Geleneksel Çin Tıbbı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hong Kong Tsim Sha Tsui'da bir geleneksel çin tıbbı ürünleri satan dükkan

Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT) (İngilizce'de "Traditional Chinese medicine" olduğundan TCM veya T.C.M., basitleştirilmiş Çince: 中医学; Geleneksel Çince: 中醫學; Pinyin: Zhōngyī xué), binlerce yıldır Çin'de geliştirilen ve uygulanan geleneksel tıbbi uygulamaların bütününü tanımlamaktadır.

Geleneksel Japon ve Kore tıbbi gibi diğer geleneksel Doğu Asya tıp sistemlerini de içerir. Kişinin rahatsızlığını ve hastalıklarını anlayıp, tedavi etmek ve önlemek için dahili ve harici çevresi arasında bir uyum olması gerektiği teorisi üzerine kurulu bir geleneksel tıp anlayışıdır.

Geleneksel Çin Tıbbı Ying-yang, Beş Element, İnsan bedenindeki Meridyen sistemi, Zang Fu organ teorisi vb. gibi alanları olan bir felsefi çatı üzerinde yükselir. Hastalık ve tedavi bu kavramlara dayanarak ele alınır.

[değiştir] Tarihçe

Geleneksel Çin tıbbının ardındaki felsefenin büyük kısmı Taoist felsefeden gelmekte ve insandaki rahatsızlığı üreten maddi, özsel veya manevi etkenlerin varlığını kabul etmektedir.

GÇT'da vücuttaki çi'nin dolaşım kanalları ya da meridyenlerini gösteren diagram

M.Ö.2698 ile 2596'e kadar iktidarı süren efsanevi Çin imparatoru Sarı İmparator'un veziri Ch'i Pai ile yaptığı diyaloglardan doğduğu kabul edilen Neijing Suwen veya Huangdi Neijing diye de bilinen Dahili Tıbba İlişkin Temel Sorular adlı kitabın Geleneksel Çin Tıbbının ilkelerini içeren ilk yazılı kaynak olduğu kabul edilir. Modern bilginler metnin bir bölümünün M.Ö. 1000'li yıllara dayanmış olsa da geri kalan bölümlerinin Chou ve Han hanedanlıkları sırasında yaşamış adı bilinmeyen bazı bilginlere ait olduğunu iddia etmektedirler.

Neijing Suwen'e ilk atıp yapılan eser Han hanedanlığı sırasında yaşayan ve M.S. 2.yüzyılın sonlarında Chang-sha bölgesinin valiliğini yapmış olan Zhang Zhong Jing'in yazdığı Soğuk Hasarı Üzerine Risale'sidir. Jin hanedanlığı sırasında yaşayan ve akupunkturu benimseyen ve uygulayan Huang-fu Mi (M.S.215-282) M.S. 265'de yazdığı eseri Jia Yi Jing'de Sarı İmparatordan alıntı yapmaktadır.

Bununla birlikte Geleneksel Çin Tıbbı Klasik Çin Tıbbından farklılık göstermektedir. Çin'de ulusalcı hükümet Çin'i bilimsel gelişmenin gerisinde bırakacağı endişesiyle klasik çin tıbbını yasaklamış ve Çin'de klasik çin tıbbını uygulayan bazı kişileri idam etmiştir. 1960 yılında Mao Zedung nihayet hükümetin klasik çin tıbbını yasa dışı saymaya devam edemeyeceğine karar vererek en bilinen 10 doktorun içinde yer aldığı bir komisyon kurdurmuş ve klasik çin tıbbını araştırmaları yaptırmış ve sistemin uygulanışını standardize ettirmiştir. Günümüzde Geleneksel Çin Tıbbı diye bilinen sistem de Mao'nun kararıyla standart hale getirilmiş olan bu sistemdir.

[değiştir] Eleştiriler

19.yüzyılın sonlarından başlayarak Çinli siyasetçi ve Batı tıbbı almış bazı bilginler Geleneksel Çin Tıbbının Çin'den tümüyle kaldırılmasına çabalamışlardır. Lu Xun Geleneksel Çin Tıbbı doktorlarının bilerek veya bilmeyerek hastalarını aldattığını, Wang Jingwei GÇT'nın herhangi bir bilimsel temeli olmadığını, Li Ao bunun batıl inanç olduğunu savunmuşlardır.

[değiştir] Ayrıca bakınız

[değiştir] Kitaplar

Maciocia, Giovanni, The Foundations of Chinese Medicine: A Comprehensive Text for Acupuncturists and Herbalists; Churchill Livingstone; ISBN 0-443-03980-1
Ni, Mao-Shing, The Yellow Emperor's Classic of Medicine : A New Translation of the Neijing Suwen with Commentary; Shambhala, 1995; ISBN 1-57062-080-6
Holland, Alex Voices of Qi: An Introductory Guide to Traditional Chinese Medicine; North Atlantic Books, 2000; ISBN 1-55643-326-3
Unschuld, Paul U., Medicine in China: A History of Ideas; University of California Press, 1985; ISBN 0-520-05023-1
Scheid, Volker, Chinese Medicine in Contemporary China: Plurality and Synthesis; Duke University Press, 2002; ISBN 0-8223-2872-0
Porkert, Manfred The Theoretical Foundations of Chinese Medicine MIT Press, 1974 ISBN 0-262-16058-7
Graham, A. C. (translator). (2001). Chuang-tzu: The Inner Chapters. Indianapolis: Hackett Publishing Company, inc. ISBN 0-87220-581-9
Lau, D. C. (1963). Lao Tzu: Tao Te Ching. London: Penguin Classics. ISBN 0-14-044131-X
Graham, A.C., Disputers of the Tao: Philosophical Argument in Ancient China (Open Court 1993). ISBN 0-8126-9087-7
Blofeld, J. Taoism, The Quest for Immortality, Mandala-Unwin Paperbacks London, 1989. ISBN 0-04-299008-4
Cheng, Tinhung. Tai Chi Transcendent Art, The Hong Kong Tai Chi Association Press Hong Kong, 1976. (in Chinese)
Chen, Wei. Introduction to the Study of Qigong, Hua Xia Publishing Beijing, 1995. ISBN 7-5080-0702-6 (in Chinese)
Wu Gongzao. Wu Family T'ai Chi Ch'uan (吳家太極拳), Hong Kong, 1980. (in Chinese)
Wile, Douglas Lost T'ai-chi Classics from the late Ch'ing Dynasty (1996) State University of New York Press, Albany. ISBN 0-7914-2653-X