Beyaz cüce

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hubble teleskobuyla çekilmiş Sirius A ve Sirius B resimleri. Beyaz cüce olan Sirius B, çok daha parlak olan Sirius A'nın sol altında sönük bir nokta olarak görülmektedir

Güneş benzeri bir yıldız, nükleer yakıtını tükettikten sonra kırmızı dev olur. Kırmızı dev aşamasında çok genişleyen yıldız, beyaz cüce olurken içe doğru çökümü, yıldızın çekirdeğinin etrafında bulunan helyumun daha çok sıkışmasına ve belli bir aşamadan sonrada patlamasına yol açar daha sonra dış katmanlarını uzaya püskürtür ve geriye kalan parçası beyaz cücedir. Yıldızın savurduğu maddeler, gezegenimsi bulutsu halini alır. Kütlesi bunun üzerindeki bir değere sahip olan yıldızlar da Nötron yıldızına dönüşürler.

[değiştir] Gelişimi

• 1926'da Ralph Fowler tarafından Beyaz cücelerin exclusion prensibi açıklandı
• 1933'de Baade ve Zwicky Beyaz cüce'nin çöküşü neutron yıldızından süpernovaya geçişi açıklandı.
• 1935'de Subrahmanyan Chandrasekhar Beyaz cüce çöküşü kütle limitini hesapladı.
• Uzaybilimciler yaklaşık 5 milyar yıl sonra Güneş ve FG Sagittae gibi düşük kütleli yıldızlar yaşamlarının sonlarında birer beyaz cüce olacakları tespitinde bulunmuşlardır.Böylece;Dünya buzul çağa girecek ve bu sistemin çevresinde bir bulutsu oluşacaktır.

[değiştir] Özellikleri

• Çekirdekleri kararlı haldeyken,çekirdek kürtlesi 1.4 güneş kütlesinden küçüktür.(Mçekirdek < 1.4 Mgüneş)
• Tamamen karbon çekirdeğinden oluşurlar.
• Dünyanın boyutunda fakat güneşin kütlesindedirler.
• Beyaz cücüler soğumaya devam ederken sürekli büyürler.Işımaları yüz ya da ikiyüz milyon yıl sürer buna bolometrik parlaklık adı verilir.Işımaları durduğunda Kara cüceye dönüşürler.
• Yüzey tabakalarından püskürttükleri madde çekim bölgelerine akar,viskoz ve türbülanslı enerji kaybı ile, bu madde akışı, beyaz cüce yüzeyi etrafında bir spiral oluşturur.Örneğin Sarmal Bulutsu (Helix Nebula) merkezindeki yıldız bir Beyaz Cücedir.
• Yoğunlukları yaklaşık 2x109 kg/m3 dür.
• Yüzey sıcaklığı yaklaşık 100.000 C°'dir.
• Gökyüzünde gözlemlenebilen en parlak yıldız unvanlı Sirius(alpha canis majoris) yakınlarında gözlemlenen Sirius-B belirlenen ilk beyaz cücedir.Sirius büyük köpek takımyıldızının alfa yıldızı olduğu için yakınındaki beyaz cüce Köpek Yavrusu olarak adlandırılır.Birbirlerinin çevresinde dönerler.

[değiştir] Dış bağlantılar

• NASA
• Teknik Bilgiler