Gümüş Çağ (çizgiroman)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yeni Flash, Showcase #4 (Ekim 1956), İlk Gümüş Çağ süperkahramanı olarak kabul edilir.
Carmine Infantino & Joe Kubert.

Çizgiroman'ın Gümüş Çağı, Amerikan çizgiromancılığında özellikle süperkahraman temasında sanatsal ve ticari olarak ilerlemenin kaydedildiği, 1950'lerin ortasından 1970'lerin ilk yıllarına kadar uzanan bir dönemi kapsar.

Gümüş Çağ'da, özellikle süperkahramanların karakterleri detaylandırılmış ve geliştirilmiştir. Maceralarda bilimkurgu öğelerine sıklıkla rastlanır. Ancak en önemli unsur, süperkahramanların daha "insansı" oluşları ve sorunlarının da bu yönde işlenmesidir. Gümüş Çağ'dan başayan bu konsept günümüzde de devam etmektedir ve karakterlerin süper güçleri ile sürdürdükleri maceralar kadar bu olağan hayatta karşılaşılabilinecek sorunlar konusu da işlenmektedir.

[değiştir] Gümüş Çağ'ın başlamasına yol açan olaylar

II Dünya Savaşının bitmesini takiben, süperkahramanlara duyulan ilgi azalmaya başladı. Gelişimlerinin önündeki başlıca engelerin korku ve suç temalı çizgiromanların yükselişi, Dr. Fredric Wertham'ın Seduction of the Innocent kitabında değindiği toplumun tutucu kesimlerinde çizgiromanlara karşı görülen tepkileri ve Birleşik Devletler senatosunda dile getirilen reşit olmayan gençlerin işlediği suçların kaynaklarının birinin de çizgiromanlar olduğuna dair görüşlerdir.

Bunların sonucunda, çizgiroman endüstrisi Comics Code adı verilen kurallar dizisine tabii tutuldu. Bu yasaklar bütününde çizgiromanlarda kan, cinselliğe dair söylemler ve görüntüler, otoriteye karşı çıkış ve kaşıt diğer görüşler yasaklandı. Bu diğer film ve televisyonlarda olduğu gibi çizgiromanlarda da pek çok tarzın yayınlanmasını zorlaştırdı, dolayısı ile anlatım değişti ve hikayelere yeni bir yön verdi.

[değiştir] Tarihçe

Gümüş Çağ'ın başlangıcı (ve sonu) çizgiroman dünyasına dair tartışmalara dayanır. ancak tam tarihinin DC Comics tarafından 1956 'da Showcase #4 'te Flash 'ın yeni, modern versiyonun çıkması ile başladığı görüşü genel kabul görür. Julius Schwartz editörlüğündeki bu yeni Flash, bilimkurgu öğelerini de kullanarak yeniden kurgulanan pek çok eski süperkahramanların ilki olmuştur. Diğerlerinin arasında Green Lantern, Atom ve Hawkman de vardır. DC'nin bu dönemde çıkarttığı bir diğer oluşum da Justice League of America 'dır, en popüler karakterlerin beraber maceraları anlatılır.

Bu serilerin başarısı, CCA kısıtlamaları altında da olsa DC Comics'e yeni alanlar üretebileceğini gösterdi. Sonuçta endüstriye gelen bu yeni hava satışların da artmasına neden oldu.

Amazing Fantasy #15 (1962), Gümüş Çağ'ın en popüler karakterlerinden Spider-Man 'in ilk görünüşü.
Jack Kirby & Steve Ditko.

Marvel Comics'in yükselişi de Gümüş Çağ'da olmuştur. yazar - editör Stan Lee ve çizer-yardımcı yazar Jack Kirby ile Steve Ditko liderliğindeki Marvel, daha ince işlenmiş karakterler ve hikayelerdeki dinamizm ile Marvel'e liderlik ettiler. Bu dönemde Marvel'in en meşhur karakteri ise Spider-Man olmuştur. Kayda değer diğer kahramanların içinde adı öne çıkanlar ise Fantastic Four, Hulk, Iron Man, Thor, Daredavil, X-Men ve Marvel'in büyük kahramanlarından oluşturduğu grup olan Avangers sayılabilir. Bu yükselişin ardından kısa bir tereddüt de yaşasa, DC Marvel'in bazı fikirlerini ve karakterlerini kendi bünyesinde uyarlamaya başlamıştır.

