3) The Discovery Institute's en:A Scientific Dissent From Darwinism petition begun in 2001 has been signed by "over 600 scientists" as of August 20, 2006. A four day en:A Scientific Support For Darwinism petition gained 7733 signatories from scientists opposing ID. 4)The AAAS, the largest association of scientists in the U.S., has 120,000 members, and firmly rejects ID. 5)More than 70,000 Australian scientists and educators condemn teaching of intelligent design in school science classes. 6) List of statements from scientific professional organizations on the status intelligent design and other forms of creationism.
3. ^ National Science Teachers Association, a professional association of 55,000 science teachers and administrators in a 2005 press release: "We stand with the nation's leading scientific organizations and scientists, including Dr. John Marburger, the president's top science advisor, in stating that intelligent design is not science.…It is simply not fair to present pseudoscience to students in the science classroom." National Science Teachers Association Disappointed About Intelligent Design Comments Made by President Bush National Science Teachers Association Press Release August 3 2005
4. ^ Defending science education against intelligent design: a call to action Journal of Clinical Investigation 116:1134-1138 American Society for Clinical Investigation, 2006.
5. ^ "Biologists aren’t alarmed by intelligent design’s arrival in Dover and elsewhere because they have all sworn allegiance to atheistic materialism; they’re alarmed because intelligent design is junk science." H. Allen Orr. Annals of Science. New Yorker May 2005.Devolution—Why intelligent design isn't. Also, Robert T. Pennock Tower of Babel: The Evidence Against the New Creationism.
6. ^ Junk science Mark Bergin. World Magazine, Vol. 21, No. 8 February 25 2006.
7. ^ National Academy of Sciences, 1999 Science and Creationism: A View from the National Academy of Sciences, Second Edition
8. ^ Bill Bryson (2004). Hemen Herşeyin Kısa Tarihi. Boyner yayınları. 975-7004-46-4.