Süperkahramanları dirilişi o kadar büyük ilgi uyandırdı ve ticari başarı elde etti ki, bünyelerinde süperkahraman barındırmayan Archie Comics, Charlton Comics ve Dell Comics gibi firmalar da kendi süperkahramanlarını yarattılar, ancak DC ve Marvel kadar popülerite yaratamadılar. Tower Comics bu konuda bir istisna sayılabilir, Wally Wood önderliğinde çıkan T.H.U.N.D.E.R. Agents serileri büyük ilgi görse de kısa sürede yayın hayatına son verildi. Ayrıca, çizgiromanlarla büyüyen ve çizim yeteneklerini de akademik eğitimlerle geliştiren yeni nesil çizerler, çizgiromanlara yeni sanat akımlarını da yansıttılar. Örnek olarak Neal Adams ve Jim Steranko verilebilir.

Bu dönem, ticari olarak zirveye Batman'in 1966-1968 yılları arasında gösterilen televizyon dizileri ile ulaştı. Bu dizi çigiromanlara olan ilgiyi arttırdı, ancak diğer yandan sanatsal açıdan sığlığı ile halkın çizgiroman sanatını hor görmesine neden oldu. Yeraltı çizgiromanları da Gümüş Çağ içinde, 60'lı yıllarda ilk çıkışlarını yaptılar. Ancak gerek sanatsal duruşlarının, gerekse de pazarlama yöntemlerinin ana akım'dan çok farklı olması nedeni ile genelde çizgiroman dünyasında ayrı bir akım olarak nitelendirildiler.

[değiştir] Terimin kaynağı

Justice League of America #42 (Şubat. 1966)
Gümüş Çağ'ın isimine ilham veren mektubu içeren sayı.
Mike Sekowsky, Murphy Anderson & Bernard Sachs.

Çizgiroman tarihçisi ve film yapımcısı Michael Uslan, terimin Justice League of America #42 (Şubat 1966) 'da yayınlanan bir okuyucu mektubuna dayandığını söyler. Scott Taylor mektubunda "Eğer siz Altın Çağ'dan kahramanları geri getirmeye devam ederseniz, 20 yıl sonra insanlar bu döneme Gümüş Altmışlar diyecek!" yazmıştır. Elbette olimpiyatlardaki gibi altın - gümüş - bronz sıralaması kastedilmiştir. Uslan bu terimin geniş kitlelerce benimsendiğini ekler.

[değiştir] Gümüş Çağ'ın sonu

Gümüş Çağ'ın sona erişinin aşağıda listelenen olaylar ile olduğu varsayılır, kesin tarih yoktur:

• Jack Kirby'nin DC Comics'te Fourth World serilerini yayınlamak için Marvel Comics'ten 1970 'de ayrılması.
• DC 'de Superman ailesinin uzun süreden beri editörlüğünü yapan Mort Weisinger 'ın emekli olması. Bu olaydan sonra Superman ailesine birden fazla editör atanmıştır; Julius Schwartz, Murray Boltinoff, E. Nelson Bridwell, Mike Sekowsky ve Jack Kirby bunların arasındadır.
• 1970'lerin ilk yıllarında daha karanlık süperkahraman hikayelerinin çıkışı. Bu dönemde Batman kökenlerine geri dönmüştür ve Dennis O'Neil ile Neal Adams Green Lantern/Green Arrow 'un şehir temalı hikayelerine başlamıştır.
• 1971'de Comics Code'un ilk güncellenmesi. Ghost Raider ve Tomb of dracula gibi korku temalı hikayelerin çıkışı ve önceden kaleme alınmayan konuların irdelenmeye başlaması.
• Amazing Spider-Man #121, 1973 ("The Night Gwen Stacy Died") 'da Peter Parker'ın sevgilisi Gwen Stacy'nin öldürülmesi.
• 1975 'de sonraki yılları domine edecek olan yeni X-Men 'in çıkışı; Giant-Size X-Men #1.

[değiştir] Sonraki dönemler

Korku ve fantezi temalı serilerin (DC'nin 'House Of Mystery', 'House of secrets', 'Ghosts','Witching Hour', 'Unexpected' , Marvel'ın 'Crypt of Shadows', 'Vault of Evil', 'Dead of Night','Chamber of Chills' ve Warren ile Charlton gizem temalı serileri gibi) hakim olduğu kısa bir süreden sonra, süperkahramanların üçüncü dönemi (Genellikle Bronz Çağ adı verilir) başladı; bu dönemde öne çıkan yazarlar arasında Steve Englehart, Mike Friedrich, Steve Gerber, Don McGregor, Doug Moench ve Len Wein, çizerler arasında da Rich Buckler, Marshall Rogers, P. Craig Russell ve Bernie Wrightson sayılabilir.

Sonraki çağ ise genellikle Çizgiroman'ın Modern Çağı olarak adlandırılır. Ancak Batman: The Dark Knight Returns (Frank Miller) ve Watchmen (Dave Gibbons) gibi karanlık temalı çizgiromanlar yüzünden Çizgiroman'ın Karanlık Çağı olarak isimlendirildiği de görülmüştür. Scott McCloud tarafından Çizgiromanların Demir Çağı ve Çizgiromanların Elmas Çağı isimleri de önerilmiştir.

"Neo-silver" deyimi, (IGN yazarı Peter Sanderson) Astro City (Kurt Busiek) gibi nazaran daha aydınlık, daha edebi kaygı taşıyan çizgiromanları tanımlamak için de kullanılır.

Şubat 2007 'de özellikle DC Comics için çizgiroman okurları tarafından İkinci Gümüş Çağ olarak isimlendirilmeye başlamıştır; ana nedeni ilk Gümüş Çağ'da yaygın olan pek çok tasarının yeniden ele alınmış olmasıdır.

[değiştir] Kapaklar ve dizayn

Iron Man #18 (Oct. 1969), Gümüş Çağ'da tipik bir Marvel Comics kapağı.
George Tuska.

İlk sayfanın (diğer adı ile splash page) ikinci bir kapak olarak kullanılması yaygındır. Kitabın içeriğine dair kısa bir özet olarak düşünülebilir. Pek çok hikaye ikinci sayfadan başlar.

DC kapaklarında çağ genelinde konuşma balonları görülür. Marvel ise konuşma balonlarını ancak şağın sonuna doğru kapaklarda kullanmıştır. Günümüzde ise bu kullanımın modası geçmiştir nadiren kullanılır.

[değiştir] Gümüş Çağ sanatçıları

Bu dönemde özellikle Marvel 'de sanatçılar co-plotter olarak hikayenin oluşumunda büyük rol üstlenmiştir.

Fantastic Four #1 (Kasım 1961). Bir çığır açan Fantastic Four #1.
Jack Kirby & Dick Ayers.

Strange Adventures #207 (Aralık 1967). Doğu mistizmininin Amerika ile buluşması.
Neal Adams.

Nick Fury: Agent of S.H.I.E.L.D. #7 (Aralık 1968): Çizer Jim Steranko 'dan bir sürrealizm örneği.

[değiştir] Editörler

• Dick Giordano
• Stan Lee
• Jack Schiff
• Julius Schwartz
• Mort Weisinger

[değiştir] Yazarlar

• Otto Binder
• John Broome
• Arnold Drake
• Gary Friedrich
• Joe Gill
• Archie Goodwin
• Edmond Hamilton
• Bob Haney
• Robert Kanigher
• Stan Lee
• Dennis O'Neil
• Jerry Siegel
• Jim Steranko
• Roy Thomas
• Marv Wolfman

[değiştir] Çizerler

• Neal Adams
• Murphy Anderson
• Jim Aparo
• Dick Ayers
• Wayne Boring
• John Buscema
• Sal Buscema
• Nick Cardy
• Gene Colan
• Dan DeCarlo
• Steve Ditko
• Ramona Fradon
• Stanley Goldberg
• Don Heck
• Carmine Infantino
• Gil Kane
• Jack Kirby
• Joe Kubert
• Sheldon Moldoff
• Jim Mooney
• John Romita, Sr.
• Mike Sekowsky
• John Severin
• Marie Severin
• Jim Steranko
• Curt Swan
• Herb Trimpe
• George Tuska
• Wally Wood

[değiştir] Çiniciler

• Jack Abel
• Dan Adkins
• Murphy Anderson
• Dick Ayers
• Vince Colletta
• Joe Giella
• Sid Greene
• George Klein
• Paul Reinman
• George Roussos
• Joe Sinnott
• Chic Stone

[değiştir] Gümüş Çağ'ın önemli çizgiromanları / sayıları

DC Comics

Marvel Comics